сархан2007

24.08.2022 01:20 •  Қазақ тiлi

Ата-бабаларымыздан қалған мәдени мұрамыздың бірі – киіз үй ұлттық өнеріміздің төл туындысы, салтымыздың жұрнағы, ұлттық тәрбие құралы. Киіз
үйдің ағаш жабдығы үйдің сүйегі деп аталады. Ол үйдің сүйегіне мыналар
жатады: есік, босаға, табалдырық, жақтау ағаш, сықырлауық, иткірмес,
маңдайша, топса, кереге, уық, шаңырақ, күлдіреуіш. Кереге мен шаңырақ
арасын біріктіріп киіз үйдің төбесін шығарып тұратын иінді ұзын ағаштарды
уық деп атайды. Киіз үйдің маңдайшасына 6 уық байланады.
Киіз үй бір жағынан көшіп қонуға ыңғайлы, жеңіл, болып жасалса екінші
жағынан даланың дауылы мен боранына қарсы тұратындай берік болып
жасалады. Сондай-ақ киіз үй күннің ыстығы, түннің салқындығы, көктем мен
күздің жаңбырына қарсы қорған болған.
Киіз үйдің ішкі жабдықтарына басқұр – киіз үйдің сүйегін бір-бірімен
ұстастыру және сыртқы киіздерін бастырып. Олар басқұр, құр, танғыш, шалма,
туырлық, үзік және түндік баулар, бау, иық бау, жел бау т.б
Киіз үй жасайтын адамды үйші деп атайды. Киіз үй сүйегіне жарайтын
ағашты үйшілердің өздері өте ерте көктемнен бастап әзірлейді
3. Мәтіннен берілген сөздің бүгінгі қолданысын табыңыз.
Үйші-