Аспан сценарийін дайындарди
Оқылым
О)
ЖАЗЫЛЫМ
5-тапсырма. Мәтінді оқы, ақпараттарды
есте сақта. Осы мәтінді үлгі ете отырып, қазақ зерттеушілерінің аспан
денелеріне қатысты жүргізіп жатқан жұмыстары жайлы 2 минуттық ха-
барлама дайында. Хабарламаны сынып алдында ауызша баянда. Ол үшін
әртүрлі дереккөздерден керекті ақпаратты іздеп тап.
1997 жылы қазан айында НАСА, ЕКА және АСИ бірлескен
бойынша «Кассини-Гюйгенс» аппараты Канаверал түбе-
рылды. Бұл жоба Сатурн жүйесін, соның
уге бағытталған. Титан
2004 жылдан
«Қызыл кітап не үшін керек?» диалог.
Ахметжан: Достым, бір сұрақ қойсам, жауап бере алады ма екенсің?
Мадияр: Білмеймін, қане сұрап көр. Тексерейік.
Ахметжан: Қызыл кітап не үшін керек?
Мадияр: Жойылып кету қаупі бар өсімдіктер мен жануарларды енгізіп, оларды қорғауға алу үшін?
Ахметжан: Дұрыс айтасың. Ал елімізде «Қазал кітапқа» енген өсімдіктерден бір – екеуін атай аласың ба?
Мадияр: Қиын сұрақ екен. Жауап бере алмаймын. Ал сен ше білесің бе?
Ахметжан: Мен де бұрын біле қоймайтынмын. Ал қазір биология пәнінен өтетін республикалық жарысқа дайындалып жүргендіктен, оқып –жаттап жүрмін.
Мадияр: Сонда қандай өсімдіктер енгізілген екен?
Ахметжан: Жалпы «Қызыл кітапта»140 түрдің таралуы, олардың қорғау мен мәдени түрде өсірілуі жайлы мәліметтер берілген екен. Әрине, мен әлі бәрін оқып үлгерген жоқпын.
Мадияр: Сонда «Қызыл кітапқа» өсімдіктерге не үшін енгізеді екен?
Ахметжан: Түрдің бұл кітапқа енгізілуі, оған ерекше көңіл бөлу керек екендігін білдіреді, көбіне арнайы қорғау шаралары қажет, әйтпесе түрдің мүлдем жоғалып кетуі мүмкін. Қазақстан үкіметі 1978 жылдың қаңтарында Қызыл кітапты құру туралы қаулы шығарды.
Мадияр: Сонда мен дұрыс түсінсем, «Қызыл кітапқа» енгізілген өсімдік ерекше қорғауға алынады ма?
Ахметжан: Дұрыс айтасың. Мысалы кәдімгі емен, ақтұңғиық, сарғалдақ, қызғалдақ, кілегей т.б секілді өсімдіктерді жинауға тыйым салынған (тек ерекше жағдайда арнайы рұқсатпен ғана). Қызыл кітапқа енгізілген өсімдіктерді заңсыз жинаса немесе зақымдаса, әрбір данасына 360 теңге айып төлейді ) 2001 жылы 12 қыркүйектегі №1186 Қазақстан Республикасы Үкіметінің Қаулысы.
Мадияр: Мен ол жағын білмеппін, енді біліп жүретін болдым.
Менің Отаным - Қазақстан. Қазақстан Республикасы - егеменді, тәуелсіз мемлекет. Қазақстан Еуразия орналасқан. Бас қала - Астана қаласы. Қазақстан Республиқасы мемлекеттік тіл - қазақ тілі. Қазақстанның ұлттық валютасы - теңге. Қазақстан президенті Н. Ә. Назарбаев. Қазақстанда көп әр түрлі ұлттарды сүреді. Қазақстанда 14 (он төрт) облысы бар. Мен (область) облысы (город) қаласы тұрамын. Қазақстан - менің мақтанышым. Мен Отанымды өте сүйемін.
Моя Родина - Казахстан. Республика Казахстан - суверенное, независимое государство. Казахстан расположен в Евразии. Главный город - город Астана. Государственный язык Республики Казахстан - казахский язык. Национальная валюта Казахстана - тенге. Президент Казахстана Нурсултан Абишевич Назарбаев. В Казахстане проживают много народов. В Казахстане 14 областей. Я живу в () области в городе () . Казахстан - моя гордость. Я очень люблю Родину.