Доспамбет жырау жырларынан оның мұрат-мақсаты, түсінік-талғамы, дүниеге көзқарасы анық аңғарылады. Отан қорғау, елге, жерге деген сүйіспеншілікті бейнелейтін жырларында қырым, ноғай, қазақ жұртының іргесі бүтін, ешкімге бас имейтін ел болып отырған заманды аңсау сарыны байқалады. Жырау ол заманды қайтып келмес бақытты өмір ретінде толғайды (“Айнала бұлақ басы таң”, “Тоғай, тоғай, тоғай су”, “Азау, азау дегенің”, “Арғымаққа оқ тиді”, “Қоғалы көлдер, қом сулар”, “Айналайын, Ақ Жайық”, т.б.). Жырау өткен өмірді жырлағанда туған ел, өскен жерге деген ыстық махаббатын келер ұрпақ болашағымен байланыстыра сипаттайды. Олардың да ертең еліне қорған, тірек болуын қалайды. Доспамбет жырау өз басын өлімге тігіп, сан рет қанды шайқастарға қатысқан ата қонысын үлкен сүйіспеншілікпен толғайды. Жырау ел қорғау, жорық тақырыбына арналған жырларында елі мен жері үшін өлген ердің арманы жоқ деп, отаншылдық рухты бәрінен биік қояды. Ол серілік пен сақилықты, дарқандықты, қонақжайлылықты ата-бабадан келе жатқан асыл дәстүр ретінде дәріптейді. Доспамбет жырау шығармалары қазақ поэзиясы тарихында өзгеше көркемдігімен, екпінді ырғағымен ерекшеленеді. Жырау айтайын деген ойының қуатын еселеп арттыру үшін қайталауларды жиі қолданады. Сөйтіп, оларды ұтымдылықпен пайдаланып, ойдың әсерлілігі мен өткірлігін күшейте түседі. Доспамбет жыраудың ерлік пен елдікке үндейтін толғаулары Бұқар жырау, Махамбет сынды өзінен кейінгі ақындарға елеулі әсер еткені байқалады. Бұл дәстүр толыса, кемелдене келе жаңа сипатқа ие болды. Доспамбет жыраудың шығармалары толық жеткен жоқ. Көпшілігі жорық үстінде қолма-қол айтылған. Ел жадында сақталғандары ғана бізге жеткен. Осы азғана жырларының өзінен-ақ оның жырды түйдек-түйдегімен ағытатын дауылпаз жырау болғаны аңғарылады. Доспамбет жыраудың жырлары ертеректе Османов “Ноғай уа құмық шығырлары” (СПб., 1893) атты жинағына енген. Кейін В.В. Радловтың “Халық әдебиетінің үлгілері” (1896) деген жинақта басылды. “Ертедегі әдебиет нұсқалары” (1967), “Алдаспан” (1971), “XV — XVІІІ ғасырлардағы қазақ поэзиясы” (1982), “Бес ғасыр жырлайды” (1985), т.б. сан алуан хрестоматия, жинақтарда үздіксіз жарияланып келді.
Шәкәрім шығармашылығы ауқымының кеңдігімен ерекшеленеді, ол үшін қуаныштың себептері де, терең трагизм де тән. Ақын өмірдің шынайы суреттерін, туған табиғатының сұлулығын жырлады, 19 ғасырдың аяғы — 20 ғасырдың басындағы қазақ болмысының оқиғалары мен құбылыстарына қызу үн қосты.
Шәкәрім бай әдеби мұра қалдырды. Тірегі туындылар 1878 бойынша 1904 жылдары шықты жекелеген кітаптар. Сонымен қатар, ол 20-дан астам ән шығарды. Ол өлеңдердің де, музыканың да авторы.
Шәкәрім қазан айына дейінгі қазақ әдебиетінің ең танымал авторларының бірі болды. Оның 1912 жылы Семейде үш кітаппен жарық көрген "Қазақ айнасы" (Қазақ айнасы) жинағы," Қалқаман-Мамыр "және" Еңлік-Кебек "поэмалары өшпес даңқ әкелді және оның қазақ әдебиеті тарихындағы орнын анықтады. Бұдан басқа Шәкәрім "Лейли мен Меджнун", "Нартайлақ пен Айсұлу", "Қодардың өлімі", "Дума", "ұмытылған өмір" поэмаларын, "Әділ мен Мария" романын, "раушан бағы" әңгімелер жинағын (Байшешек бақшасы), көптеген ертегілер, афоризмдер, жұмбақтар, Философиялық лирика және т. б. шығармалар жазды. Шәкәрім әлем әдебиетінің сюжеттеріне де тоқталды. Ол Американдық жазушы Г.Бичер-Стоудың әйгілі романын, Лев Толстойдың әңгімелерін, А. С. Пушкиннің "Дубровский" және "боран" шығармаларын поэтикалық аудармада аударған.
Шығармашылығы
Доспамбет жырау жырларынан оның мұрат-мақсаты, түсінік-талғамы, дүниеге көзқарасы анық аңғарылады. Отан қорғау, елге, жерге деген сүйіспеншілікті бейнелейтін жырларында қырым, ноғай, қазақ жұртының іргесі бүтін, ешкімге бас имейтін ел болып отырған заманды аңсау сарыны байқалады. Жырау ол заманды қайтып келмес бақытты өмір ретінде толғайды (“Айнала бұлақ басы таң”, “Тоғай, тоғай, тоғай су”, “Азау, азау дегенің”, “Арғымаққа оқ тиді”, “Қоғалы көлдер, қом сулар”, “Айналайын, Ақ Жайық”, т.б.). Жырау өткен өмірді жырлағанда туған ел, өскен жерге деген ыстық махаббатын келер ұрпақ болашағымен байланыстыра сипаттайды. Олардың да ертең еліне қорған, тірек болуын қалайды. Доспамбет жырау өз басын өлімге тігіп, сан рет қанды шайқастарға қатысқан ата қонысын үлкен сүйіспеншілікпен толғайды. Жырау ел қорғау, жорық тақырыбына арналған жырларында елі мен жері үшін өлген ердің арманы жоқ деп, отаншылдық рухты бәрінен биік қояды. Ол серілік пен сақилықты, дарқандықты, қонақжайлылықты ата-бабадан келе жатқан асыл дәстүр ретінде дәріптейді. Доспамбет жырау шығармалары қазақ поэзиясы тарихында өзгеше көркемдігімен, екпінді ырғағымен ерекшеленеді. Жырау айтайын деген ойының қуатын еселеп арттыру үшін қайталауларды жиі қолданады. Сөйтіп, оларды ұтымдылықпен пайдаланып, ойдың әсерлілігі мен өткірлігін күшейте түседі. Доспамбет жыраудың ерлік пен елдікке үндейтін толғаулары Бұқар жырау, Махамбет сынды өзінен кейінгі ақындарға елеулі әсер еткені байқалады. Бұл дәстүр толыса, кемелдене келе жаңа сипатқа ие болды. Доспамбет жыраудың шығармалары толық жеткен жоқ. Көпшілігі жорық үстінде қолма-қол айтылған. Ел жадында сақталғандары ғана бізге жеткен. Осы азғана жырларының өзінен-ақ оның жырды түйдек-түйдегімен ағытатын дауылпаз жырау болғаны аңғарылады. Доспамбет жыраудың жырлары ертеректе Османов “Ноғай уа құмық шығырлары” (СПб., 1893) атты жинағына енген. Кейін В.В. Радловтың “Халық әдебиетінің үлгілері” (1896) деген жинақта басылды. “Ертедегі әдебиет нұсқалары” (1967), “Алдаспан” (1971), “XV — XVІІІ ғасырлардағы қазақ поэзиясы” (1982), “Бес ғасыр жырлайды” (1985), т.б. сан алуан хрестоматия, жинақтарда үздіксіз жарияланып келді.
Объяснение:
надеюсь прможет
Шәкәрім шығармашылығы ауқымының кеңдігімен ерекшеленеді, ол үшін қуаныштың себептері де, терең трагизм де тән. Ақын өмірдің шынайы суреттерін, туған табиғатының сұлулығын жырлады, 19 ғасырдың аяғы — 20 ғасырдың басындағы қазақ болмысының оқиғалары мен құбылыстарына қызу үн қосты.
Шәкәрім бай әдеби мұра қалдырды. Тірегі туындылар 1878 бойынша 1904 жылдары шықты жекелеген кітаптар. Сонымен қатар, ол 20-дан астам ән шығарды. Ол өлеңдердің де, музыканың да авторы.
Шәкәрім қазан айына дейінгі қазақ әдебиетінің ең танымал авторларының бірі болды. Оның 1912 жылы Семейде үш кітаппен жарық көрген "Қазақ айнасы" (Қазақ айнасы) жинағы," Қалқаман-Мамыр "және" Еңлік-Кебек "поэмалары өшпес даңқ әкелді және оның қазақ әдебиеті тарихындағы орнын анықтады. Бұдан басқа Шәкәрім "Лейли мен Меджнун", "Нартайлақ пен Айсұлу", "Қодардың өлімі", "Дума", "ұмытылған өмір" поэмаларын, "Әділ мен Мария" романын, "раушан бағы" әңгімелер жинағын (Байшешек бақшасы), көптеген ертегілер, афоризмдер, жұмбақтар, Философиялық лирика және т. б. шығармалар жазды. Шәкәрім әлем әдебиетінің сюжеттеріне де тоқталды. Ол Американдық жазушы Г.Бичер-Стоудың әйгілі романын, Лев Толстойдың әңгімелерін, А. С. Пушкиннің "Дубровский" және "боран" шығармаларын поэтикалық аудармада аударған.