A.П. Чехов «Үйде» деген әңгімесінде аса үтымды эпизод «тізген. Шылым шегіп әдеттенген жеті жасар балаға ешбір
аз әсер етпей қойған. Бірде әкесі оның қиялына әсер етуді ой-
ийды. Ол баласына мынадай әңгіме айтады: «Кәрі патшаның
штшалыққа мұрагер болатын жалғыз ғана ұлы болыпты. Өзі
сен сияқты кішкентай бала екен. Өзі жақсы бала екен. Еш
карта өкпелемейді, ерте жатады, үстелдегі нәрселерге тимейді
сен… өзі ақылды болыпты… Оның бір ғана кемшілігі: шылым
екен. Патшаның баласы шылымнан көкірек ауру болып
жиырма жасында өліпті. Қаусаған ауру шал ешбір қолғанатсыз
итышты. Мемлекетті басқарып, сарайды қорғайтын ешкім бол-
ты. Жау келіп, шалды өлтіріп, сарайды қиратып тастап-
сонымен, енді бақша да, шие де, құстар да, қоңыраулар да
маған…» Эмоциялы әсерге толы осекеттің күшті әсер
сонша, бала «каранғы терезеге ойланып сәл қарап оты-
, селк етті де, мұнайған дауыспен: - Мен енді шылым тарт-
- деді».айтылым 8-тапсырма. Мәтін мазмұны бойынша сұрақтарға жауап бер.
1. Мәтінге қандай ат қояр едің? Here?
2. Мәтіндегі ауызекі сөйлеуге қатысты берілген бөлікті тап.
Ойыңды дәлелде. Қиялдың жеке адам өміріне әсері мәтінде қалай баяндалған?
Осыған ұқсас жағдай басыңнан өтті ме? Үлкендер саған өзін ту-
ралы ертегі айтып беріп пе еді?
4. Мәтіндегі зат есімдерді тап. Оларға сұрақ қой.
Құрметті салтанатты жиынға қатысушылар!
Баршаңызды Ұлы дала елінің ұлық мерекесі – Тәуелсіздік күнімен шын жүректен құттықтаймын!
Біз бүгін азаттықтың екінші мүшеліне, 25 жылдығына аяқ бастық. Әрбір елдің жылнамасында оның жаңа тарихының бастауы болған тағдыршешті таңдар болады. Біз үшін жаңа дәуірдің арайлы таңы 1991 жылы 16 желтоқсанда атты. Сол күні әлем көгінде «Қазақстан Республикасы» атты жаңа жұлдыз жарқырай туды. Тұтас дәуірлердің куәсі болған халқымыз сан ғасырлық бұралаң әрі қиын жолмен жүріп өтті. А сияқты, мемлекет те өмірінде екі ғұмырлық босағаны аттайды. Біріншісі – жарық дүниенің есігін ашу, екіншісі – ересек өмірдің табалдырығын басу. Екеуі де – қайталанбас, қастерлі мезеттер. Бұл – Әбу Насыр әл-Фарабидің айтып кеткен орамды сөзі, өнегелі өсиеті.
Биыл рухы асқақ, тұғыры биік төл мемлекетімізге 24 жыл толды. Қарапайым тілмен айтқанда, нағыз ердің жасында, ұлы мақсаттардың басында тұрмыз. Тағылымы мол тарихымыз – сонау сақ дәуіріндегі, түркі бабалар тұсындағы, күні кеше 550 жылдығын ел болып тойлаған Қазақ хандығы кезеңіндегі, кешегі Екінші Дүниежүзілік соғыстағы ұлтымыздың ұлы күрестерінің куәсі. Бұл – біздің өткеніміз, бұл – біздің тағдырымыз.
Осы бір тарихтың ұзынсонар жолында азаттық деп аласұрған, еркіндік деп екпіндеген халқымыздың мұратын орындау бақыты бүгінгі біздің ұрпақтың еншісіне тиіпті. Олай болса, бұл күн ұрпақтардың ұлы арманы орындалған ордалы той, мерейлі де мәртебелі мереке. Аман-саулық – адамның нағыз бақыты болса, тәуелсіздік – халықтың жалғыз бақыты. Бұл – туған еліне егемендік пен еркіндікті қарулы қолмен емес, бейбіт жолмен алып берген әйгілі Махатма Гандидан қалған сөз. Расында да, тәуелсіздік пен теңдік, азаттық пен елдік қай халық үшін де дәмі балдай, мәртебесі таудай асыл ұғымдар болып саналады.
Елу жылда ел жаңа деген халық даналығын баршаңыз білесіздер. Десе де, біз елу емес, небәрі 24 жылда қарыштап жаңаланған, төрткүл дүние бағалаған ел болдық. Өзгелер ғасырлап өтетін, ал біреулері мүлдем мақрұм кететін тарихи жолды бар болғаны ширек жасқа жетпей тәмамдадық. Ол да болса кешегі бабалар ерлігінің рухын алған, ертеңгі ұрпағына жол салған бүгінгі замандастарымыздың, сіздер мен біздердің еселі еңбектеріміздің арқасы.
«Рухы бір – қандас, жүрегі бір – жандас» дейді дана халық. Егер егемендік тұсында елдігі бекем, тұғыры биік жұрт болсақ, оған сіздердің де қосқан үлестеріңіз қомақты деп білемін. Халқымызда «Теңдес ағайын баспанасымен, дербес халық астанасымен мақтанады» деген сөз бар. Келген қонақ үйге кіріп, иесін сынаса, өзге жұрт ордасын көріп, елін таниды. Сол сияқты қай қазақтың да «жан-жүрегім» деп марқаятын да, «өз сарайым» деп айта алатын да дарабоз, ақордалы, биік, бәйтеректі, самалдай, кең шатырлы Астанасы бар, тәуелсіз Қазақстаны бар. Тәуелсіздіктің қадірі, бостандықтың қасиеті, Отан деген ұлы ұғым – осы.