9-сынып 1. Жалаң сөйлемді көрсетіңіз. A) Біз нарықтық экономикаға бет бұрдық . В) Ол жүгіре жөнелді. C) Демократиялық істерді жүзеге асырамыз. D) Елімізде көптеген кәсіпорындар пайда болды. E) Олар мемлекетке салық төлеп тұрады. 2. Тұрлаусыз мүшелердің болу-болмауына қарай жай сөйлемдердің бөлінуін көрсетіңіз. A) Жақты, жақсыз. В) Атаулы. С) Толымды, толымсыз. D) Жалаң, жайылма. Е) Жай, құрмалас. 3. Атаулы сөйлемді анықтаңыз. A) Ағасы бардың-жағасы бар. В) Таң мезгілі. С) Інісі бардың-тынысы бар. D) Ел іші-өнер кешені. Е) Киімін жинастырды. 4. Жайылма сөйлемді көрсетіңіз. A) Аскар-инженер.В) Ол үйге кірді. С) Алматы-астана. D) Мал жайылды. Е) Бала-болашақ. 5. Сөйлемді анықтаңыз. Көктем. Дала қараңғы. A) Жалаң сөйлемВ) Жайылма сөйлем. С) Жақты сөйлем. D) Атаулы сөйлем. Е) Толымсыз сөйлем
Менің мектебім
Мектебім маған ұнайды. Менің алғашқы мектеп табалдырығын аттаған сәтім әлі есімде. Мектебім менің екінші үйімдей. Мен мектептен білім аламын. Осы мектепте мектеп жанындағы жазғы демалыста, достарыммен бірге лагерге боламын. Жазғы лагерь өте қызықты болады. Мен мектебімді мақтан тұтамын.
Сөз таптары
Бастапқы формасы
Тұрақты белгілер
Тұрақсыз белгілерСинтаксистік рөліМысалы
Ертең оқушы3 мектепке барады
Оқушы3 – зат есім. Кім барады? Оқушы.Бастапқы формасы: оқушы.
Тұрақты белгілер: дара, туынды, жалпы, жанды, деректі;
Тұрақсыз белгілер: жекеше, атау септік.Кім барады? Оқушы (бастауыш).Барады – етістік. Оқушы (не істейді?) барады.Бастапқы формасы: бар.
Тұрақты белгілер: дара, туынды, болымды, салт;
Тұрақсыз белгілер: ауыспалы келер шақ.Оқушы (не істейді?) барады (баяндауыш).