-Айтыс өнері туралы,оған қалай келгеніңіз жайлы айтсаңыз.
-Айтыс-қазақтың теледидар,радиосы жоқ заманда ертеде пайда болған ауыз әдебиетінің бір түрі десек болады.Үлкен жиын-тойларда қонақтардың көңілін табу үшін (қазір жұлдыздарды шақыратын болса) атақты ақындарды алдыртып айтыстыратын болған. Ол айтыстың жастарға тәрбиелік мәні зор болған. Мен де өлең шығарғанды ұнатамын.Айтысқа мені Жүрсін Ерманов ағамыз алып келген болатын.
-Айтысқа қатысуға қандай шеберлік керек?
-Алдымен,адамда сөз байлығы, ой-қиялдың ұшқырлығы,тапқырлығы болу керек.Суырып салмалық қасиет,әнге де икемді болып оны жеткізетін даусың да болғаны абзал.
-Айтыңызгы,Сізге қандай тақырыпта айтысқан ұнайды?
-Мына тақырып "ұнамайды"деп,айтыспаймын деп айта алмайсың,сондықтан барлығын да ұнатуға тура келеді.
-Ринат аға, жалпы айтыс ақыны нені білуі керек?
-Ақын болсын әкім болсын елдің халін,көпшіліктің көңіл-күйін,елдегі болып жатқан жақсылы-жаманды жаңалықтарды,саяси ахуалды,халықтың талап-тілегін біліп жүрген дұрыс деп ойлаймын өз басым.
- Рахмет,аға сұхбатыңызға Сізге зор табыс тілейміз.
Қазақ халқының қолөнерінің ішінде әшекей бұйымдарының алатын орны ерекше. Әшекей бұйымдары өте ерте кезде пайда болған. Әуелгі кезде әшекей бұйымдарын тіл-көзден сақтау,діни наным-сенімдер бойынша "жын-шайтаннан" қорғайды деп тағатын болған.Бертін келе әшекей бұйымдарының қызметі өзгеріп, сәндік,әдемілік үшін тағылатын болды.
Қазақтар түсті металмен таныс бола бастағаннан әшекей бұйымдары алтын,қола,күміс,мыс тәрізді металдардан жасала бастады.Оларды жасайтын адамдарды зергерлер деп атайды. Зергерлік бұйымдардың неден жасалғанына, әдемілігіне,бағалылығына қарап,оның иесінің ақсүйек немесе дәулеті орташа адам екенін аңғаруға болатын.Әшекей бұйымдарға:сырға,сақина,алқа,білезік,жүзік,моншақ жатады. Оларды қыз-келіншектер тағады.Әрине ,қазақтың байлары да кезінде балдақ деп аталатын жүзікті таққан. Әшекей бұйымдарына қазақ халқы өздерін қоршаған табиғат бейнесін салатын болған.Мысалы:құсмұрын жүзік,айшықты ою,қызғалдақ,қошқармүйіз деген сияқты.
Әшекей бұйымдары қазір де қажетті заттардың қатарында. Сондықтан ұлттық қолөнерді,зергерлікті дамытудың маңызы зор. Өйткені ,әшекей бұйымдары тек сәндік үшін тағылатын зат қана емес,ол-біздің мәдениетіміздің бір бөлігі.
-Ассалаумағалейкүм,Ринат аға!
-Әлейкумассалам!
-Сізден сұхбат алсам деп едім.
-Жарайды,мен дайынмын.
-Айтыс өнері туралы,оған қалай келгеніңіз жайлы айтсаңыз.
-Айтыс-қазақтың теледидар,радиосы жоқ заманда ертеде пайда болған ауыз әдебиетінің бір түрі десек болады.Үлкен жиын-тойларда қонақтардың көңілін табу үшін (қазір жұлдыздарды шақыратын болса) атақты ақындарды алдыртып айтыстыратын болған. Ол айтыстың жастарға тәрбиелік мәні зор болған. Мен де өлең шығарғанды ұнатамын.Айтысқа мені Жүрсін Ерманов ағамыз алып келген болатын.
-Айтысқа қатысуға қандай шеберлік керек?
-Алдымен,адамда сөз байлығы, ой-қиялдың ұшқырлығы,тапқырлығы болу керек.Суырып салмалық қасиет,әнге де икемді болып оны жеткізетін даусың да болғаны абзал.
-Айтыңызгы,Сізге қандай тақырыпта айтысқан ұнайды?
-Мына тақырып "ұнамайды"деп,айтыспаймын деп айта алмайсың,сондықтан барлығын да ұнатуға тура келеді.
-Ринат аға, жалпы айтыс ақыны нені білуі керек?
-Ақын болсын әкім болсын елдің халін,көпшіліктің көңіл-күйін,елдегі болып жатқан жақсылы-жаманды жаңалықтарды,саяси ахуалды,халықтың талап-тілегін біліп жүрген дұрыс деп ойлаймын өз басым.
- Рахмет,аға сұхбатыңызға Сізге зор табыс тілейміз.
Объяснение:
Қазақ халқының қолөнерінің ішінде әшекей бұйымдарының алатын орны ерекше. Әшекей бұйымдары өте ерте кезде пайда болған. Әуелгі кезде әшекей бұйымдарын тіл-көзден сақтау,діни наным-сенімдер бойынша "жын-шайтаннан" қорғайды деп тағатын болған.Бертін келе әшекей бұйымдарының қызметі өзгеріп, сәндік,әдемілік үшін тағылатын болды.
Қазақтар түсті металмен таныс бола бастағаннан әшекей бұйымдары алтын,қола,күміс,мыс тәрізді металдардан жасала бастады.Оларды жасайтын адамдарды зергерлер деп атайды. Зергерлік бұйымдардың неден жасалғанына, әдемілігіне,бағалылығына қарап,оның иесінің ақсүйек немесе дәулеті орташа адам екенін аңғаруға болатын.Әшекей бұйымдарға:сырға,сақина,алқа,білезік,жүзік,моншақ жатады. Оларды қыз-келіншектер тағады.Әрине ,қазақтың байлары да кезінде балдақ деп аталатын жүзікті таққан. Әшекей бұйымдарына қазақ халқы өздерін қоршаған табиғат бейнесін салатын болған.Мысалы:құсмұрын жүзік,айшықты ою,қызғалдақ,қошқармүйіз деген сияқты.
Әшекей бұйымдары қазір де қажетті заттардың қатарында. Сондықтан ұлттық қолөнерді,зергерлікті дамытудың маңызы зор. Өйткені ,әшекей бұйымдары тек сәндік үшін тағылатын зат қана емес,ол-біздің мәдениетіміздің бір бөлігі.