8. Мәтін құрылымын сақтай отырып, кестедегі деректерді салыс- тырып, маңызды тұстары мен үрдістерді (тенденция) анықтап
жазыңдар. Алдағы бес жылға болжам жасаңдар.
2011
2012
2013
2014
2015
Көрсеткіштер
Өлшем
бірлігі
жыл
жыл
ЖЫЛ
ЖЫЛ
жыл
16 417
16 511
16 758
Халық саны
Мың
17 010 17 248
адам
69,2
69,5
69.8
69,1
70,1
Күтілетін өмір жас
сүру ұзақтығы​

Назарбаев Нұрсұлтан Әбішұлы (1940) – тәуелсіз Қазақстанның тұнғыш Президенті. Туып-өскен жері-Алматы облысының Қарасай ауданына қарасты Шамалған ауылы. Днепродзержинск техникалық училищесін (1960), Қарағанды металлургия комбинатына қарасты жоғары техникалық оқу орынын (1967), Кеңес Одағы коммунистік партиясы Орталық комитетіне қарасты Жоғары партия мектебін (1976) бітірген. Экономика ғылымның докторы, академик. Еңбек жолын 1960 жылы Теміртау қаласындағы Қарағанды металлургия комбинатында қатардағы жұмысшы болып бастап, домна пешінің аға газдаушылығына дейінгі жолдан өтті. 1969 жылдан бастап комсомол және партия жұмысына ауысты. Жоғары мемлекеттік және партиялық қызметтерді 1979 жылы Қазақстан Компартиясы Орталық Комитетінің хатшысы болып сайланған кезден атқара бастады. Қазақ Кеңестік Социалистік Республикасы Министрлер Кеңесінің төрағасы (1984-1989), әрі Кеңес Одағы Коммунистік партиясы Орталық Комитеті Саяси бюросының мүшесі (1990-1991), Қазақ Кеңестік Социалистік Республикасы Жоғарғы Кеңесінің төрағасы (1990 жылдың ақпан-сәуір айлары) болып қызмет атқарды. Қазақ Кеңестік Социалистік Республикасының Жоғарғы Кеңесі 1990 жылдың 24 сәуірінде Н.Ә.Назарбаевты Қазақ Кеңестік Социалистік Республикасының ең алғашқы Президенті етіп сайлады. Қазақ Кеңестік Социалистік Республикасының Президенті ретіндегі қызметінің заңға сәйкес екенін 1991 жылы 1 желтоқсанда өткен ең алғашқы бүкілхалықтық сайлау одан әрі орнықтыра түсті. Қазақ Кеңестік Социалистік Республикасы атауының Қазақстан Республикасы болып өзгеруіне байланысты Қазақстан Республикасы Жоғарғы Кеңесінің қаулысына сәйкес Н.Ә.Назарбаев 1991 жылы 10 желтоқсанда Қазақстан Республикасының Президенті лауазымымен қызметке кірісті. Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің Жоғарғы Басқолбасшысы, Қазақстан халықтары Ассамблеясының Төрағасы, Қазақтардың Дүние жүзі Қауымдастығының Төрағасы. Қазақстанның, Ресейдің, Өзбекстанның және басқа да бірқатар шет елдің жоғары ордендері мен медальдарымен марапатталған. Нұрсұлтан Әбішұлы әлемнің аса ірі мемлекет басшылары мойындаған қазақ мемлекетінің ең алғашқы басшысы, дүние жүзіне әйгілі саясаткерлердің бірі. Ол ел басқару ісінде халықтың ғасырлар бойы жинақталған бай тәжірибесі мен әлемдік тәжірибені тал бойына тоғыстырған алымды да алғыр басшы. Ел өмірінің алуан салалы тіршілік-тынысын терең білу, маңдай тіреген проблемалардың ең елеулісін тап басып тани алу, ел ішіндік және әлемдік ахуалдармен санаса отырып ұрымтал әрекеттерге бару, сол жолда таңдалған бағытын табандылықпен жүзеге асыру- Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың мемлекет басшысы ретіндегі басты қасиеті. Н.Назарбаевтың бастамасымен тәуелсіз қазақ елінде дүниежүзілік-тарихи маңызы бар істер атқарылды. 1991 жылдың күзінде 40 жылдан астам уақыт бойы а от бүркіп, апат қауіпін төндіріп келген Семей ядролық сынақ полигоны жабылды. 459 ядролық жарылыс өткен бұл полигон енді мәңгіге тыншыды. Туған елінің тыныштығын, адамзаттың қауіпсіздігін ту еткен Н.Назарбаев Америка Құрама Штаттарының, Ресейдің, Францияның билеушілерімен ұзақ та күрделі келіссөздер жүргізіп, ядролық қаруды Қазақстаннан аластауға 1994 жылы келісті. Бұл біз үшін өтеуі қымбат келісім еді. Өйткені ядролық державалар (АҚШ, Англия, Россия, Қытай, Франция) Қазақстанның тәуелсіздігіне, егемендігіне және бүгінгі шекараларының өзгермейтініне құрметін білдірді, Қазақстанның тәуелсіздігіне территориялық біртұтастығына қарсы күш қолданбауға міндеттенді, Қазақстанға экономикалық қысым көрсетуге бармайтынын мәлімдеді. 1995 жылы соңғы ядролық қару қазақ елінен әкетілді. Осылайша адамзат тарихында тұңғыш рет жойқын қарудан ерікті түрде бас тартқан мемлекет пайда болды. Президент Н.Назарбаевтың көптеген бері қолға алып, практикаға енгізіп келе жатқан іргелі идеясы-Еуразиялық одақ құру. Бұл, әрине, бұрынғы Кеңестер Одағын тірілту емес. Еуразиялық одақ қос құрлықты мекендеген мемлекеттер мен халықтар арасындағы интеграцияны жаңа сапалы биіктікке көтеру. Алғашқы нәтижеге де қол жетті. 2000 жылдың күзінен бері бес мемлекеттің басын қосқан еуразиялық экономикалық одақ өміп сүріп келеді. ЮНЕСКО күнтізбесіне Абайдың 150 жылдық, М.Әуезов пен Қ.Сәтбаевтың 100 жылдық, Түркістанның 1500 жылдық мерейтойларының енуі, Париж бен Лондонда, Берлин мен Токиода қазақ арыстарының аттары құрметпен аталып, ән-күйлеріміз бұрынғыдай жалтаңкөзденбей, барынша еркін, қуанышты көңілде шалқуы мәдениетімізді, өнерімізді, ғылымымызды ғана түлетіп отырған жоқ, санамызды, дүниетанымымызды, мінезімізді де жаңаша қалыптастыруда. Қазақстанның тәуелсіздігі жылдарында қыруар іс атқарылды. Бірақ олардың ішінде екеуін атап өту керек. Біріншісі – 1997 жылы Президент Н.Назарбаев ұсынған «Қазақстан – 2030» даму стратегиясы, екіншісі –елорданың Алматыдан Астанаға көшірілуі.

салауатты өмір салты не болуы мүмкін? менің ақыл-ойым жеткілікті, бірақ денсаулығы әрқашан бірінші орында тұруы керек деп ойлаймын.қазіргі әлемде көптеген өзіне қалай және не үшін қамқорлық қажет екенін ұмытып кетті.ең болмағанда күнделікті жаттығулар кәсіби спорт туралы айтпағанда маңызды нәтижелер береді.елімізде спортты ға келер болсақ, барлық қазақстандықтар чемпиондардың атын мақтанышпен атай алады.қазақстанның тәуелсіздік жылдары,олар аз ғана жеңіс әкелді, ол халық жадында қалды.

әлемнің бірде-бір елі қазақстан мықты қарсыластарына жол бере отырып,соңғы орында тұрғанын айта алмайды.өйткені, біздің чемпиондарымыз лайықты қарсыластардың алдында өнер көрсетуге ешқашан қатыспайды.

жүлделі орындарға қандай еңбекпен ие болатынын ұмытпаймыз.тер,шаршау және көптеген кедергілер арқылы чемпиондар жеңіс тұғырына шығады.еш нәрсе жай ғана берілмейді және әрбір спортшы оны жақсы түсінеді.

ресейде,әзірбайжанда,белоруссияда,әлемнің кез келген елінде өмір сүресің бе? қазақстандық спортшылардан кім білетініңізді сұраңыз? жауап әр түрлі болады,бірақ көпшілігі атақты геннадий головкиннің атын атайды.біздің" үш g " бүкіл әлемде жақсы көреді және құрметтейді.және ол өзінің танымалдығын қысқа мерзімде алған жоқ.ол барынша көп күш жұмсай отырып, өз мақсатына қол жеткізді.менің ойымша,ол бұл соңғы нүкте деп санамайды, жылдан жылға күрес техникасында жетілдіруді жалғастыра береді.атақты мансап неден басталды? әрине, кезінен аға ағалардың тәлімгерлігімен.көптеген спортшылардың тілегі бар алғашқы жаттығулар қ шаққа тамырымен кетеді.іс жүзінде пеленоктан жаны спортқа оянатынын және дененің артында ғана қалады.

ең танымал және тамаша чемпион,миллиондардың сүйіктісі - илья ильин.тәуелсіздік жылдары ол ауыр атлетикадан қазақстанға бесінші алтын медаль алып,олимпиада ойындарының екі дүркін чемпионы атанды.өз жылдары ол өз тарихын қалыптастырып,әр жолы жас спортшылардың қажыр-қайраттылығына таңданып,алға қойған мақсаттарға жетуге мәжбүр етті.

фаина раневскаяның керемет сөзі маған: "әйелдер - әлсіз жынысы емес,әлсіз жынысы - шіріген тақталар"деп ойлануға көмектесті.қарапайым фраза сияқты,әзіл нотасы мен әдеттегі мәтін.бірақ мағынасы дұрыс.біздің спортшыларымыз - жынысы әлсіз деп айтуға тіл бар ма? иә, олар ер жыныстың ең лайықты қарсыластарына қарсы тұра алады.сондықтан да олар қазақстан қоржынына көптеген жеңістер енгізе отырып,көшбасшылық орындарға ие болады.