Төрт түлік малдың пайдасы туралы диалог құрастыру.
Немересі: Ата, маған тағы да сіздің көмегіңіз қажет болып тұр...
Атасы: Не болды, құлыным, айта ғой?
Немересі: Төрт түлік малдың пайдасы туралы хабарлама жазуым керек болып тұр.
Атасы: Ендеше жаза ғой. Халқымыз ежелден бері түйе, жылқы, қой және сиыр малдарын қастерлеп, төрт түлік деп атаған. Халық төрт түліктің әрқайсысының сақтаушы иесі бар деп ұғынып, оларды сәйкесінше Ойсылқара, Қамбар ата, Шопан ата, Зеңгі баба деп атаған.
Немересі: Ата, сонда төрт түліктің ішінде қайсысы ең пайдалы?
Атасы: Балам, қазақ халқы төрт түлік малдың бәрін де қастерлеген, дегенмен әрқайсысының өзіндік ерекше қасиеттері бар.
Мысалға, түйе малын байлық ретінде де, көлік ретінде, азық ретінде де аса қатты қастерлеген. “Нар жолында жүк қалмас” деген мәтел осының айғағы.
Түйенің түбіті мен шудасы қымбат саналады: түбіттен иіріп тоқыған киім ең жылы, ең төзімді болады; шудадан жіп, арқан еседі. Түйенің сүті де асыл. Одан ашытатын қышқылтым сусынды Батыс Қазақстанда «шұбат», Түркістан жағында «қымыран» деп атайды. Ғылымның дәлелдеуінше, шұбаттың дәрілік қасиеті қымыздан да артық саналады. Түйенің етінің дәмі де ерекше. Сонымен, түйе малының пайдасы осы.
Немересі: Мен сіз айтқан көп ақпаратты бұрын білмеппін. Ал жылқы малы несімен пайдалы?
Атасы: Көшпенді қазақ халқының төрт түлік малдың ішіндегі қастерлеп, пір тұтатыны жылқы. “Ат ердің қанаты”, “Мінсең - көлік, жесең - ет” деп жылқы малын аса жоғары бағалаған.
Немересі: Ал қой ше, ата, несімен пайдалы?
Атасы: Қой да көшпелі елдердің ерте заманнан малданған түлігінің бірі. Ол - әрі киім, әрі тамақ. Киім дегенде, оның жүнінен гөрі ертедегі көшпелі халыққа терісі қымбат болған. Өйткені қыс, күз айларында жылы киім керек. Оған илеген қой терісінен тігілген ішік, тон, тұлыптан жылы киім табылмайды. Ал жүнінен неше түрлі асыл жүн маталар тоқылады.Ол үшін биязы жүнді қойлар өсіріледі.Қазақ қойының жүні киіз басуға, кілем тоқуға, байпақ, пима дайындауға жұмсалады.Негізінен қойдың азықтық және киімдік пайдасы жылқы мен түйе түліктерінен артық.
Сиыр малының да пайдасы зор. Еті мен сүтінен бөлек, сиырдың мүйізінен тарақ та жасап, оны аса жоғары бағалаған.
Немересі: Ата, үлкен рахмет сізге! Енді біліп жүретін боламын, әрі сіздің арқаңызда "бес" алатын болдым!
Әр ұлттың өзіне тән ерекшелігі бар. Оны музыка мәдениетінен, би өнерінен, тұрмысынан байқаймыз. Ән күйлерді тыңдай отырып, билерін, ою өрнектерін, зергерлік әшекейлерін көре аламыз. Біздің қазақтың салт-дәстүрі өте көп, олар: беташар, шілдехана, бесік той, наурыз және тағы басқалары жатады. Беташарда жаңа түскен келіннің бетін ашып, көпшілікке таныстырады. Бұл дәстүр ежелден келе жатқан дәстүр. Наурызда халық наурыз көже жасайды, ұлттық ойындар ойнайды және алтыбақан тебеді. Басқа елдерде де, өз ұлттық дәстүрлері бар. Салт дәстүрде әркім өзінің өнерін көрсетіп, әділ қазылар оларға баға қояды. Қазақтар өзінің дәстүрін ұмытпау керек. Бүгінгі күні Тәуелсіздігімізді алып, Тәуелсіз мемлекет атанып, өзге елдермен тереземіз тең болып отырған шақта біздер, бүгінгі жас ұрпақ ұлттық құндылықтарымыз бен салт-дәстүрлерімізді заман талабына сай қолданып, ұрпақтан-ұрпаққа аманат етеміз деп сөз береміз.
Төрт түлік малдың пайдасы туралы диалог құрастыру.
Немересі: Ата, маған тағы да сіздің көмегіңіз қажет болып тұр...
Атасы: Не болды, құлыным, айта ғой?
Немересі: Төрт түлік малдың пайдасы туралы хабарлама жазуым керек болып тұр.
Атасы: Ендеше жаза ғой. Халқымыз ежелден бері түйе, жылқы, қой және сиыр малдарын қастерлеп, төрт түлік деп атаған. Халық төрт түліктің әрқайсысының сақтаушы иесі бар деп ұғынып, оларды сәйкесінше Ойсылқара, Қамбар ата, Шопан ата, Зеңгі баба деп атаған.
Немересі: Ата, сонда төрт түліктің ішінде қайсысы ең пайдалы?
Атасы: Балам, қазақ халқы төрт түлік малдың бәрін де қастерлеген, дегенмен әрқайсысының өзіндік ерекше қасиеттері бар.
Мысалға, түйе малын байлық ретінде де, көлік ретінде, азық ретінде де аса қатты қастерлеген. “Нар жолында жүк қалмас” деген мәтел осының айғағы.
Түйенің түбіті мен шудасы қымбат саналады: түбіттен иіріп тоқыған киім ең жылы, ең төзімді болады; шудадан жіп, арқан еседі. Түйенің сүті де асыл. Одан ашытатын қышқылтым сусынды Батыс Қазақстанда «шұбат», Түркістан жағында «қымыран» деп атайды. Ғылымның дәлелдеуінше, шұбаттың дәрілік қасиеті қымыздан да артық саналады. Түйенің етінің дәмі де ерекше. Сонымен, түйе малының пайдасы осы.
Немересі: Мен сіз айтқан көп ақпаратты бұрын білмеппін. Ал жылқы малы несімен пайдалы?
Атасы: Көшпенді қазақ халқының төрт түлік малдың ішіндегі қастерлеп, пір тұтатыны жылқы. “Ат ердің қанаты”, “Мінсең - көлік, жесең - ет” деп жылқы малын аса жоғары бағалаған.
Немересі: Ал қой ше, ата, несімен пайдалы?
Атасы: Қой да көшпелі елдердің ерте заманнан малданған түлігінің бірі. Ол - әрі киім, әрі тамақ. Киім дегенде, оның жүнінен гөрі ертедегі көшпелі халыққа терісі қымбат болған. Өйткені қыс, күз айларында жылы киім керек. Оған илеген қой терісінен тігілген ішік, тон, тұлыптан жылы киім табылмайды. Ал жүнінен неше түрлі асыл жүн маталар тоқылады.Ол үшін биязы жүнді қойлар өсіріледі.Қазақ қойының жүні киіз басуға, кілем тоқуға, байпақ, пима дайындауға жұмсалады.Негізінен қойдың азықтық және киімдік пайдасы жылқы мен түйе түліктерінен артық.
Сиыр малының да пайдасы зор. Еті мен сүтінен бөлек, сиырдың мүйізінен тарақ та жасап, оны аса жоғары бағалаған.
Немересі: Ата, үлкен рахмет сізге! Енді біліп жүретін боламын, әрі сіздің арқаңызда "бес" алатын болдым!
Атасы: Оқасы жоқ, құлыным!
Біздің қазақтың салт-дәстүрі өте көп, олар: беташар, шілдехана, бесік той, наурыз және тағы басқалары жатады. Беташарда жаңа түскен келіннің бетін ашып, көпшілікке таныстырады. Бұл дәстүр ежелден келе жатқан дәстүр. Наурызда халық наурыз көже жасайды, ұлттық ойындар ойнайды және алтыбақан тебеді. Басқа елдерде де, өз ұлттық дәстүрлері бар.
Салт дәстүрде әркім өзінің өнерін көрсетіп, әділ қазылар оларға баға қояды. Қазақтар өзінің дәстүрін ұмытпау керек.
Бүгінгі күні Тәуелсіздігімізді алып, Тәуелсіз мемлекет атанып, өзге елдермен тереземіз тең болып отырған шақта біздер, бүгінгі жас ұрпақ ұлттық құндылықтарымыз бен салт-дәстүрлерімізді заман талабына сай қолданып, ұрпақтан-ұрпаққа аманат етеміз деп сөз береміз.