Әжелеріміз – тәлім – тәрбиенің бастауы, бізге үлгі – өнеге көрсетер асыл жандар, қазыналы бұлақтың қайнар көзі ғой. Жанұяда бала тәрбиелеуде алатын орны ерекше – осы мейірімді әжелеріміз. Қазақ отбасындағы әже орны ерекше әрі қадірлі. Әже - отбасының ғана емес, әулеттің де ұйытқысы, ағайын- абысындардың бірлігін, татулығын сақтайтын сыйлы анасы, кейінгі жастардың, келіндердің тәрбиешісі әрі ақылгөйі. Шоқан Уәлихановтың Айғаным әжесі, Абай атамыздың Зере, Мұхтар Әуезовтың Дінасыл әжелері қазыналы бұлақтың көзі болған әжелер.
Мен өзім бірінші сыныпқа дейін әжемнің тәрбиесінде болғанмын. Тұңғыш немере атасы мен әжесіне бауырына салынатын салт – дәстүр бар ғой, міне, сол дәстүр бойынша ата – анам мені атам мен әжемнің тәрбиесіне беріпті. Үлкен кісілер айтып жатады ғой, әжесінің тәрбиесін көрген бала жаман болмайды деп. Өз басым, бұл өте жақсы дәстүр деп есептеймін. Қарт кісілер таусылмас қазына ғой, жас ұрпақтың ол кісілерден үйренері мол. Демалыс уақытында ауылға ұзақ уақыт бойы бармай қалсақ, әжемнің ыстық бауырсақтары мен «айналайын» деп маңдайымнан сипағанын сағынып отырамын. Үнемі ол кісілерге көмектесіп тұрамыз. Ал әжем болса әрдайым «Қолыңнан келген көмегіңді аяма» деп үйретіп отырады.
Ал әжемнің айтатын ертегілері мүлдем ерекше! Кішкене кезімнен күнде кешкісін "Ерте, ерте, ертеде, ешкі жүні бөртеде ..." деп жаңа ертегісін бастайды. Әжемді ерекше қатты жақсы көремін!
КАЖЫМУКАН, Хаджи-Мукан,Мукан Мунайтпасулы (1883, а. Караоткел Акмолинской области — 12.08.1948, а. Темирлан Южно-Казахстанской области), легендарный казахский палуан (борец), многократный призер международных соревнований по французской и вольной борьбе. Первый казах, завоевавший известность в международных чемпионатах зарубежных стран. В 1901 в Омске боролся с известным русским цирковым борцом А.Н. Злобиным. В 1903 по рекомендации и при содействии А.Н. Злобина был принят в школу И.В. Лебедева в Санкт-Петербурге, где два года обучался искусству классической борьбы. В 1908 в г. Кельн впервые завоевал звание чемпиона мира. В 1909 в Риге на чемпионате мира занял первое место. В 1910 завоевал малую золотую медаль на международном чемпионате в Варшаве. Кажымукан выступал под псевдонимами “Японец Ямогата-Муханура”, “Муканов-Муханура”. За победу над турецким борцом в Стамбуле получил звание “Кажи” и стал на всю жизнь Кажимуканом. В 1913 одержал победу на чемпионате в г. Троицк, в 1914 завоевал звание чемпиона мира в Париже. Боролся со всемирно известными борцами национальной японской борьбы джиу-джицуден в гг. Харбин, Токио. Казахский борец защищал спортивную честь России в С.-Петербурге, Москве, Киеве, Варшаве, Будапеште, Берлине, Праге, Лондоне, Кабуле, Тегеране, Харбине под именем “Кара Иван” (“Черный Иван”). В 1927 Президиум ЦИК КазАССР присвоил Кажымукану почетное звание “Богатырь казахских степей”. В годы Великой Отечественной войны выступал с цирковыми представлениями. На вырученные деньги построил самолет-истребитель, которому было дано имя Амангельды Иманова. Казахский летчик Кажытай Шалабаев выполнил на этом самолете 120 вылетов. Кажымукан завоевал 48 золотых, серебряных и бронзовых медалей. Внес значительный вклад в становление и развитие спортивной борьбы в Казахстане, в том числе и национальной борьбы казакша курес. О Кажымукане на киностудии “Казахфильм” созданы документальный фильм “Хаджи Мукан” в 2-х частях (1978, реж. О.Абишев) и художественный фильм “Знай наших” (1985, реж. С.Ходжиков). Открыт мемориальный дом-музей в а. Темирлан Южно-Казахстанской области (1980). Ежегодно проводятся традиционные состязания борцов Казахстана, посвященные памяти Кажымукана. В честь Кажымукана названы Дворец спорта в Алматы, Астане, Шымкенте, улицы в Алматы, Астане, Семипалатинске, Шымкенте. Награжден орденом “Знак Почета”.
Асыл әжем.
Әжелеріміз – тәлім – тәрбиенің бастауы, бізге үлгі – өнеге көрсетер асыл жандар, қазыналы бұлақтың қайнар көзі ғой. Жанұяда бала тәрбиелеуде алатын орны ерекше – осы мейірімді әжелеріміз. Қазақ отбасындағы әже орны ерекше әрі қадірлі. Әже - отбасының ғана емес, әулеттің де ұйытқысы, ағайын- абысындардың бірлігін, татулығын сақтайтын сыйлы анасы, кейінгі жастардың, келіндердің тәрбиешісі әрі ақылгөйі. Шоқан Уәлихановтың Айғаным әжесі, Абай атамыздың Зере, Мұхтар Әуезовтың Дінасыл әжелері қазыналы бұлақтың көзі болған әжелер.
Мен өзім бірінші сыныпқа дейін әжемнің тәрбиесінде болғанмын. Тұңғыш немере атасы мен әжесіне бауырына салынатын салт – дәстүр бар ғой, міне, сол дәстүр бойынша ата – анам мені атам мен әжемнің тәрбиесіне беріпті. Үлкен кісілер айтып жатады ғой, әжесінің тәрбиесін көрген бала жаман болмайды деп. Өз басым, бұл өте жақсы дәстүр деп есептеймін. Қарт кісілер таусылмас қазына ғой, жас ұрпақтың ол кісілерден үйренері мол. Демалыс уақытында ауылға ұзақ уақыт бойы бармай қалсақ, әжемнің ыстық бауырсақтары мен «айналайын» деп маңдайымнан сипағанын сағынып отырамын. Үнемі ол кісілерге көмектесіп тұрамыз. Ал әжем болса әрдайым «Қолыңнан келген көмегіңді аяма» деп үйретіп отырады.
Ал әжемнің айтатын ертегілері мүлдем ерекше! Кішкене кезімнен күнде кешкісін "Ерте, ерте, ертеде, ешкі жүні бөртеде ..." деп жаңа ертегісін бастайды. Әжемді ерекше қатты жақсы көремін!
КАЖЫМУКАН, Хаджи-Мукан,Мукан Мунайтпасулы (1883, а. Караоткел Акмолинской области — 12.08.1948, а. Темирлан Южно-Казахстанской области), легендарный казахский палуан (борец), многократный призер международных соревнований по французской и вольной борьбе. Первый казах, завоевавший известность в международных чемпионатах зарубежных стран. В 1901 в Омске боролся с известным русским цирковым борцом А.Н. Злобиным. В 1903 по рекомендации и при содействии А.Н. Злобина был принят в школу И.В. Лебедева в Санкт-Петербурге, где два года обучался искусству классической борьбы. В 1908 в г. Кельн впервые завоевал звание чемпиона мира. В 1909 в Риге на чемпионате мира занял первое место. В 1910 завоевал малую золотую медаль на международном чемпионате в Варшаве. Кажымукан выступал под псевдонимами “Японец Ямогата-Муханура”, “Муканов-Муханура”. За победу над турецким борцом в Стамбуле получил звание “Кажи” и стал на всю жизнь Кажимуканом. В 1913 одержал победу на чемпионате в г. Троицк, в 1914 завоевал звание чемпиона мира в Париже. Боролся со всемирно известными борцами национальной японской борьбы джиу-джицуден в гг. Харбин, Токио. Казахский борец защищал спортивную честь России в С.-Петербурге, Москве, Киеве, Варшаве, Будапеште, Берлине, Праге, Лондоне, Кабуле, Тегеране, Харбине под именем “Кара Иван” (“Черный Иван”). В 1927 Президиум ЦИК КазАССР присвоил Кажымукану почетное звание “Богатырь казахских степей”. В годы Великой Отечественной войны выступал с цирковыми представлениями. На вырученные деньги построил самолет-истребитель, которому было дано имя Амангельды Иманова. Казахский летчик Кажытай Шалабаев выполнил на этом самолете 120 вылетов. Кажымукан завоевал 48 золотых, серебряных и бронзовых медалей. Внес значительный вклад в становление и развитие спортивной борьбы в Казахстане, в том числе и национальной борьбы казакша курес. О Кажымукане на киностудии “Казахфильм” созданы документальный фильм “Хаджи Мукан” в 2-х частях (1978, реж. О.Абишев) и художественный фильм “Знай наших” (1985, реж. С.Ходжиков). Открыт мемориальный дом-музей в а. Темирлан Южно-Казахстанской области (1980). Ежегодно проводятся традиционные состязания борцов Казахстана, посвященные памяти Кажымукана. В честь Кажымукана названы Дворец спорта в Алматы, Астане, Шымкенте, улицы в Алматы, Астане, Семипалатинске, Шымкенте. Награжден орденом “Знак Почета”.
Объяснение: