6. Компанияның қолдауы нәтижесінде бұл ауыл республика көлеміндегі озық ауылдар қатарына қосылып отыр.
Ауыл
7. «Жақсы болар жігіттің, жұмыссыз жүрген күні жоқ», – дейді халық даналығы.
Халық даналығы
8. Біздің мекеме – Қазақстандағы тұқыммен айналысатын алдыңғы қатарлы компания. Қазақстандағы
9. Құрылғыларды сатып алып қана қоймай, Қазақстандық мамандарды оқыту үшін біз сол елден кәсіби шеберлерді шақыртпақпыз.
Біз
10. Кәсібінен бақыт тапқан, ырысымен бөлісіп отырған бұл кәсіпорынға халық та риза.
Халық

Әнші құм

Қазақстанның кең байтақ дархан даласы әлі күнге дейін толық зерттелмеген, сыры ашылмаған құпияларға толы. Кең байтақ жеріміздің аумағында табиғаттың көз тартар небір құбылыстары мен қайталанбас өзіне тән ерекшеліктері бар. Солардың бірі «әнші құм» (кейбір деректерде Айғай құм) – Алматы облысы Кербұлақ ауданы жеріндегі Іле өзенінің аңғарын бойлай орналасқан Үлкен Қалқан тауы және Кіші Қалқан тауы етегіндегі құмды төбе, Алматы қаласынан 250 шақырым қашықтықта орналасқан. Биіктігі 150 м-дей, ұзындығы 8 км, ені 3 км-ге дейін жетеді. Қалқан тауларынан соғатын желдің бағыты үнемі өзгеріп отыруы нәтижесінде құм түйіршіктері електеніп, бірегей құм қо тұратын төбеге айналған.

«Алтынемел» мемлекеттік ұлттық табиғи паркі «Айғай құм немесе Әнші құм» атты құмды төбені өз қамқорлығына алған. Кейбір деректерге сүйенсек, «Алтынемел» ұлттық қорығы кезінде Шоқан Уәлихановтың Қашқарияға сапарында пана болған деседі.

Ал енді бұл өңір неліктен «әнші құм» атанып кетті екен? Осыған тоқталып көрейік. Бұл құмның бір ерекшелігі – құрғақ күндері әуенді дыбыстар шығарады. Оның әуені бірнеше шақырымдарға жайылып, алыстан да естіліп тұрады.

Кейбір пікірлерге сүйенсек, құмның ұсақ бөлшектері бір-біріне үйкелген кезде осындай әуенді дыбыстар шығады екен: жеңіл самал жел шиқылдаған дыбыстар шығарса, қатты жел орган дыбысына ұқсас әуен шығарады. Алайда, желсіз күнде де құмның әуенін тыңдауға болады. Осы сиқырына байланысты, құм жайында көптеген аңыздар пайда болған. Құмның тағы бір ерекшелігі – ол басқа құмдар сияқты орнын ауыстырып, көшіп жүрмейді, керісінше, мыңдаған жылдар бойы Алтынемел аумағында, бір орында тұр.

Осындай табиғи ерекшелік әлемнің басқа жерінде жоқ деп айтсақ та болатын шығар. Тіпті кезінде Ұлы Жібек жолы бойында орналасқан бұл табиғат ескерткішіне жолаушылар әдейілеп ат басын бұрған деседі.

3-

-тапсырма. Мәтінді түсініп оқы. Қою қаріппен берілген сөздердің

мағынасын анықта. Мәтінде қандай мәселе көтерілгенін айтып, стихи

анықта.

Қазақстан — мұнайлы мемлекет. Мұнай қоры еліміздің батыс бөлігіне

орналасқан. Жыл сайын 32 миллион тонна мұнай өндіріледі. Жаһанда ме

най өндіруден 18-орында. Қазақстанда мұнай құбырын 10 000 шақырым

дейін жүргізген. Мұнай өндіретін 32 стансы жұмыс істейді.

Батыста мұнай кені бар екенін қазақтар ертеде білген. Олар мұнай

адамның, малдың жарасын емдеген. Алғаш бұрғылау жұмыстары Батыс

тағы Қарашұңғыл жерінде жүргізілген. 1899 жылы 40 метр тереңдікте

алғаш мұнай бұрқағы атқылаған. Осы кезден бастап Ұлы дала елінде мұнай

өндірісі басталды. Ал Доссорда 1911 жылы 226 метр тереңдіктен мұнай бр.

Қағы атқылаған. Осы жерде Қазақстандағы алғаш мұнай өндіру өнеркәсіб

басталды.

1985 жылды Атырау облысы Құлсары қаласында тосын оқиға бол

ды. №37-ұңғымада қатты қысымнан мұнай өндіретін құралдың бір бөліп

жұлынады. Ауаға мұнаймен бірге улы газ атқылаған. Өрт болып, от

бұрқақ 40-50 метрге көтерілген. Жердегі өртті орбитадан ғарышкерлер 2

көрген. Қыс мезгілінде өрттен бірнеше километр жер жылынып, жерге ш

шыққан. Бұл өртті бір жылдан кейін әрең сөндірген. Қазір мамандар мұнд

Экологиялық апаттың алдын алады.