... ... 6-Болім 3. Бағыныңқы сыңары қайтсе? не еткенде? қайтпейінше? сурах тарына жауап беретін құрмалас сөйлем түрі: 4. Шартты бағыныңқылы сабақтастың бағыныңқы сыңары баян- дауыштарын жасаушы формалар: 5. Қарсылықты бағыныңқылы сабақтас құрмаласты жасаушы формалар: 6. Қарсылықты бағыныңқылы сабақтастың бағыныңқы сыңарына қойылатын сұрақтар: Б. Жабық тест тапсырмаларын орындаңдар. 1. Егер жануарлар организмінде лизин жетіспейтін болса, оның денесінің өсуі тоқтайды. Құрмалас сөйлемнің түрі: а) мезгіл бағыныңқылы сабақтас; ө) себеп бағыныңқылы сабақтас; б) қарсылықты бағыныңқылы сабақтас; в) шартты бағыныңқылы сабақтас; г) қимыл-сын бағыныңқылы сабақтас.
Бір нәрсе дөңгелейді шыр айналып,
Келеді бір жеріне қайта айналып,
Қызықты мұндай нәрсе бола ма екен,
Отырар оны көрсе ер жайланып.
(Сағат)
Желсіз, сусыз айналған бір диірмен,
Шыққан күннен айналып бірдей жүрген.
Қылдан нәзік мойнында бір бауы бар,
Ақылың жетік данасың ойлап білген.
(Сағат)
Мен көрдім күн шығыстан бір диірмен,
Түс болса тұрады екен оң бүйірден.
Ішінде қылдан нәзік бір жібі бар,
Ол жіпті қолы епті, кім иірген.
(Сағат)
Денесі бар, сөзі жоқ,
Аяғы жоқ жүреді.
Күнді, түнді өлшейді,
Екі тілді жүрегі
Шешуін кім біледі?
(Сағат)
Сырт-сырт етіп соғады,
Кеудесінде жүрегі,
Өзі тілсіз сөйлейді,
Өзі жансыз жүреді.
(Сағат)
Жүруден бір талмайтын,
Күн мен түннен қалмайтын.
(Сағат)
Жаңылмайды есептен,
Аяғы жоқ жүреді.
Сөйлей тұғын тілі жоқ,
Уақытыңды біледі.
Күндіз-түні жүргенмен,
Қызымайды жүрегі,
Су ішіп, жем жемейді,
Сықырлайды жүрегі.
(Сағат)
Дөңгелек аяғымен жер баспайды,
Жерінен уағдалы адаспайды.
Білімді қанша адам болса-дағы,
Бір адам біліміне таласпайды.
(Сағат)
Қолымнан жиырма төрт үйрек ұшты,
Барды да отыз көлдің суын ішті.
Көрді де сол үйректі он екі арқар,
Үш жүз алпыс қозыға болды ішті.
(1 тәуліктегі 24 сағат, 1 айдағы 30 күн, 1 жылдағы он екі ай, 360 тәулік)
Жазады- ол жазады, 3 жақ
ОРындап қояды-ол орындап қояды 3 жақ
Отырады-ол отырады 3 жақ
оянып кетті-ол оянып кетті 3 жақ
жанып тұр- ол жанып тұр 3 жақ
тексеріп отыр-ол тексеріп отыр 3 жақ
шаршаған-ол шаршады 3 жақ
кіртиіп кетіпті -ол кіртиіп кетіпті 3 жақ
уқалап қояды-ол уқалап қояды 3 жақ