515. Көшпенділердің уақыт пен өлшемді анықтау белгілері
1.
Оқылым
Мотінді оқып, сұрақтарға жауап беріңдер. Екінші азат жолдағы уакыт өлшемдеріне
түсінік беріп көріңдер,
Уақытты анықтау
Халық уақытты анықтауда өзіндік бай тәжірибе жинақтап, оны қолда-
аудың соті мен жолдарын және соған лайықты сөз өрнектерін де таба білді.
Жылды, тоқсайды, айды, аштаны, тәулікті бөлудің шаруашылыққа сай реті
мен ыңғайын да ойластырған. Мерзім, мезгіл өлшемдеріне келгенде, қазақ
тілі атауларға бай. Қыс, көктем, ясаз, күз – мезгіл өлшемдеріне жатады. Мер-
аім өлшемдері: бір сәт, қас қағым, ә дегенше (1 секунд), сүт пісірім (5-10 мин),
бие сауым (1,5 сағат), ет пісірім (2,5-3 сағат), бір күн, бір түн (тәулік), апта
(7 күн), ай (30–31 күн), тоқсан (3 ай), жыл (365 күн) немесе 12 ай, ғасыр
(100 жыл). Адам өмірі де жаспен (1 жыл), мүшелмен (12 ясас) есептеліп, бір
мүшел (13 жас), екі мүшел (25 жас), үш мүшел (37 жас) төрт мүшел (49 жас)
болып бөлінеді.
Уақыт мезгілдерін анықтауда халық теңеулері мен өлшемдері әрі қызық,
әрі анық, әрі түрге де өте бай. Мысалы: елең-алаң, қүланиек, таң сәрі, құлқын
сөрі, таң бозара, алагеуім, таң біліне, таң ата, күн шыға, күн қызара, күн іқыза,
күн көтеріле, күн арқан бойы көтеріле, түске жақын, тал түс, шаңқай түс,
соске түс, түс ауа, түс қайта, бесін, екiндi, кеш, күн бата, ымырт, іңір, алақ-
сапақ, намаздыгер, ақшам, бейуақыт, қас қарал, ай туа, түн ортасы, жүлдыз
сене, т.б. Мұнан тек уақыт шамасы ғана емес, халқымыздың таным-түсінігі,
әр істің байыбына терең бойлауы, бағдарлауы, тіл қабілетінің жоғары тұрганы
байқалады. Мезгілді күндіз көлеңкеге, түнде жұлдызга қарап анықтаған.
(«Қазақстан» энциклопедиясынан)
вы найдете, что вы не найдете синее море.
казах не назвал его аралом,
после отсчета океана!
в усмешке писателя
страна на холме.
он выиграл титул победителя,
кстати, это было озеро.
у меня не было никакого выбора,
соль соленого супа тоже медовая.
хотя это было давно, аральское море,
сама дикая местность не могла поцарапать себя.
копченый, как сыр,
морское дно впитало песок.
сегодня, если мечта арала будет успешной,
растущие реки в сибири. как преодолеть пустыню,
тогда я обнаружил море.
если бы это было уязвимо, было бы это для моря?
держите высоко над уровнем океана!
когда двойные объятия полны,
он достаточно близко, чтобы быть богатым.
вы гордитесь,
как ты можешь не гордиться,
когда горы высокие, море высокое!
возможно где-то не точно, поэтому сори
ответь:Алдымен әже тәрбиесі арқылы бала жақсы-жаманды ажыратып, үлкен-кішіні тани бастайды. Мінез-құлық, тіл тәрбиесі қалыптасып, бала үй шаруасына бейім, елгезек тілалғыш, мейірімді болып өседі. Әженің алдын көрген балаға былайғы жұрт тәрбиелі бала деп баға береді. Әже тәрбиесі көбіне «олай істеме, былай істе», «бүйтсең жаман, өйтсең жақсы»деген вербалды сипатта, ақылгөйлік мазмұнда болып, әженің мейірімі мен жүрек жылуына бөленіп өседі. Осылайша жас бала қазақы ортадағы моральдық-этикалық нормалармен таныса отырып, адами тұлғаның қалыптасуына ғана емес, дәстүрлі ырым-тыйымдар жүйесінің қағидаттарын біртіндеп бойына сіңіре бастайды.