5-тапсырма.Муканнын куштилиги мен анкаулыгын билдиретин создерди даптерге терип жазындар.Магынасын тусиндириндер. Шыгармадан узинди: ...отыз пут тонымай куйган кеспек... Магынасы:Пут-Салмагы 16 кг га тен ауырлык олшеми.Кеспекте 480 кг тонмай болган. Менин ойымша:Баланын алып куш иеси екенин билдиреди. Коп киси жабылып котере алмай жатканда Мукан ози жалгыз котерди.
Вот держи информацию)
Сіз бүгінге дейін жаныңызға жақын адамнан сыйлыққа раушан гүлін алып көрген боларсыз немесе сүйікітіңізге осы бір кереметтей гүлді тарту етіп қуантқан да шығарсыз. Ал сіз раушан гүлінің тарихы туралы бір сәт ойланып көрдіңіз бе? Жоқ?! Ендеше төмендегі деректер сіздер үшін, аяулы оқырмандар!
Раушан – гүлдердің патшайымы. Жалынды махаббат пен тәжім етудің, сүйкімділіктің нышаны. Раушан бағзы замандардан-ақ ең сәнді өсімдік саналып келген. Аталған гүлдің әдемілігі жағынан да, түсінің байлығы жағынан да, мұрныңызды жарардай хош исі тұрғысынан да теңдесі жоқ десек, артық айтқандық емес. Келісесіз ғой?!
Ежелгі Иран халқында осы гүлдің көркемдігі туралы жүздеген томды кітаптар жазылған. Еңбектегі Иран халқының ақындарының айтуынша, раушан Тәңірдің тарту еткен сыйы екен. Күндердің күнінде Флора патшалығының балалары Құдайдан өздеріне қашанда ұйқыда жүріп, билеушіге тән міндеттерін есінен шығарып ала беретін Лотостан басқа патша тағайындап беруін жалынып сұрайды. Мейірімді Аллаһ Тағала өтініштеріне құлақ асып, оларға өткір тікенді, періштедей пәк ақ раушанды жібереді.
Раушан гүлінің тарихы жер бетінде а пайда болмай тұрғанда, яғни осыдан 25 миллион жыл бұрын басталатындығына көптеген ғалымдардың еңбектеріндегі деректер дәлел бола алады.
Раушан туралы қолжазбалардағы ең көне деректер Тигр мен Ефрат өзендерінің арасында орын тепкен Ура қаласындағы патша моласынан табылған (осыдан 5000 жыл бұрын).
Конфуцийдің еңбектеріне сүйенер болсақ, ежелгі Қытайдың патшалық кітапханасында раушан туралы 600 кітап болған екен. Және сол кездің өзінде қытайлықтар раушан майын дайындау тәсілін жетік білген. Б.з.д. 372-287 жылдары өмір сүрген Теофраст раушан гүлдің жабайы және бақта өсетін түрлерін ажыратып берген. Ал, көненің көзі саналатын Алтай қорғандарынан (б.з.д. V – IV ғ.ғ.) раушандар бейнеленген күміс тиындар табылған.
Раушандар әлеміндегі соңғы жаңалықтар
•Әр түрлі елдердің селекционерлерінің арқасында бүгінде раушанның шамамен 25 000 сұрпы алынған.
•Раушанды сұрыптауды жүргізіп отырған алпауыт мемлекеттердің басында Франция, АҚШ және Англия тұр.
•Раушан гүлдері ақ, алқызыл, сары тіпті қара және көгілдір түсті болып келеді. Гавай аралдарының көгілдір аспандарының астында көгілдір күлтелі раушандар жайқалып тұрады.
•Раушандардың ең сирек кездесетін түрі – меруерт раушандар. Мұндай гүлдер Румынияның Клуж қаласындағы «Напока» ботаникалық бағында өсіріледі. Күлтелері ашық жасыл түсті бұл таңғажайып раушандар инеліктің қанатын еске түсіреді.
• Бұл аз десеңіз, соңғы уақытта мұңды кейіптейтін қара раушандар дүниеге келген.
• Италияда өткен гүлдер көремесіне сабағында бірде-бір тікен жоқ ақ раушан гүлі қойылған.
Алғашқы ұстаз.Авторы Шыңғыс Айтматов.
Алғашқы ұстаз әнгімесіндегі Алтынайдың тағдыры әлеуметтік мәселелер тұрғысынан қарасақ,әке-шешесі қайтыс болған қыз аға-жеңгесінің қолында өскен.Сол заманның әлеуметтік әсері-жетім қызды адуын жеңгесі біреуге малға сатпақшы болады.Жебір жеңге қыздың жастығын,обалын ойламай өз құлқын ғана ойлап, ойын жүзеге асырғысы келеді.Сол қоғамның әлеуметтік тұрғысынан қарағанда Алтынай оқу оқымай,жастайынан біреуге тұрмысқа беріліп,тағдыры қор болып өтерме еді? Егер ауылға Дүйсен келіп ауыл балаларын,Алтынайды оқытпағанда.Адуынды жеңгесінің тепкісін,зорлығын көп көріп өскен қыздың оқуға ынтасын білген Дүйсен сол қор өмірден,әлеуметтік жағдайдан тапшылығынан Алтынайды суырып алып,қалаға оқуға жібереді.Менің ойымша Алтынайдың тағдырын өзгерткен алғашқы ұстаз Дүйсен.Ол болмағанда Алтынай қиын тағдырына хош айта алмас еді.Алғашқы ұстазы Дүйсеннің арқасында кейін академик Алтынай Сүлейменова атанады.