5-тапсырма. Мәтінді оқы. Мәтін бойынша сұрақтар дайында. Молекулалардың ыдырауы туралы теория заманауи ғылымда еркін қолданылады.
Жаһандық денсаулық жүйесіндегі озық үлгілер күрделі ауруларды емдеуге мүмкіндік
берді. Қазіргі заманауи озық медицина онкологиялық ауруларды емдей бастады. Бұл
әдістеме молекулярлы және ядролық медицинаның жетістіктерін пайдаланады. Ядролық
медицина молекуланы «көре» алады, оның қайда тұрғанын дәрігерлерге хабарлап қана
қоймай, құрамы, шығу тегі туралы мәліметтерді де бере алады.
Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының мәліметінше, 2024 жылға қарай жыл
сайын қатерлі ісікке 24 миллионға жуық адам шалдығатын көрінеді. Бұған бірнеше фактор
әсер етеді. Біріншіден, қоршаған ортаның ластануы. Екіншіден, химиялық қоспалардың
тұрмыста көп қолданылуы. Үшіншіден, радиация деңгейінің жоғары болуы. Өйткені жер
бетінде мүмкін болған сынақ пен жарылыстардың барлығы жүргізілуде.
Ядролық медицинада науқасты қарау барысында көп көлемде диагностикалық мар-
керлер қолданылады. Бұл оқшауланған ісікті, қатер деңгейін көрсетеді. Мамандар ісіктің
көзге көрінбес жасушадан пайда болып, тез бөлінетінін айтады. Жасушалар қантты көп
жинақтағаннан зат алмасу мен өсудің көзі ретінде қызмет етеді. Сондықтан глюкоза
ерітіндісін F18 радиоактивті заттармен белгілеп, қатерлі ісік жасушаларын табу үшін адам
ағзасына енгізеді.
Бүгінде қатерлі ісік жасушаларымен арадағы байланысты бөліп, адам ағзасының
ісік жасушаларымен күресуі үшін қажет иммундық жүйе қалыптастыратын емдеу жолы
табылды. Яғни келешекте диагностикалау да, емдеу де молекулярлы медицинаның мін-
детіне айналуы әбден мүмкін. Қазіргі денсаулық сақтау ісі біртіндеп болса да, молекуляр-
лы медицина дәуіріне аяқ басты.
«Егемен Қазақстан» газетінен
Ребята
Тіл мәдениеті – әдеби тілдің нормасы мен оның дамуын, сөйлеу тілімен қарым-қатынасын зерттейтін тіл білімінің саласы. Тіл мәдениетінің тіл білімінің басқа салаларынан айырмашылығы – оның күнделікті өмірде тілді қолдану, жазу, сөйлеу мәдениетімен тығыз байланыста болатындығында. Тіл мәдениеті дегеніміз – коммуникативтік қарым-қатынас кезінде тілдік тәсілдерді дұрыс ұйымдастырып, белгілі бір тәртіппен жүйелі қолдану.
Тіл мәдениеті тілдік норманың 3 түрін қамтиды:
тілдік норма (лексикалық, сөзжасамдық, грамматикалық, дыбысталу нормасы);
этика – сөз нормалары (сөйлеу этикасының ережелері);
коммуникативті норма (сөйлеу қарым-қатынасының тиімділік қағидалары
Темір дәуірі – адамзат тарихында қола дәуірін алмастырған, аса маңызды әлеуметтік-экономикалық, саяси, демографиялық, технологиялық өзгерістерді дүниеге әкелген жаңа кезең. Бастаулары темір металын игерумен және оны кеңінен қолданумен сәйкес келетін бұл кезеңді ғылым тарихында «темір дәуірі» деген тұрақты атаумен белгілеуді алғаш рет 19 ғ-дың ортасында К. Томсен (Дания) ұсынды. Біздің заманымыздан бұрын 1-мыңжылдықтың басынан осы заманға дейінгі кезең арасында темір адамзаттың заттық мәдениетінің негізі болып келді. Өндірістік технология саласындағы барлық мәнді ашылымдар осы металмен байланысты. Дегенмен, темір ұзақ уақыт бойы аз таралған әрі қымбат металл болып қала берді. Тек б.з.б. 1-мыңжылдықта ғана темір металлургиясын қолданысқа кеңінен ендіру қолға алынды. Қазіргі заманда да темір еңбек құралдары жасалатын бірден-бір маңызды металл болып қалуда, сондықтан қазіргі дәуір де темір ғасырына жатады. Осы себептен, тарихи-археологиялық кезеңдемеде «ерте темір дәуірі», одан кейінгі кезеңге қатысты «орта ғасырлар дәуірі» деген атаулар қолданылады. Ерте темір дәуірі біздің заманымыздан бұрын 8–7 ғасырлардан бастап, ерте орта ғасырлар дәуіріне дейінгі кезеңді, яғни б.з. 6-ғ-ына дейінгі уақытты қамтиды.