5-тапсырма.Берілген суретпен тірек сөздерді байланыстырып сурет авторы туралы 40-45 сөзден тұратын шағын биографиялық эссе жаз. Тірек сөздермен сөз тіркестері: жазушы,шығармалары,ШҚО,бүкілодақтық Островский атындағы сыйлық,мемлекеттік сыйлық,Кербұғы,Қайдасың қасқа құлыным,Сайтан көпір.Үндістанда ,Катонқарағай ауданы,қайтыс болған.Шыңғыстай ауылы.Лениншіл жас газеті.
Әр жаз сайын менде керемет уақыттар болады. Мен достарымды көремін, сөйлесемін, серуендеймін және жай демаламын. Келесі демалыстан кейін әрдайым көптеген жарқын әсер қалдырады, естеліктер мені суық қара күндерде жиі жылытады. Осы жазда мен әдеттегідей керемет тәжірибе алдым. Мен керемет демалысымның бір күнін сипаттағым келеді. Таңертең ерте, әдеттегідей, мен итімді серуендету үшін тұрдым. Түннің салқыны әлі де көшеде болды және оны жазғы көйлектің жеңіл матасы арқылы бүкіл денеңмен сезіну жағымды болды. Сәл жүгіріп, сыртта ойнаған соң үйге қайттық. Табалдырықта анам менімен кездесті, оның көздерінде қандай да бір қуанышты жаңалықтар жарқ етті, бірақ ол мұны мүмкіндігінше жасырғысы келді. Жеңіл таңғы астан кейін анасы оны бұдан әрі ұстай алмай, ақыры: «Дайын бол, біз бір сағаттан кейін кетеміз», - деді. Мен үшін қайда және неге бара жатқанымыз жұмбақ болды. Біздің жеке көлігіміз жоқ, демек, біз қандай да бір компаниямен бірге жүреміз. Тура бір сағаттан кейін мен дайын болдым. Біз достарымыздың көлігі бізді күтіп тұрған көшеге шықтық. Олардың 3-еуі болды, біз қалай болғанда да сәйкес келдік. Біз ұзақ уақыт жүрдік, мен тіпті анамның жылы иығында ұйықтап үлгердім. Көлік тоқтаған кезде мен көзімді ашып қарасам, көлдің үлкен жағалауы, батып бара жатқан күннен қызғылт және сары түсті. Біз үйден алыс едік, мен оның қандай аспан жері екенін білмедім. Жақсы кешкі астан кейін біз барлауға бет алдық. Содан түннің жартысында ағам екеуміз көлде балық ауладық, ал анам мен тәтем от жағасында отырып, ән айтып, бірдеңе пісірді. Мен табиғатта керемет ұйықтадым. Келесі күні біз күн жылынған суда жүзіп, жүгіріп, жағалауда ойнадық және жай табиғатқа тамсандық.
Әр жаз сайын менде керемет уақыттар болады. Мен достарымды көремін, сөйлесемін, серуендеймін және жай демаламын. Келесі демалыстан кейін әрдайым көптеген жарқын әсер қалдырады, естеліктер мені суық қара күндерде жиі жылытады. Осы жазда мен әдеттегідей керемет тәжірибе алдым. Мен керемет демалысымның бір күнін сипаттағым келеді. Таңертең ерте, әдеттегідей, мен итімді серуендету үшін тұрдым. Түннің салқыны әлі де көшеде болды және оны жазғы көйлектің жеңіл матасы арқылы бүкіл денеңмен сезіну жағымды болды. Сәл жүгіріп, сыртта ойнаған соң үйге қайттық. Табалдырықта анам менімен кездесті, оның көздерінде қандай да бір қуанышты жаңалықтар жарқ етті, бірақ ол мұны мүмкіндігінше жасырғысы келді. Жеңіл таңғы астан кейін анасы оны бұдан әрі ұстай алмай, ақыры: «Дайын бол, біз бір сағаттан кейін кетеміз», - деді. Мен үшін қайда және неге бара жатқанымыз жұмбақ болды. Біздің жеке көлігіміз жоқ, демек, біз қандай да бір компаниямен бірге жүреміз. Тура бір сағаттан кейін мен дайын болдым. Біз достарымыздың көлігі бізді күтіп тұрған көшеге шықтық. Олардың 3-еуі болды, біз қалай болғанда да сәйкес келдік. Біз ұзақ уақыт жүрдік, мен тіпті анамның жылы иығында ұйықтап үлгердім. Көлік тоқтаған кезде мен көзімді ашып қарасам, көлдің үлкен жағалауы, батып бара жатқан күннен қызғылт және сары түсті. Біз үйден алыс едік, мен оның қандай аспан жері екенін білмедім. Жақсы кешкі астан кейін біз барлауға бет алдық. Содан түннің жартысында ағам екеуміз көлде балық ауладық, ал анам мен тәтем от жағасында отырып, ән айтып, бірдеңе пісірді. Мен табиғатта керемет ұйықтадым. Келесі күні біз күн жылынған суда жүзіп, жүгіріп, жағалауда ойнадық және жай табиғатқа тамсандық.
Объяснение: : )
Жылқы тұқымына қарай:
арғамақ
қазанат
абы
тобышақ
текежәуміт
қазақы ат
қарабайыр
пырақ
дүлдүл т.б. болып бөлінеді.Шабыс ат:
жүйрік
тұлпар
сәйгүлік
саңылақ
бәйге ат деп бөлінеді.
Салтанатқа мінетін ат: жорға
төкпе жорға
айдама жорға
шайқалған жорға деп бөлінеді.
Мініс аттары:
Аяқ ылау
жетек ат
қосақ ат
түп ат
көсем ат деп жіктеледі.
Өсуіне қарай:
Құлын - биенің жас төлі.
Жабағы - 6 айдан асқан құлын
Тай - жылқының бір жастағысы.
Құнан - жылқының екі жастағысы.
Дөнен - жылқының 3 жастағысы.
Сәурік-(3 – 4 жастағы үйірге салынбағаны)
Бесті - жылқының бес жастағысы.
Саяқтар (бойдақ жылқылар):
Ат - піштірілген еркек жылқы.
Сақа ат - он бір -он екіге келген ат.
Арда емген - құнанына дейін енесін емген, ақ жілік болғаны.
Төл тай - өз енесі мен ежені бірдей еметін бір жасар жылқы.
Қысыр емген - құлынын тастаған биенің екі жасқа дейін емген бұрынғы төлі.
Шобыр - мініске, күш-көлікке өте мықты шабан ат.
Сетер ат - құлынынан қартайып өлгенше жүген-құрық, ер тоқым көрмеген ат.
Пішпе - піштірілген жылқы.
Биенің атаулары:
Бие - құлындайтын жылқының бес жасқа келгені.
Байтал - жылқының екі жастан бес жасқа дейінгі ұрғашысы.
Сүтіне қарай биелер:
Мама бие - өте сүтті бие.
Мәнерсіз бие - сүті аз бие.
Ақтандыр бие - сүті жоқ, сүт шықпайтын бие.
Исіншек бие - сауар алдында құлынына жанасып, исінген сүтін ағызып жіберетін бие.
Қысырақ атаулары:
Тұман қулық - үш немесе төрт жасқа дейін айғырдан шықса да құлындамай жүрген бие.
Көбен бие - қонданып тойына бастаған бие.
Ақжілік бие - құлындығында енесі сауылмай еркін емген бие.
Қаракемік бие - енесі сауылып, жүдеу, бос болып өскен бие.
Нәқұс (құтамсыз) бие - шаққан тегі нашар бие.
Құмай тұяқ бие - түяғы көп тасырламайтын бие,
Айғырлардың атаулары:
Жасамалы - үш-төрт жастан асқаны.
Сәурік - үш-төрт жастағы үйірге салынбағаны.
Құр айғыр - өмуру құрық-жүген тимеген айғыр.
Сыңар ен - түмысында бір ен болып туған.
Шартық - екі енінің бірі піштірілгенімен қалған айғыр.
Азбан - алты жасында піштірілгенімен айғырлық әдетін қоймай, биенің мазасын алатын айғыр.