5. Мәтінмен танысып, «Жазуды тек таңбалар жиынтығы деп тану дұрыс па?» деген тақырыпта сұхбат жүргізіңдер. Түркі жазулары
туралы тұжырымдарыңды кластерге түсіріңдер.
жа-
Түркілердің алғашқы
зуы
- тас бетіндегі петроглифтер.
Олар жазу өнеріне ерте заманнан Петроглифтер (лат. пет-
қол жеткізді. Оған Алтай тау жо-
po – «тас» және грек.
глиф – «жазу») - тақтатастар-
тасының Солтүстік Зеңгір үңгі-
ға, жартастарға салынған су-
ріндегі гравюралар толық дә реттер, бейнелер.
лел. Бұл – ежелгі түркі қауымның
рухани деңгейінің қаншалықты
жоғары болғанын көрсетеді. Мұн-
дай сызбалар шығыста Сарыөзеннен (Хуанхэ) басталып, Ал-
тай, Сібір, Тәңір тау, Сарыарқа, Үстірт, Орал өңірін көктей
өтіп, батыстағы Дон мен Дунайға дейін таралған. Осылайша
түркілердің буындық жазуының 33 таңбасы бүгінгі күнге
дейін жетті. Түркілердің бітік жазуының жүйесі шығыстағы
қытай, оңтүстіктегі парсылар мен батыстағы гректердің жазу
үлгісінен мүлдем басқаша. Бұл – түркі этносының әлем өрке-
ниетіне қомақты үлес қосқанын көрсетеді.
(Қаржаубай Сартқожаұлы)​

Объяснение:

Сағыныш ... Қандай тәтті сезім еді , шіркін ! Біреуді сағынғаның , сені де біреу сағынғаны екенін түсінген сайын , көңілге жеңіл бір сезім ұялап , жаныңды жадырата түсетінін қайтерсің ! Сағына білудің өзі өнер ме екен ! « Мен сені сағындым ! » деген сөздің өзі адамды жігерлендіріп , желпінтіп ... жібереді . Сағыныштың түр - түрі болады ғой : балалық кезге сағыныш , жастық шаққа сағыныш , студенттік өмірге сағыныш , махаббатқа сағыныш , өмірден өткен адамдарға сағыныш ... Ал мен тіпті , кімді сағынып отырғанымды да білмеймін ... Әйтеуір , сол жүйрік » сезімге мініп алып , Сағыныштың самалын жалау етіп , қоңыр күзде менімен жарысып , жүйiткiп келеді !.Сағыныш » деген бір ауыз сөзге қаншама мән - мағына , қаншама көмескі сыр жасырынған десеңізші ? ! . « Сағыныш » — маған етене жақын сезім , өте жуық сырласым болып сезілетіні несі ? ! . Әсіресе , күздің сарғыш шуағына сіңіп алған « тәтті сағынышты » айтсаңызшы ! .. Сап - сары сағыныштың « кемесі не » мініп алып , көкжиекті беттеп , біраз жерге дейін жалғыз жүзіп кетесің ... Уақыт өткен сайын сағыныш сезімі ауырлап , көңіл шіркін , кемсеңдей береді екен . Өзегім сағыныш пен мұңға толып , кеудеме бәрі келіп кептеліп , сезімнің « салын » ауырлата беретінін кімге айтсам ?! Рухани « жүктің » бәрін қағаз бетіне түсіріп , ішкі дүниемді бір тазалап алсам кәдімгідей жаным кіріп , тынысым кеңейіп қалар - ау ! ..

Қойбағар таңбалы тасы – Оңтүстік Қаратаудағы тасқа қашалған суреттер. Қойбағар суреттері Шымкент облысындағы Созақ ауданы, Сызған кеңшарының оңтүстік-батыс жағында Қаратау сілемдерінде (теңіз деңгейінен 700 метр биіктікте) орналасқан. Суреттердің көп бөлігі қойтастарға салынған. Қойбағарда 1200-ден астам суретті қойтас бар. Ондағы суреттер саны 3045-ке жетеді. Негізінен жабайы аңдар мен жылқылар, арқар, таутеке, адамның жабайы бұқаға, ешкіге аңшылығы, бір топ иттің ешкілерге шабуылы бейнеленген. Суреттердің кейбіреуі көлемі жағынан тіпті үлкен болып келеді. Мысалы, кейбір түйе суреттерінің ұзындығы 1-2 метрге жетеді. Бір қызығы – түйелердің бір-біріне байланып жүгіріп келе жатқан суреттері. Қойбағарда көбірек кездесетін суреттер тобына арба дөңгелектері жатады. Ондағы дөңгелектер саны кейде екеу, кейде төртеу болып келеді. Қойбағар таңбалы тасы- Оңтүстік Қаратаудағы тасқа қашалған суреттер. Қойбағар суреттері Шымкент облысындағы Созақ ауданы Сызған кеңшарының оңтүстік-батыс жығанда Қаратау сілемдерінде (теңіз деңгейінен 700м биіктікте) орналасқан. Суреттердің көп бөлігі қойтастарға салынған. Қойбағарда 1200-ден астам суретті қойтас бар. Ондағы суреттер саны 3045-ке жетеді. Негізінен, жабайы аңдар мен жылқылар, арқар, таутеке, адамның жабайы бұқаға, ешкіге аңшылығы, бір топ иттің ешкілерге шабуылы бейнеленген. Суреттердің кейбіреуі көлемі жағынан тіпті үлкен болып келеді. Мысалы, кейбір түйе суреттерінің ұзындығы 1-2м-ге жетеді. Бір қызығы - түйелердің бір-біріне байланып жүгіріп келе жатқан суреттері. Қойбағардан көбірек кездесетін суреттер тобына арба дөңгелектері жатады. Қойбағардың түйеге жегілген арбаларының дөңгелегі кейде екеу немесе төртеу болып келеді.