5. Мәтін мазмұны негізінде тақырыпты шынайы өмірмен байланыстырып, 1 сөйлеммен толық жауап беріңіз.
( 5. Исходя из содержания текста, связывая тему с реальной жизнью,
Дайте полный ответ в одном предложении.)



[1]

Оқылым

Астана қаласы – 1998 жылдан бастап мемлекетіміздің әкімшілік – саяси орталығы. Сонымен қатар мәдениет пен өнер, білім мен ғылым, озық технологиясы уақыт талабына сай дамыған қала. Астанада Қ. Қуанышбаев атындағы қазақ музыкалық драма театры, М. Горький атындағы орыс драма театры, Тәуелсіздік сарайы, Бейбітшілік және келісім сарайы, Президенттік мәдени орталық, Конгресс холл, «Жастар» сарайы, «Қазақстан» концерт залы, қалалық филармония және басқа да бір сыпыра мәдениет ошақтары бар.
Қазіргі уақытта Астанада 46 тарихи және мәдени ескерткіш бар, оның ішінде 34 сәулет және қала құрылысы ескерткіші, 12 археологиялық ескерткіш бар. Олардың ішінде 2 ескерткіштің республикалық маңызы бар, 44 жергілікті маңызы бар ескеркіш бар.
«Астана Опера» опера және балет театры әлемнің аса сәулетті театрларының бірі. Сәулеті бойынша ол Миландағы «Ла Скала», Мадридтегі Корольдік театр, Мәскеудегі Үлкен театр, Нью-Йорктегі Метрополитен – опера және т.б. атақты опера театрларының қатарынан орын алды. Бұл театр сән-салтанаты асқақ ғимаратымен және залдардың көркемдігімен ғана емес, сондай – ақ талантты группа орындайтын тамаша репертуарымен таң қалдырады.

Мәтінге сай ақпаратты (+) белгісімен анықтаңыз.
(1. Обозначьте информацию, соответствующую тексту, знаком (+)

Ақпарат Белгі
«Астана Опера» балет театры Қостанай қаласында орналасқан
Астанада 12 археологиялық ескерткіш бар
Астана қаласы – 1992 жылдан бастап мемлекетіміздің әкімшілік – саяси орталығы

[1]
2. Мәтінді мұқият оқып, мәтіннің мазмұнына сай ақпаратты «иә» немесе «жоқ» жауабымен белгілеңіз. (Внимательно прочтите текст и отметьте информацию в соответствии с содержанием текста ответом «да» или «нет».)

46 тарихи мәдени ескерткіш бар
15 археологиялық ескерткіш бар
48 жергілікті маңызы бар ескерткіш бар

[1]

3. Мәтін мазмұнына сүйене отырып, сөйлем бөліктерін сәйкестендіріңіз.

1. «Астана Опера» опера және балет театры А қазақ музыкалық драма театры бар
2. Астанада Қ. Қуанышбаев атындағы В республикалық маңызы бар
3. Олардың ішінде 2 ескерткіштің С әлемнің аса сәулетті театрларының бірі

[1]

4. Мәтіннің негізгі ойын анықтаңыз. (Определите основную идею текста.)
А) Астана қаласы туралы
В) Астананың сәулетті жерлері туралы
С) Астананың танымал көшелері туралы
Д) Астана мәдениет пен өнер ордасы
[1]

5. Мәтінді оқып. Астана мәдениет пен өнер ордасы деген ойыңызды дәлелдеңіз. (5. Прочтите текст. Докажите, что Астана - центр культуры и искусства.)

Себебі,

сұрақ:

1.мұнай өндіруден қазақстан нешінші орында?

2.неше стансы жұмыс істейді?

3-неше тонна мұнай өндіріледі?

Диолог:

Дина-Сəлем,қалайсың

Диас-сəлем ,жпқсы өзің

Дина-ұй тапсырмасын орындадың ба?

Диас-Жоқ орындай алмадым,көмектесе аласың ба?

Дина-Иа,əрине көмектесем,тапсырмаңды көрсетесің бе.

Диас-қазір күте түр,мінекей

Дина-ммм,иа күрделі екен

Диас-иа

Дина-сенен сұрап тұр,қазақыстанда мұнай өндіріле ме деп?

Диас-иа өндіріледі.

Дина-иа дұрыс өндіріледі,неше тонна жəне əлем бойынша нешінші орында?

Диас-ммм 32 милион тонна жəне 18орында.

Дина-дұрыс айтасың,енді осыны дəптеріңе жазып ал.

Диас-рахмет!

Дина-оқасы жоқ,кездескенше!

Қазақ халқына кеңінен танымал көркем жырлар өте көп. Солардың бірі — «Қыз Жібек» жыры. Бұл жырдың негізгі тақырыбы қазақ халқының салт-дәстүрі мен әдет-ғұрпы, дүниеге деген көзқарасы, ұғымы . «Қыз Жібек» жыры қазақ халқының сол кездегі көшпенділігін білдіреді, сондай-ақ

салт- дәстүр орнаған қоғамда туып-өскен адамның көзқарасы қандай екенін көрсетеді.

Лиро-эпостық яғни махаббат жырларында негізінен батырлық, ерлікті жырлаудан гөрі, екі жастың арасындағы шынайы махаббат, халықтың әдет-ғұрпы , салт-дәстүрі көбірек суреттеледі екен. «Қыз Жібек» жыры да солардан кенде емес. Солардың бірі «Қыз көру» (салт). Кейде «қыз таңдау» деп те аталады. Салт бойынша белгілі кісілердің балалары немесе өнерпаздар , сал-сері жігіттер өзіне лайық қыздарды ел ішінен өздері таңдаған. «Пәлен жерде жақсы қыз бар» дегенді естіген жар таңдаған жігіттер өнерлі дос-жолдастарын ертіп қыз аулына барады. Қазақта «Қызды кім көрмейді, қымызды кім ішпейді» деген мақал қыз іздеген жігіттерге жол ашады.

«Бата аяқ» (салт) Құда болған кісі екі жақтың келісімінен кейін жігіт әкесі қыз аулына келіп «бата аяқ » өткізеді. Кейде мұны «сырға тағар» деп те атайды. Осы жолы екі жақ тойды өткізу мерзімі, кәде-жора, қалың мал жөнінде келіседі. Мұны бата, келісуді «баталасу» дейді . Айтыс (дәстүр, өнер) Айтыс - әдебиет жанры болғанымен, ертеден қалыптасқан халықтық дәстүрдің үлкен түрі. Ойын , той, ас, қыз ұзату, келін түсіру сияқты қазақ тойларына жүйрік ат, білекті палуандармен бірге айтыс ақындары да қатысып, олар айтыс арқылы той қызығы мен мәртебесін көтере түскен.

Поэманың екінші бөлігінде ақын Жібекті жаңа рольде көрсеткенде, оның ескі әдет-ғұрыптың бірде-бір әрпін бұзбайтын мүләйім жан ретінде суреттейді. Бұл жағдай Жібектің қара басының қамы үшін ғана емес, ең алдымен елін қоршап алған қалың жау-қалмақтардан құтылудың тура жолы.

Әмеңгерлік (салт) Халқымыздың бұрынғы салты бойынша күйеу қайтыс болғанда оның жесірі "ерден кетсе де, елден кетпек жоқ", "аға өлсе, іні мұра" деген қағидамен әмеңгерлік жолмен күйеуінің аға не інісінің біреуіне өзінің таңдауы бойынша тұрмысқа шығады.

Бата (бата беру, бата алу) ( дәстүр ) Бата - ақ тілеудің белгісі. Ол кез-келген жерде айтыла бермейтін қасиетті ұғым. Ең жақсысын халық "ақ бата" деп қастерлейді Теріс бата. Бұл - бата деп айтылғаны болмаса, қарғыстың қатты, жазаның өте ауыр түрі. Мұндай бата сенімді ақтамаған, өзіне қолы, тілі тиген баласына әкесінің қолын теріс жайып берген батасы. Осы жырда бар теріс бата беремін деген салт...

Арыздасу (ғұрып). Бұл өмірден өтіп бара жатқан адам соңғы сағатында туған-туысқандарымен, бала-шағасымен соңғы рет тілдесіп, олармен қоштасады. Қатесі болса, кешу сұрайды. Өсиетін, арманын айтады. Бүкіл ел-жұртымен, туған елімен қоштасады Сүйінші (салт) Қуанышты хабар хабар жеткізушіге үй иесі «қалағаныңды ал» дейді немесе оған риза болатындай сыйлық ұсынады. Бұл шын қуанудың , ризалықтың белгісі.

Қорыта айтқанда, белгілі ғалым, зерттеуші Р.Бердібаев жырға өзінің мынадай әділ бағасын береді. «Қыз Жібек» — қазақ халқының даналығы туғызған асыл жырлардың бірі. Мұны эпиакалық суреттеу өнерінің ең жетілген кемес нұсқасы десе де болады.