Қазіргі заманғы қазақстан туралы, басты ұлттық символдардың бірі – алтын еске алмай ойлау мүмкін емес. алтын хх ғасырдың 70 жылдары еңбекшіқазақ ауданының есік қаласында табылған болатын. есік қаласының шет жағында осыдан 30 жыл бұрын, бұл күндері кеңінен танымал сақ қорғаны табылған. оның астында, шыршаның бөренелерімен қапталған мазарда, ағаш еденнің үстінде алтын тіліктер қадалған киім киген (алтын ) сақ жауынгерінің сүйегі жатқан. басына күн құдайының символындай қанатты аттар бейнеленген, әшекеймен безендірілген биік үшкір бөрік кигізілген. жерленген ң қаруы ұзын қылыш пен қысқа қанжардан тұратын. жауынгердің саз қтан жасалған құтыға құйылған қымыз, кесек-кесек ет салынған ағаш подностар, күміс пен қоладан жасалған қымбатты құтылар қойылған. табылған мола 40-тан астам қорғаннан тұратын және тарихтың көптеген құпияларын сақтаған үлкен мазардың оңтүстік шетіне орналасқан. антропологтардың анықтамасы бойынша есік қорғанында жерленген ң жасы 17-18-дерде және ол біздің эрамызға дейінгі іү ғасырдың аяғында өмір сүрген. ашық аспан астындағы «сақ қорғандары» мұражайында болу – осыдан мыңдаған жылдар бұрын ұлы дала өңірінде құрыла бастаған қазақ мемлекеттігінің бастамасымен танысу.
ерте кезеңнен ақ ата- , ұрпақ тәрбиесіне көп көңіл бөліп, оларды үлкенге тағзым, кішіге ілтипат етіп, бауырмалдыққа, мейірімділікке, ізеттілікке баулыған. «тәрбие – тал бесіктен басталады», «ұяда не көрсең, ұшқанда соны ілесің» деген ұлағатты сөзді жадына әбден тоқыған. сондықтан да ң бауырмал, қайырымды азамат боп ержетуі, алдымен, ата-ананың тәрбиесіне, қоршаған ортаның үлгі-өнегесіне байланысты. ң алған тәрбиесіне қарай «тәрбиелі, өнегелі» екен деп тамсанса, оғаш қылық көрсеткен «тәрбиесіз, өнегесіз» деп сөгетін болған. қазақта ең ауыр сөз – «тәрбиесіз», «тәрбие көрмеген» деген сөз. әрине, қай қазақ жаман болсын десін, демейді де, сондықтан да бетімді жерге қаратпа деп өсиет тәрбиесін айтып отыратыны белгілі.
ерте кезеңнен ақ ата- , ұрпақ тәрбиесіне көп көңіл бөліп, оларды үлкенге тағзым, кішіге ілтипат етіп, бауырмалдыққа, мейірімділікке, ізеттілікке баулыған. «тәрбие – тал бесіктен басталады», «ұяда не көрсең, ұшқанда соны ілесің» деген ұлағатты сөзді жадына әбден тоқыған. сондықтан да ң бауырмал, қайырымды азамат боп ержетуі, алдымен, ата-ананың тәрбиесіне, қоршаған ортаның үлгі-өнегесіне байланысты. ң алған тәрбиесіне қарай «тәрбиелі, өнегелі» екен деп тамсанса, оғаш қылық көрсеткен «тәрбиесіз, өнегесіз» деп сөгетін болған. қазақта ең ауыр сөз – «тәрбиесіз», «тәрбие көрмеген» деген сөз. әрине, қай қазақ жаман болсын десін, демейді де, сондықтан да бетімді жерге қаратпа деп өсиет тәрбиесін айтып отыратыны белгілі.