4-тоқсан бойынша жиынтық бағалауға арналған тапсырмалар Бөлім «Отбасы құндылықтары»
Тақырып
Нұрдәулет Ақыпш «Нағыз әже қайда?" әңгімесі
Оқу мақсаты
5.1.4.1 Көркем шығармалардан шағын көлемді үзінділерді
мәнерлеп оқу, жатқа айту
Бағалау критерийі
Білім алууны
Әдеби шығармалардан шағын көлемді үзінділерді
мәнерлеп, жатқа аттады
Білу және түсіну
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Орындау уақыты
15-20 минут
Тапсырма
«Автор орындығын» пайдаланып, «Нағыз әже қайда?» әңгімесі бойынша кейіпкерлер
атынан мәнерлеп, жатқа үзінді оқып, дәптерге жазыңдар
Нұсқау: Оқушылар кейіпкерлер атын таңдап алады. Өзіне тиесілі кейіпкерді рөлге ене
отырып, дауыс нақышына салып, мәнерлеп (монолог) жатқа оқиды, дәптерге жазады.
Кейіпкерлер:
1. Ая (автордың 1-қызы)
2. Раіхан (автордың 2-кызы)
3. Азат (автор)
4. Жолдас (досы)
5. Азаттың энелі
Мысалы: Азаттың әйелі (Жаксы кісілер. Тіпті аттары жок, оңды адамдар. Асты-үстімізге
түсіп, жандары калмай жүгіріп жүр. Қонакка да өңкей тамаша адамдар жиналған екен.)
Бағалау критерийі
Баст
Ne
тапсырма
1
Дескриптор
Білім алушы
Кейіпкерді таңдайды,
Көркем шығармалардан шағын
көлемді үзінділерді мәнерлеп
окіды, жатқа айтады, жазады
1
1
3
кейіпкер рөліне енеді;
үзіндіні мәнерлеп жатқа айтады
дәптерге жазады
1
1
Барлығы
7​

Мағжан Жұмабаев туралы.

Мағжан Жұмабаев 1893 жылы 25 маусымда Солтүстік Қазақстан облысы, қазіргі Мағжан Жұмабай ауданы, Сасықкөл жағасында дәулетті отбасында дүниеге келген.

Мағжан Жұмабаев жай ғана ақын емес, сонымен қатар ұлт болашағы үшін күрескен Алаш қайраткері мен қазақ әдебиетінің жарық жұлдызы.

Ауыл молдасынан сауатын ашып, кейіннен 1905 – 1910 жылдары Қызылжардағы (Петропавл) №1 мешіт жанында белгілі татар зиялысы, мұсылман халықтарының азаттығы жолында күрескен М.Бегишевтің ұйымдастыруымен ашылған медреседе оқыды. Медреседе өз зеректігін танытып, шығыс ақындарының дастарын оқып өседі.

Ақын қысқа да болса мәнді өмірін қазақ ұлтына арнаған нағыз ұлтшыл ақын болған. Мағжан Жұмабаев тіліне, халқына, жеріне деген сүйіспеншілігін һз шығармашылығы арқылы жеткізген.

Мағжан – өз жері мен өз елін мадақтаумен өткен, өмірдегі азаматтық орнын ақтауға ұмтылған, сұлу лирикалық жырларымен оқырманын еліткен халқының дара перзенті.

Әдебиет әлемінде «Мағжан поэзиясы» деген ұғым қалыптасқан. Ақынның тіл шеберлігі, лирикасындағы нәзік сезім мен терең ой тоғысы ерекше ілтипатқа ие болған.

Ақынның аса танымал шығармалары: “Жаралы жан”, “Мен жастарға сенемін”, “Ләззат қайда?”, “Жазғы таң”, “Өнер-білім қайтсе табылар”, “Балалық шақ”, “Қазағым”, “Қарағым”, “Осы күнгі күй”, “Мен сорлы” т.б.

Каждый человек постоянно встречается с географическими названиями. «Невозможно представить себе жизнь современного общества без географических названий, - пишет известный специалист в области топонимики Э. М. Мурзаев. – Они повсеместно и всегда сопровождают наше мышление с раннего детства. Всё на земле имеет свой адрес, и этот адрес начинается с места рождения человека. Родное село, улица, на которой он живёт, город, страна – всё имеет свои имена».Топонимика сравнительно молодая наука, изучающая географические названия. Слово «топонимика» образовано от двух греческих слов: topos – место, местность и onoma – имя. Взгляните на географическую карту, она вся испещрена названиями стран, морей, островов, рек, озёр, городов, сёл. И это только малая часть существующих топонимов. Свои имена имеют и очень мелкие объекты: леса, луга, поля, болота, изгибы и затоны рек, отвершки оврагов, холмы и ямы, балки, части сёл и деревень. Такие названия, как правило, не зафиксированы в географических справочниках и редко встречаются в письменных документах, их хорошо знают лишь местные жители. В каждом селе можно записать, обычно, десятки таких названий. Изучение названий мелких объектов является предметом микротопонимики – особого раздела топонимики, делающей пока первые шаги.Все географические названия имеют свой смысл. Никакой народ не называл реку, озеро или селение «просто так», случайным сочетанием звуков. Отсюда вывод напрашивается сам собой: объяснить можно любое, даже самое сложное и, на первый взгляд, непонятное географическое название. Язык народа не является чем-то застывшим, он изменяется, развивается, некоторые слова исчезают совсем, некоторые меняют свой смысл. Поэтому трудно бывает найти объяснение имени той или иной речки, села, города. Но что удивительно, благодаря названиям в наши дни звучат вышедшие из употребления, давно забытые слова родного языка, слова чужих и даже исчезнувших, «мёртвых» языков. За каждым словом стоят удивительные истории, часто легенды, а иногда и курьёзы.В топонимике исследуемого района наиболее распространенным является суффиксальный образования. Названия населённых пунктов образовывались при суффиксов –ов/-ев, -ин(о), -ск, -ищ(и), -ичи, -н(я), -к(а), -ник(и), -ец/-иц, -енк, -т(а).Распространённость их не одинакова. Так, суффикс –ичи, обычный в названиях западной группы славян и на западе Европейской части СССР, зафиксирован на изучаемой территории лишь раз: Якушевичи; -ищи(е) – дважды – Тюрвищи, Погостище; -ец/-иц – трижды - Коренец, Пышлицы, Зимницы.В Рязанском крае, как показал историко-этимологический анализ топонимов, большинство названий связано с именем первопоселенца или владельца.Характерны для Рязанского края XVI-XVII веков суффиксы -ов/-ев, -ин, -ск, -к(а). Это примерно 99,95% названий, образованных при суффиксов; они определяют суффиксальную систему рязанских топонимов.