Абайдың 38-қара сөзінде жауанмәрттіліктің үш сипаты айтылады. Олар: шындық (сидық), ақ пейілділік (кәрәм), даналық (ғақыл). Осы үш сипаттан тағы үш түсінік тарайды: шындықтан әділет, ақпейілділіктен шапағат, даналықтан (ғақылдан) ақиқат мағлұм болмақ. Бойында осындай қасиеттері бар жан жомарт аталса, оның жасаған істері Жомарттық деп аталады. Абай мұндай адамдар қатарына пайғамбарларды, әулиелер мен хакімдерді жатқызады. Адамның бәрі пайғамбар, әулие, хакім бола алмағанымен, Жомарттық – осы жолға бастайтын қасиет. Жомарттық әлем халықтары түсінігіндегі меценаттық ұғымымен мәндес. Ежелгі Грекияда Август патша кезінде өмір сүріп, ақындарға ұдайы қамқорлық жасаған Меценат (б.з.б. 74/64 – 8 жыл) есімді адамның құрметіне әлем мәдениеті тарихында меценаттық дәстүр қалыптасқан. Бүгінгі күнгі қазақ ұғымында мұндай іс демеушілік деп те аталады. Бұл түсініктегі Жомарттық – қолында байлығы бар азаматтың мұқтаж жандарға жасайтын қайырымдылық көмегі. Қайырымдылық – Жомарттың негізгі өзегі. “Жомарт бергенін айтпас, ер айтқанынан қайтпас” деген қазақ мақалы осыны айғақтайды. Қайырымдылық мәнін оны жасаған адам емес, сол қайырымдылықтың игілігін көрген адам түйсінуі керек. Сондықтан да Жомарттық жасау рухсыз адамның қолынан келмейді. Біріншіден, ізгі іс биік рухты талап етеді.
Жалпы адамдар бір - бірінен мінезі, дене тұрқы мен сырт келбеті өзгешеленгенмен, барлығы бірдей болып туылады. Ал адам бойына адами қасиеттер тәрбиесі мен қоршаған ортасына байланысты қалыптасады.
Адам бойында жақсы - жаманды қасиеттер қатар жүреді. Менің ойымша, әрбір адам бойында адамгершілік, кішіпейілділік, сыпайылық, адалдық, еңбекқорлық, табандылық т.б. секілді жақсы қасиеттер кездестіруге болады.
Ал ішкі жан дүниесі мен сыртқы сұлулығы астасып жатқан адам нағыз адам деген атқа лайықты болады деп есептеймін. Нағыз адам қарапайым болып, өзгелерге қол ұшын созуға дайын болып, менмендікке жол бермейді.
Объяснение:
Абайдың 38-қара сөзінде жауанмәрттіліктің үш сипаты айтылады. Олар: шындық (сидық), ақ пейілділік (кәрәм), даналық (ғақыл). Осы үш сипаттан тағы үш түсінік тарайды: шындықтан әділет, ақпейілділіктен шапағат, даналықтан (ғақылдан) ақиқат мағлұм болмақ. Бойында осындай қасиеттері бар жан жомарт аталса, оның жасаған істері Жомарттық деп аталады. Абай мұндай адамдар қатарына пайғамбарларды, әулиелер мен хакімдерді жатқызады. Адамның бәрі пайғамбар, әулие, хакім бола алмағанымен, Жомарттық – осы жолға бастайтын қасиет. Жомарттық әлем халықтары түсінігіндегі меценаттық ұғымымен мәндес. Ежелгі Грекияда Август патша кезінде өмір сүріп, ақындарға ұдайы қамқорлық жасаған Меценат (б.з.б. 74/64 – 8 жыл) есімді адамның құрметіне әлем мәдениеті тарихында меценаттық дәстүр қалыптасқан. Бүгінгі күнгі қазақ ұғымында мұндай іс демеушілік деп те аталады. Бұл түсініктегі Жомарттық – қолында байлығы бар азаматтың мұқтаж жандарға жасайтын қайырымдылық көмегі. Қайырымдылық – Жомарттың негізгі өзегі. “Жомарт бергенін айтпас, ер айтқанынан қайтпас” деген қазақ мақалы осыны айғақтайды. Қайырымдылық мәнін оны жасаған адам емес, сол қайырымдылықтың игілігін көрген адам түйсінуі керек. Сондықтан да Жомарттық жасау рухсыз адамның қолынан келмейді. Біріншіден, ізгі іс биік рухты талап етеді.
Жалпы адамдар бір - бірінен мінезі, дене тұрқы мен сырт келбеті өзгешеленгенмен, барлығы бірдей болып туылады. Ал адам бойына адами қасиеттер тәрбиесі мен қоршаған ортасына байланысты қалыптасады.
Адам бойында жақсы - жаманды қасиеттер қатар жүреді. Менің ойымша, әрбір адам бойында адамгершілік, кішіпейілділік, сыпайылық, адалдық, еңбекқорлық, табандылық т.б. секілді жақсы қасиеттер кездестіруге болады.
Ал ішкі жан дүниесі мен сыртқы сұлулығы астасып жатқан адам нағыз адам деген атқа лайықты болады деп есептеймін. Нағыз адам қарапайым болып, өзгелерге қол ұшын созуға дайын болып, менмендікке жол бермейді.