3-тоқсан бойынша жиынтық бағалауға арналған тапсырмалар Бөлім «Мен балаң жарық күнде сәуле қуған...»
Оқылатын шығарма С.Торайғыров «Шығамын тірі болсам адам болып», «Шәкірт
ойы», С.Мұратбеков «Жусан иісі», О.Бөкей «Тортай мінер ақбоз ат», Қалмақан Әбдіқадыров «Қажымұқан».
Оқу мақсаты 6.2.1.1 - шығарма композициясындағы белгілі бір эпизодтың
алатын маңызына негіздеме жасау;
6.1.2.1- әдеби шығармада көтерілген әлеуметтік-
қоғамдық мәселені идеясы арқылы түсіндіру;
6.3.4.1 - шығармада көтерілген мәселенің әлеуметтік рөлі
туралы сыни хабарлама жасау.
Бағалау критерийі
Білім алушы
Ойлау дағдыларының • Нақты эпизодтың маңыздылығын ашады;
Әлеуметтік-қоғамдық мәселені табады;
Идеясын анықтайды ;
• Негізгі мәселенің әлеуметтік рөлі туралы сыни хабарлама жазады.
Қолдану
деңгейі
Орындау уақыты 15-20 минут
Тапсырма
Берілген үзіндінің шығарма сюжетінің маңызды эпизоды екеніне дәлелдер келтіре отырып, өз көзқарасыңызды білдірің
із
Қ\с Шығармадан үзінділер Менің көзқарасым
1 «...- Ертеде бір жетім бала бопты - деп Аян екінші ертегісін
Сыбырлай шыққан даусында өз айтқанына қалайда қалтқысыз
сендіретіндей керемет бір күш бар.. Ғажап ертегілер еді…
Дүниедегі жақсылық атаулының бәр-бәрі: ерлік те, ізгілік те,
сұлулық пен ақылдылық та, әйтеуір адамға тән не бір асыл
көк семсерді жарқ-жұрқ еткізіп, ат ойнақтатып жауға қарсы арыстанша шабатын нағыз қас батырдай сезінуші едік өзімізді..»
2 «..Мен таяп келгенде шеттеу тұрған Есікбай сыбырлап қана:
− Аян балалар үйіне кеткелі жатыр,- деді.
− Қарағым, жолың болсын,- деді жыламсырап.- Жақсыдан қалған тұяқ ең, қайда жүрсең де аман бол. Адам болсаң тауып келерсің әлі...
Аян балалардың бәрімен қол алысып қоштасты.
− Мен әлі бәріңе де хат жазып тұрамын,- деді күлімсіреп.
Біз, балалар, Аянды кеп уақытқа дейін еске алып, сөз қылушы
едік. Шынында да бұл күнде Аян қайда екен? Тірі ме екен? Ондай бала тірі болуы тиіс. Ондай бала алдына нендей мұрат қойса да жетеді. Ал тірі болса Жусандытөбеге бір оралмауы қалай?! Жусанның иісін сағынбауы мүмкін емес қой»
Автордың: «Тебем деп тірі болсам надандықты, Серт етіп, өз-өзіме еткем егес»,- деп ой толғауының мәні неде деп ойлайсыз? Ойыңызды 3-4 сөйлеммен жеткізіңіз.
Қалмақан Әбдіқадыров «Қажымұқан» шығармасы бойынша, Кестені толтырыңыз.
Шығарманың идеясы Әлеуметтік-қоғамдық Өз ойыңыз
мәселе
4.Тортай досына кетерінде ең сүйікті кітабын сыйлап тұрып айтты: «Мен үшін де оқы, бәлкім, мен міне алмаған ақ боз атқа сен мінерсің?!» берілген сөйлем оқырманға қандай ой салады? Шығармаға сыни хабарлама жазыңыз.
Бағалау критерийі Тапсырма Дескриптор
Білім алушы
Нақты эпизодтың маңыздылығын ашады берілген үзіндінің маңызды эпизод екенін ажыратады;
өзіндік көзқарасын білдіреді.
1
1
1
1
Нақты эпизодтың 2 автор сөзінің маңызын анықтайды;
толғаудың мәнін ажыратады;
өз ойын білдіреді. 1
маңыздылығын талдайды 1
1
Әлеуметтік-қоғамдық мәселені
табады, идеясын анықтайды
3 шығарманың идеясын ашады;
әдеби шығармада көтерілген әлеуметтік-қоғамдық мәселені анықтайды;
өзіндік көзқарасын білдіреді.
1
1
1
1
Негізгі мәселенің
әлеуметтік рөлі туралы
сыни хабарлама жазады
4 өз пікірін білдіреді;
әңгімеден өзіндік ой түйеді;
сыни хабарлама жазады.
орфографиялық, пунктуациялық норманы сақтайды 1
1
1
1
1
Барлығы 15
- Жоқ, ауаны тап-таза деп айта алмаймыз.
- Неліктен?
- Себебі қазіргі кезде машиналар, әртүрлі көліктер көп жүреді. Зауыттар ауаны ластайды. Адамдардың бірі далаға қоқыс тастап кетеді, бірі шылым шегеді.
- Арман, мен далада сірінкемен ойнап, от жағып жатқан балаларды көрдім. Олар да ауаны ластайды ғой, иә?
- Әрине, ластайды. Отпен ойнағанның салдары ауаны ластаудан басқа да дерттерге әкелуі мүмкін. Бұл балалардікі дұрыс емес. Отпен ойнауға болмайды!
- Ал лас ауадан адам ауыруы мүмкін бе?
- Иә, осы айтып кеткен ауаны ластайтын заттар адамға ауру әкеледі. Сондықтан ауаны ластамауға тырысу керек.
- Ал ауаны қалай ластамауға болады?
- Ол үшін біздің істей аларымыз қоқыс тастамау және өсімдіктер өсіру.
- Ал өсімдіктің қандай пайдасы бар?
- Олар көмірқышқыл газын жұтып, оттегін бөліп шығарады.
- Оттегі деген не?
- Оттегімен тірі ағзалар адамдар, жануарлар, т. б. тыныс алады.
- Міне керемет! Бізге мұғалім өсімдік әкеліңдер дегені осы екен ғой.
- Иә, осылай таза ауаны сақтау керек.
"Ей, путник, будь как этот родник"
Три путника после как напились водой, прочитали надпись, один из них : - Эти слова поэта. Родник без передышки течет, идет далекие края. Ему вливается другие родники, и становятся рекой. " Человек, ты тоже работай, никогда не ленись, не останавливайся. Тогда ты тоже достигнешь цели" об этом написано говорит. Второй путник покачав головой: Нет, я так не думаю. Этот родник всем готов. Кому жарко охлаждает, душу успокаивает. Кому пить хочется, утолить жажду. Он ни от кого взамен ничего не просит. Тогда, " Кому то хорошее сделаешь, никогда не делай одолжение за сделанное, об этом наверно. Третий путник: Вода этого родника, если стояла бы на одном месте, загрязнялась бы мусором, была грязной, тогда человек и животные такое желание не имели бы. Тогда, значение надписи:" Себя и душу свою держи в чистоте, как этот родник" , я так думаю,- сказал он.