3-тоқсан бойынша жиынтық бағалауға арналған тапсырмалар Бөлім «Балалар мен үлкендер»
М.Жумабаев «Батыр Баян» поэмасы
М.Әуезов «Көксерек» әңгімесі
Оқытатын шығарма
Оқу мақсаты
73.3.1 Шығарманы ұлттық ныштык тургысынан талап
әдеби эссе жазу
7.1.4.1 Көркем шығармадағы кейіпкер бейнесін ашып,
үзінділерді жатқа айту
Бағалау критерийі
Bitin anyubi
.
Шығарманы тттык кнлылыктар тұрғысынан
.
талдайды
Әдеби эссе жазаты
Кейіпкер бейнесін ашады
Көркем шығарма үзіндісін жатка айтады
Қолдану
Жоғары деңгей дағдылары
ойлау дағдыларының
деңгейі
Орындау уақыты
15-20 минут
1-тапсырма
«Батыр Баян» - қазақ поэзиясының асыл қазынасы, халық мұрасы» тақырыбында әдеби
эссе жазыңыз. Эссе жазуда поэманы ұлттық құндылықтар тұрғысынан талдаңыз.
2-тапсырма
Берілген жүйе бойынша Көксерек бейнесін беріңіз. Үзіндіні жатқа айтыңыз.
1. Көксерек пен қара ала төбет...
2. Себебі Көксерек...
3. Мысаты: Бір уақыт үлкен үйің үткен кара ала тебеті оңашада бұны атып соғып, кеп
езгіледі. Бұны талап жатқанын көріп, езге иттер де келіп шабынан атып, борбайынан
. , ,
ұрып, зорға айырып алды. Бірак Кексерек әлі күнге ешбір уақытта кыңк» етіп
ауырсынған дыбысын шығарған емес. Талаймын деп ит ұмтылса, жога жүні үрпиіп,
4. Сондықтан...
үдірейіп тұрып алады. Тісі батып, кинап бара жатса, дыбыссыз ғана езуін ыржиталы
Тіл-қазына, мұра, күнделікті еңбек, тұрмыс, өмір сүру қаруы. XXI ғасыр табалдырығында тұрған осынау дүбірлі дүниеде өзіңді мойындатудың бір жолы бар. Ол тағылымды тарихыңды таныту, өрелі мәдениетіңді өрістету, озық ғылымыңды көрсету. Ұлтты ұлт ретінде ұстап тұратын төрт қазық бар. Олар тілі, діні, саны және салт-дәстүрі. Осы төрт қазықтың ең маңыздысы-тіл. Ұлы Ахмет Байтұрсынов «Сөзі жоғалған халықтың өзі жоғалады» деп көрегендікпен айтып кеткен.
Егемендік алып, елдік қасиет, дәстүр салтымызды дәріптеп жатқан қазіргі уақытта «Туған жер- тұғырың, туған тіл қыдырың» деген ұлағатты сөзді қай кездегіден де жиі айтатын болдық. Жерсіз ел болмайды, тілсіз халық болмайды. Тіл бізге ана сүтімізбен бірге сіңеді. Бұрын жас ұрпақ тәрбиесінің түп қазаығы аталар мен әжелер болатын. Жас ұрпаққа иманжүзділіктің ұрығы әженің әлдиі мен атаның өнегесі арқылы сіңеді. Ана тілі*-халықтың өткен ұрпағын, қазіргі және келешек ұрпағын мәңгілік біріктіретін ең сенімді құрал. Осы дүниедегі адамдар тілінен айырылып, сөйлеуден қалса, қандай қиын күйге түсер еді? Сондықтан тіліміз ана тілі атану үшін, күнделікті өмірде ұдайы қолданыста болуы тиіс.
Ал екінші бақытым- Тілім менің,
Тас жүректі тіліммен тілімдедім.
Кей-кейде дүниеден түңілсем де
Қасиетті тілімнен түңілмедім, -деп Мұқағали атамыз жырлағандай ана тіліміз ешқашан ұмытылмайды. Тәуелсіздік тірегі-тіл. Демек, тіл мерейі үшін күрес-киелі күрес. Таудың кәусар бұлағы қандай таза болса, қазақтың тілі мен діні де сондай таза. Мен үшін ана тілім-Абайдың сөзі, Ақан серінің әні мен Құрманғазының күйі болып есептеледі. Тіліміздің өркендеуі үшін әр азамат үлес қосуы және ат салысуы тиіс.
Қорыта айтқанда, қазақ тілі мемлекеттік тіл ретінде шын мәнінде үстем жағдай иеленіп келе жатыр, оны ұлтына қарамастан біздің еліміздің барлық азаматтары меңгеретін болады деп сенімдеміз. Тек қазақ жастары ғана емес, еліміздегі барлық ұлт өкілдері мемлекеттік тілді меңгеріп, Қазақстан Республикасын дүние жүзіне танытса екен демекпіз. Бұл үшін бізге төзімділік, белсенділік іс-қимыл қажет.
Елдің ертеңіне кепілдік болар жас буынның бойына сіңіріп, ойына руханиялықтың дәнін дер кезінде егу біздің парызымыз. Еліңді тану үшін –тіліңді білу керек емес пе ағайын!