3-тапсырма Жазылым Ақынның «Тұқымын адалдықтың шаштым, ектім...» деген өлең жолдарындағы басты ойын дамыТА отырып, өз пікіріңізді білдіріп, замандастарыңызға арнап хат жазыңыз. Шынайы өмірмен байланыстырыңыз.
Үстелдің үстінде жатқан кітап сенікі ме? - Это твоя книга лежит на столе?
Демалыстан оралған соң тоңазытқыштың ішінде жағымсыз иіс пайда болғанын байқадық. - Вернувшись с отпуска мы заметили неприятный запах в холодильнике.
Мектебіміздің артында үлкен стадион бар. - Сзади нашей школы есть большой стадион.
Таңертең ерте көлікті қыздыруға шықсам, астында кішкене мысық жатыр екен. - Я утром рано вышел на улицу, чтобы завести машину и заметил под ней маленькую кошку.
Ертең сағат төрттерде дүкеннің жанында кездесейік? - Давай встретимся завтра примерно в четыре около магазина.
Қазір Қарағанды вокзалының сыртында жөндеу жұмыстары жүргізіліп жатыр. - Сейчас идут ремонтные работы снаружи Карагандинского вокзала.
Келесі аптада мектеп оқушылары арасында "Абай оқулары" өткізіледі. - На следующей неделе среди учащихся школы пройдут Абайские чтения.
Үйіміздің алдында балалар алаңы салынса екен деп армандаймын. - Я мечтаю, чтобы перед нашим домом построили детскую площадку.
Ажар, мен сені дүкеннің қасында күтіп тұрмын, сен қашан келесің? - Ажар, я жду тебя около магазина, когда ты придешь?
Көптік жалғау Көптік жалғау алты түрлі: -лар, -лер, -дар, -дер, -тар, -тер сөзге (зат есімге) үндестік заңы бойынша бір түрлі жалғанып, заттың кептігін білдіреді. Мысалы: оқушы-лар, үй-лер, қыз-дар, мектеп-тер т. б. Көптік жалғау тек өзі жалғанған сөз білдіретін заттың көптігін ғана емес, сонымен бірге сол зат көпке ортақ екенін де білдіреді..Қазақ тілінде неше жалғау бар?(4 жалғау бар: көптік, септік, жіктік, тәуелдік)Көптік жалғауларын ата.(-лар, -лер, -дар, -дер, -тар -тер)–лар, -лер жалғаулары қандай дыбыстардан кейін жалғанады?(дауысты және р, й, у дыбыстарынан кейін жалғанады)–дар, -дер жалғаулары қандай дыбыстардан кейін жалғанады?(ұяң з,ж және үнді л, м, н, ң дыбыстарынан кейін жалғанады)–тар, -тер жалғаулары қандай дыбыстардан кейін жалғанады?(қатаң дауыссыз және б, в, г, д ұяң дауыссыз дыбыстарынан кейін жалғанады)
Берілген сөздерді қатыстырып, сөйлем құрастыру.
Үстелдің үстінде жатқан кітап сенікі ме? - Это твоя книга лежит на столе?
Демалыстан оралған соң тоңазытқыштың ішінде жағымсыз иіс пайда болғанын байқадық. - Вернувшись с отпуска мы заметили неприятный запах в холодильнике.
Мектебіміздің артында үлкен стадион бар. - Сзади нашей школы есть большой стадион.
Таңертең ерте көлікті қыздыруға шықсам, астында кішкене мысық жатыр екен. - Я утром рано вышел на улицу, чтобы завести машину и заметил под ней маленькую кошку.
Ертең сағат төрттерде дүкеннің жанында кездесейік? - Давай встретимся завтра примерно в четыре около магазина.
Қазір Қарағанды вокзалының сыртында жөндеу жұмыстары жүргізіліп жатыр. - Сейчас идут ремонтные работы снаружи Карагандинского вокзала.
Келесі аптада мектеп оқушылары арасында "Абай оқулары" өткізіледі. - На следующей неделе среди учащихся школы пройдут Абайские чтения.
Үйіміздің алдында балалар алаңы салынса екен деп армандаймын. - Я мечтаю, чтобы перед нашим домом построили детскую площадку.
Ажар, мен сені дүкеннің қасында күтіп тұрмын, сен қашан келесің? - Ажар, я жду тебя около магазина, когда ты придешь?
Көптік жалғау алты түрлі: -лар, -лер, -дар, -дер, -тар, -тер сөзге (зат есімге) үндестік заңы бойынша бір түрлі жалғанып, заттың кептігін білдіреді. Мысалы: оқушы-лар, үй-лер, қыз-дар, мектеп-тер т. б.
Көптік жалғау тек өзі жалғанған сөз білдіретін заттың көптігін ғана емес, сонымен бірге сол зат көпке ортақ екенін де білдіреді..Қазақ тілінде неше жалғау бар?(4 жалғау бар: көптік, септік, жіктік, тәуелдік)Көптік жалғауларын ата.(-лар, -лер, -дар, -дер, -тар -тер)–лар, -лер жалғаулары қандай дыбыстардан кейін жалғанады?(дауысты және р, й, у дыбыстарынан кейін жалғанады)–дар, -дер жалғаулары қандай дыбыстардан кейін жалғанады?(ұяң з,ж және үнді л, м, н, ң дыбыстарынан кейін жалғанады)–тар, -тер жалғаулары қандай дыбыстардан кейін жалғанады?(қатаң дауыссыз және б, в, г, д ұяң дауыссыз дыбыстарынан кейін жалғанады)