3. Тапсырма. тн халықтарының көрші мемлекеттермен қарым-қатынастарын
анықтауда KЛТТі сөйлемді қолдану арқылы кестені толтырыңыз.
Қытай
Юечжилер
Кілтті сөйлемдер:
1. « Тыныштық пен туыстық туралы шарт» келісімі бойынша ғандар салык алып
Торды.
2. Меде оңтүстікке батыстағы кершілерді бағындыру үшін әскери жорықтар жасады.
3. Ғұндардың 30 жыл бойы жүргізген соғысы Мөденің ұлы Лаушанның кезінде
аяқталды.
4. Гундар және басқа да дала тайпалары корғанды айналып етГІ, солтүстік
аймақтарды ойрандады.
Құрмалас сөйлемнің құрамындағы жай сөйлемдер өзара мынадай жолдармен байланысады :
а) Интонация арқылы іргелесе байланысады :
Байжанның оны көруі біріншірет еді: орта бойлы, төртбақтау, толықша , сарғылы өңділеу, қырықты алқымдап қалған жігіт екен.
Мұнда бірінші жай сөйлемнен кейін дауыс ырғағы көтеріңкі айтылып, кідіріс ұзаққа созылмай, екінші сөйлеммен ұласып кетеді де , екі сөйлемнің арасын байланыстырып, күрделі ойды білдіруге дәлекер болып тұрады.
ә) Жалғаулық шылаулар (септеулік ) арқылы байланысады: Құланбай күзеуден ерет қайтып кеткен соң, өзге елдің бәрі де дағдыдан тыс күземді ерте алып көшіп еді .
б) Құрмаластың құрамындағы жай сөйлемнің баяндаушы тиянақсыз тұлғада келіп, келесі жай сөйлеммен ұласып, құрмаласа байланысады. Мысалы: Құрымбайдың оқуға кетуі шын болса, ол өз ісін ойламаған жерден істеген екен.
Құрмалас сөйлемдер байланысу тәсілдеріне қарай үш түрге бөлінеді:
1. Салалас құрмалас .
2. Сабақтас құрмалас.
3. Аралас құрмалас.