3-тапсырма. Мәтіннің стильдік ерекшелігіне, мәтіндегі негізгі ойға сипаттама жазыңдар. Стильді анықтап тұрған ақпарат Мәтін мазмұнын ашып тұрған негізгі сөйлем Мәтіннен қандай ой түйдің? Баға бер. Жүніс Сахиев. "Уақыт қайтарымы"
Қазіргі заман, адамдардың айтуы бойынша ең дамыған уақыт.Және де көп ғалымдар өздерінің ойлап тапқан техникалары мен мәз-мейрам болып жүр ,бірақ оның зияны бар екен ау дейтін адам жоқ.Біз қазіргі күні қарап тұрсақ көп ауырамыз , имунитетіміз әлсіз , неге олай деуіңіз мүмкін. Міне енді қараңыз , біздің ата-бабаларымыз бізге қарағанда дұрыс өмір сүрген. Себебі олар зиянды әрекеттен сақ болған , және ғұламалардың барлығы білім іздеп , кітапханаға барып кітап оқыған. Және дәл осы кітап пен болған білім , сол кезеңде оларды нағыз ғұлама қылып шығарған. Ал қазірше , адамдар ғаламторға телміріп білім іздейтін болды. Мен сіздерге айтайын , ғаламтор мен кітаптың жөні бір бөлек нәрсе. Мысалы сен кітаптан ізденсең , өзіңе керек нәрсені көп уақыт бойы іздеп табасың , ал ғаламторда , бір-екі рет интернет көмегіне айтсаң бәрін тауып береді. Ал енді қызыққа қараңыз , кітаптан ізденіп тапқан адам , ол нәрсені өмір бойы жадында сақтайды екен , ал ғаламтордан оңай тапқан адам , оны керек кезінде есіне сақтап , кейін біржолата ұмытады екен. Содан да болар біздің көп ғұлама ғалымдарымыз ежелгі заман адамдары. Себебі олар кітапқа үңілгенді жақсы көрген. Бізде неге олар сияқты , кітап бетін ашып оқымасқа , сонда біліміміз кеңейіп , оны жадымызда сақтап , керегімізге жаратар едік.Енді бір ойланып көру керек. Маған кітап пайдалы ма екен , әлде ғаламтор ма?! Жауап нақты , әрине кітап. Ғаламтор сенің сенің тек уақытша қажетіңді өтейтін құрал ғана , ал кітап сенің өмірлік досың. Сол себепті біз ғаламтор мен ғана емес , кітаппен дос болсақ , біздің қазақ елі нұрланып , зиялы қауым болады деген үміттемін.
Жайылма сөйлем — жалаң сөйлемнің құрамындағы бастауышты не баяндауышты, не түгелдей сөйлемді түсіндіру үшін құрамына тұрлаусыз мүшелердің біреуі немесе бірнешеуі енгізілу арқылы жасалған жай сөйлемнің түрі. Жайылма сөйлем жасаудың бірнеше жолдары бар. Тұрлаусыз мүшелер сөйлемдегі тұрлаулы мүшелердің төңірегіне топталады. Мысалы, “Еріншек егіншіден елгезек масақшы артық” (мақал). Осындағы “елгезек” сөзі “масақшы” сөзінің (бастауыштың) анықтауышы болып тұр. Сондай-ақ, “Адамның алып анасы — қара жер перзентін құшағына бір алады” (М.Иманжанов) сөйлеміндегі бастауыш қызметінде “жер”, оның анықтауышы “қара”, айқындауышы “ана” болып тұр. Ал “ана” сөзінің анықтауышы ретінде “алып” және “адамның” сөздері қызмет атқарады. Екінші жағынан, “құшағына алады” тіркесі баяндауыш бола тұрып, тура толықтауышты (“перзентін”) керек етеді. Жайылма сөйлем құрамындағы сөздер өзара әр түрлі синтаксистік байланыста болады. Мысалы, меңгере байланысу (“перзентін құшағына алады”), матаса байланысу (“адамның анасы”), қабыса байланысу (“алып анасы”), т.б. Тұтас сөйлемге қатысты сөздердің енгізілуі де жайылма сөйлемнің құрылуына себепші болады: “Екі қолын артқа ұстап, еңкеңдеп кәрі кемпірлер де келді” (Б.Майлин). Осындағы “екі қолын артқа ұстап, еңкеңдеп кәрі” деген сөз тізбегі — жалаң сөйлем болғалы тұрған сөйлемнің жайылма болуының белгісі. Оқшау, қаратпа, қыстырма сөздердің кірістірілуі де сөйлемнің жайылма болуына жағдай жасайды. Мысалы, “Осының өзіне елтіп, еліктеп, таусыла таңдануына қарағанда, бұның машығы өзі айтқан “жора-бозаның” төңірегіндегі желік сияқты” (Т.Әлімқұлов).“ — Ой, мынаны өзім еңдеп жүр едім ғой! — Ә, не дейді?” (Жайс. Молдағалиев). Мұндай құрылымдар жазылуындағы тыныс белгілеріне сәйкес ауызша өздеріне тән айырым интонациямен айтылып, оқылады. Жайылма сөйлем құрауға сөйлемнің мүшелену заңдылықтарының да тікелей қатысы бар. Оның мәнісі: бастауыштың немесе баяндауыштың төңірегінде бір не екі сөз ғана топтаспайды, өз ішінде бірнеше сөйлем мүшесіне ажыратуға болатын сөздер тобы, яғни мағыналық бөлшек болуы әбден мүмкін.
Жалаң сөйлем— тек тұрлаулы мүшеден ғана құралған жай сөйлемнің түрі.
Жалаң сөйлем тек қана бастауыштан немесе тек қана баяндауыштан тұруы, я болмаса қос тұрлаулы мүшелі жай сөйлемнен болуы да мүмкін. Жалаң сөйлемнің басты белгісі — бір тұрлаулы мүшенің немесе екі тұрлаулы мүшенің жай сөйлемге тән хабарламаны қамти алатындығы және сөйлемнің тұтастығы болып табылады. Тарихи жағынан алғанда, жалаң сөйлем сөйлемнің басқа түрлерінен ерте қалыптасқан. Жалаң сөйлем сөз таптарының қатысына қарай есімді де, етістікті де бола береді
Ғаламтор кітаптай бола алмайды
Қазіргі заман, адамдардың айтуы бойынша ең дамыған уақыт.Және де көп ғалымдар өздерінің ойлап тапқан техникалары мен мәз-мейрам болып жүр ,бірақ оның зияны бар екен ау дейтін адам жоқ.Біз қазіргі күні қарап тұрсақ көп ауырамыз , имунитетіміз әлсіз , неге олай деуіңіз мүмкін. Міне енді қараңыз , біздің ата-бабаларымыз бізге қарағанда дұрыс өмір сүрген. Себебі олар зиянды әрекеттен сақ болған , және ғұламалардың барлығы білім іздеп , кітапханаға барып кітап оқыған. Және дәл осы кітап пен болған білім , сол кезеңде оларды нағыз ғұлама қылып шығарған. Ал қазірше , адамдар ғаламторға телміріп білім іздейтін болды. Мен сіздерге айтайын , ғаламтор мен кітаптың жөні бір бөлек нәрсе. Мысалы сен кітаптан ізденсең , өзіңе керек нәрсені көп уақыт бойы іздеп табасың , ал ғаламторда , бір-екі рет интернет көмегіне айтсаң бәрін тауып береді. Ал енді қызыққа қараңыз , кітаптан ізденіп тапқан адам , ол нәрсені өмір бойы жадында сақтайды екен , ал ғаламтордан оңай тапқан адам , оны керек кезінде есіне сақтап , кейін біржолата ұмытады екен. Содан да болар біздің көп ғұлама ғалымдарымыз ежелгі заман адамдары. Себебі олар кітапқа үңілгенді жақсы көрген. Бізде неге олар сияқты , кітап бетін ашып оқымасқа , сонда біліміміз кеңейіп , оны жадымызда сақтап , керегімізге жаратар едік.Енді бір ойланып көру керек. Маған кітап пайдалы ма екен , әлде ғаламтор ма?! Жауап нақты , әрине кітап. Ғаламтор сенің сенің тек уақытша қажетіңді өтейтін құрал ғана , ал кітап сенің өмірлік досың. Сол себепті біз ғаламтор мен ғана емес , кітаппен дос болсақ , біздің қазақ елі нұрланып , зиялы қауым болады деген үміттемін.
Объяснение:
МОЖНО В ЛУЧШИЙ ОТВЕТ???
Жайылма сөйлем — жалаң сөйлемнің құрамындағы бастауышты не баяндауышты, не түгелдей сөйлемді түсіндіру үшін құрамына тұрлаусыз мүшелердің біреуі немесе бірнешеуі енгізілу арқылы жасалған жай сөйлемнің түрі. Жайылма сөйлем жасаудың бірнеше жолдары бар. Тұрлаусыз мүшелер сөйлемдегі тұрлаулы мүшелердің төңірегіне топталады. Мысалы, “Еріншек егіншіден елгезек масақшы артық” (мақал). Осындағы “елгезек” сөзі “масақшы” сөзінің (бастауыштың) анықтауышы болып тұр. Сондай-ақ, “Адамның алып анасы — қара жер перзентін құшағына бір алады” (М.Иманжанов) сөйлеміндегі бастауыш қызметінде “жер”, оның анықтауышы “қара”, айқындауышы “ана” болып тұр. Ал “ана” сөзінің анықтауышы ретінде “алып” және “адамның” сөздері қызмет атқарады. Екінші жағынан, “құшағына алады” тіркесі баяндауыш бола тұрып, тура толықтауышты (“перзентін”) керек етеді. Жайылма сөйлем құрамындағы сөздер өзара әр түрлі синтаксистік байланыста болады. Мысалы, меңгере байланысу (“перзентін құшағына алады”), матаса байланысу (“адамның анасы”), қабыса байланысу (“алып анасы”), т.б. Тұтас сөйлемге қатысты сөздердің енгізілуі де жайылма сөйлемнің құрылуына себепші болады: “Екі қолын артқа ұстап, еңкеңдеп кәрі кемпірлер де келді” (Б.Майлин). Осындағы “екі қолын артқа ұстап, еңкеңдеп кәрі” деген сөз тізбегі — жалаң сөйлем болғалы тұрған сөйлемнің жайылма болуының белгісі. Оқшау, қаратпа, қыстырма сөздердің кірістірілуі де сөйлемнің жайылма болуына жағдай жасайды. Мысалы, “Осының өзіне елтіп, еліктеп, таусыла таңдануына қарағанда, бұның машығы өзі айтқан “жора-бозаның” төңірегіндегі желік сияқты” (Т.Әлімқұлов).“ — Ой, мынаны өзім еңдеп жүр едім ғой! — Ә, не дейді?” (Жайс. Молдағалиев). Мұндай құрылымдар жазылуындағы тыныс белгілеріне сәйкес ауызша өздеріне тән айырым интонациямен айтылып, оқылады. Жайылма сөйлем құрауға сөйлемнің мүшелену заңдылықтарының да тікелей қатысы бар. Оның мәнісі: бастауыштың немесе баяндауыштың төңірегінде бір не екі сөз ғана топтаспайды, өз ішінде бірнеше сөйлем мүшесіне ажыратуға болатын сөздер тобы, яғни мағыналық бөлшек болуы әбден мүмкін.
Жалаң сөйлем— тек тұрлаулы мүшеден ғана құралған жай сөйлемнің түрі.
Жалаң сөйлем тек қана бастауыштан немесе тек қана баяндауыштан тұруы, я болмаса қос тұрлаулы мүшелі жай сөйлемнен болуы да мүмкін. Жалаң сөйлемнің басты белгісі — бір тұрлаулы мүшенің немесе екі тұрлаулы мүшенің жай сөйлемге тән хабарламаны қамти алатындығы және сөйлемнің тұтастығы болып табылады. Тарихи жағынан алғанда, жалаң сөйлем сөйлемнің басқа түрлерінен ерте қалыптасқан. Жалаң сөйлем сөз таптарының қатысына қарай есімді де, етістікті де бола береді