3 - тапсырма . Бүгінгі сабақта орындалған тапсырмаларға сүйене отырып , « Орта ғасыр : түркі тілі- ғылым тілі » деген тақырыпқа ауызша мәтін құрастырыңыз . Мәтінде жаңа сөздер мен өздік етісті қолданыңыз .
Ғұлама ғалым бүгінгі жиынның бас қонағы болмақ.Асан мен Үсен ізгі іс жасауды жөн көрді.Адам қанша жерден де сүйкімді көрінсе де, оның шын бейнесін көру қиын:надан ба,жақсы адам ба белгісіз.Адам бас пайда байлықты көксесе,жақсылық не жамандық жолында жүргенін байқамай қалады.Халқының мүддесін өз мүддесінен артық қоятын, адалдылық,бауырмалдылық,адамгершілік сынды асыл қасиеттерді бойына жинай білген тәрбилі ұрпақ болу барлығымыздың борышымыз."Бірлік болмай, тірлік болмас" демекші ауызбіршілік,татулық бар жерде,құт-береке болады.
Баяғыда бір кемпір мен шал болыпты. Олар кедей турады екен. Бір күні шалдың қарны ашып: -Әй, кемпір менің қарным ашты. Қане,маған бауырсақ пісіріп берші,- дейді Кемпір бауырсақ пісірейін деп жатса, үйінде ұн жоқ екен. Ол сыпырғымен бар қалған кішкене ұнды жинап,алып қаймағын қосып,нанын илеп,майға қуырып,дәмді етіп бауырсақ пісіреді.Бауырсақты пештен шығарып,ыстық болған соң,оны терезенің алдына қойып қояды. Бір кезде, бауырсақтың көзі,ауызы пайда болып,домалап,терезеден құлап түседі. Ол айналасына қарап қойып,домалай жөнеледі. Домалап келе жатса,алдынан сұр қ оян шығады: - Бауырсақ, бауырсақ мен сені жеймін!-дейді қоян. -Жоқ, Қоян , мені жеме. Мен саған өлең айтып беремін: "Менің атым бауырсақ, бауырсақ қаймаққа иленгем, майға пісірілгем, терезеде суығам . Ұстатпай кеттім Атама,ұстатпай кеттім әжеме, ұстаймын,қоян,саған да!" -деп,бауырсақ ары қарай домалап кете береді. Дәл осылай кейін оның алдынан қасқыр мен аю шығады. Бауырсақ болса, өзінің өлеңін айтып, олардан қашып кетеді. Кейін,оның алдынан қу түлкі шығады.Түлкі: -Бауырсақ, бауырсақ қайда домалап барасың?,-дейді - Өз жолымен домалап барамын ,- деп, жауап береді бауырсақ. - Кетпес,бұрын маған өлең айтып берші,-дейді түлкі - менің атым бауырсақ, бауырсақ қаймаққа иленгем, майға пісірілгем, терезеде суығам. Ұстатпай кеттім Атама, Ұстатпай кеттім әжеме... - бауырсақ, менің құлағым естімейтін еді,Менің мұрныма тұрып айтшы.,- дейді Бауырсақ түлкінің мұрнына тұрып, өлең ін айтайын деп жаиқаны сол еді, түлкі оны мұрнымен лақтырып жіберіп, оны жеп қояды.
Ғұлама ғалым бүгінгі жиынның бас қонағы болмақ.Асан мен Үсен ізгі іс жасауды жөн көрді.Адам қанша жерден де сүйкімді көрінсе де, оның шын бейнесін көру қиын:надан ба,жақсы адам ба белгісіз.Адам бас пайда байлықты көксесе,жақсылық не жамандық жолында жүргенін байқамай қалады.Халқының мүддесін өз мүддесінен артық қоятын, адалдылық,бауырмалдылық,адамгершілік сынды асыл қасиеттерді бойына жинай білген тәрбилі ұрпақ болу барлығымыздың борышымыз."Бірлік болмай, тірлік болмас" демекші ауызбіршілік,татулық бар жерде,құт-береке болады.
Объяснение:
-Әй, кемпір менің қарным ашты. Қане,маған бауырсақ пісіріп берші,- дейді
Кемпір бауырсақ пісірейін деп жатса, үйінде ұн жоқ екен. Ол сыпырғымен бар қалған кішкене ұнды жинап,алып қаймағын қосып,нанын илеп,майға қуырып,дәмді етіп бауырсақ пісіреді.Бауырсақты пештен шығарып,ыстық болған соң,оны терезенің алдына қойып қояды.
Бір кезде, бауырсақтың көзі,ауызы пайда болып,домалап,терезеден құлап түседі. Ол айналасына қарап қойып,домалай жөнеледі. Домалап келе жатса,алдынан сұр қ оян шығады:
- Бауырсақ, бауырсақ мен сені жеймін!-дейді қоян.
-Жоқ, Қоян , мені жеме. Мен саған өлең айтып беремін:
"Менің атым бауырсақ, бауырсақ
қаймаққа иленгем,
майға пісірілгем,
терезеде суығам . Ұстатпай кеттім Атама,ұстатпай кеттім әжеме, ұстаймын,қоян,саған да!"
-деп,бауырсақ ары қарай домалап кете береді. Дәл осылай кейін оның алдынан қасқыр мен аю шығады. Бауырсақ болса, өзінің өлеңін айтып, олардан қашып кетеді. Кейін,оның алдынан қу түлкі шығады.Түлкі:
-Бауырсақ, бауырсақ қайда домалап барасың?,-дейді
- Өз жолымен домалап барамын ,- деп, жауап береді бауырсақ.
- Кетпес,бұрын маған өлең айтып берші,-дейді түлкі
- менің атым бауырсақ, бауырсақ
қаймаққа иленгем, майға пісірілгем, терезеде суығам. Ұстатпай кеттім Атама, Ұстатпай кеттім әжеме...
- бауырсақ, менің құлағым естімейтін еді,Менің мұрныма тұрып айтшы.,- дейді
Бауырсақ түлкінің мұрнына тұрып, өлең ін айтайын деп жаиқаны сол еді, түлкі оны мұрнымен лақтырып жіберіп, оны жеп қояды.