3-тапсырма. Ақпараттарды мәтін бойынша сәйкестендіріңдер. Ақсу- Жабағылы Көкшетау Қорғалжын Ақпарат Ол - Орталық Азиядағы алғашқы қорық. Су құстарының 300 түрі кездеседі. Аймактын 60 пайызын орманды алқап кұрайды.
Қасқыр-жыртқыш аң.Жыртқыш жануарлар ауыл малына соқтықпай тұра алмайды.Қасқырлар қойға шапқанда апақ-сапақта яғни кешкі қарбалыста не алакеуімде яғни таң алдында шабатын көрінеді.Олар адамнан сезімтал,ұрымтал тұсты дәл сезетін көрінеді.Адамдардың оған көнбеске шарасы жоқ.Қасқырларды өлтіргенмен мәселе шешілмейді.Сондықтан не істеу керек?Кейде бөлтіріктейтін ұрғашы қасқыр ауыл маңынан,қой бағатын ауыл мен өзені бар маңға інін қазатын көрінеді.Қашан бөлтіріктері жетілгенше ауыл малына басқа қасқырларды тиістірмейтін көрінеді.Ауыл адамдарыда бөлтіріктерге тимей,бейбітшілік сақтаған.Бұндай жағдай әрине үнемі орын ала бермейді.Қасқырлар қазірде азайып барады.Оның қызыл қасқыр деген түрі қызыл кітапқа енген.1995жылы 14 қасқырды Иеллоустон ұлттық қорығына жіберіп бақылаған.Бұл қорықта бұғылар көп болған.Қасқырлар мекендеген жерге бұғылар жоламаған яғни ол жерлерде бұғылар жеп құртқан ағаштар көктеп қалың нуға айналған.Қорықта қасқырлар өсімдік әлемінің жоғалуына жол бермеген.Сондықтанда табиғатта қасқырдың пайдасы бар көрінеді.Қасқырларды қорықта өсірген дұрыс болар деп ойлаймын.Ежелден қазақтар өздерін: Көкбөрінің ұрпағымыз,- деп келген.Қасқыр қайсар,қайтпайтын,аңдардың ішіндегі бір-біріне ең адал аң.
Композициялық құрылымның бөліктері.
1.Оқиғаның басталуы.Ауылға қасқырдың бөлтірігін әкелу.
2.Оқиғаның дамуы.Құрмаштың бөлтірікті асырауы.
3.Оқиғаның шиеленісуі.Көксеректің ауылдан кетуі.
4.Оқиғаның шарықтау шегі.Көксеректің қасқырлармен шабуылы.
5.Оқиғаның аяқталуы.Құрмаштың өлімі.Көксеректі ұстап өлтіру.
Суреттер композициялық бөлімнің 1 және 2 бөліміне сәйкес келеді.Онда:Бөлтірікті Құрмаш асырап алады.Әжесі қарсы болмайды.Бөлтірікті иттер талап жүреді.Көкесі жылқышы Бейсембай: Көксерек үлкен қасқырға айналады,екі көзі жасылданып жанып тұр,өлтіріп,терісін алайық,-дейді.Құрмаш көнбей Көксеректі өлтіртпейді.
Қасқыр-жыртқыш аң.Жыртқыш жануарлар ауыл малына соқтықпай тұра алмайды.Қасқырлар қойға шапқанда апақ-сапақта яғни кешкі қарбалыста не алакеуімде яғни таң алдында шабатын көрінеді.Олар адамнан сезімтал,ұрымтал тұсты дәл сезетін көрінеді.Адамдардың оған көнбеске шарасы жоқ.Қасқырларды өлтіргенмен мәселе шешілмейді.Сондықтан не істеу керек?Кейде бөлтіріктейтін ұрғашы қасқыр ауыл маңынан,қой бағатын ауыл мен өзені бар маңға інін қазатын көрінеді.Қашан бөлтіріктері жетілгенше ауыл малына басқа қасқырларды тиістірмейтін көрінеді.Ауыл адамдарыда бөлтіріктерге тимей,бейбітшілік сақтаған.Бұндай жағдай әрине үнемі орын ала бермейді.Қасқырлар қазірде азайып барады.Оның қызыл қасқыр деген түрі қызыл кітапқа енген.1995жылы 14 қасқырды Иеллоустон ұлттық қорығына жіберіп бақылаған.Бұл қорықта бұғылар көп болған.Қасқырлар мекендеген жерге бұғылар жоламаған яғни ол жерлерде бұғылар жеп құртқан ағаштар көктеп қалың нуға айналған.Қорықта қасқырлар өсімдік әлемінің жоғалуына жол бермеген.Сондықтанда табиғатта қасқырдың пайдасы бар көрінеді.Қасқырларды қорықта өсірген дұрыс болар деп ойлаймын.Ежелден қазақтар өздерін: Көкбөрінің ұрпағымыз,- деп келген.Қасқыр қайсар,қайтпайтын,аңдардың ішіндегі бір-біріне ең адал аң.