3. Саралаңдар. Етістіктің шақтары жайлы не білесіңдер? Олардың қандай ерекше- ліктері бар? 4. Қолданыңдар. Мысалдармен дәлелдеңдер. 5. Ой ашар. Сүйікті ақындарыңның өлеңдерін еске түсіріп, етістіктерді рай түрлері- не ажыратыңдар.
Абай бала кезінде ширак, пысық болмағанымен, елдегі шешен, ақын, ертегішілер әңгімесін тез ұғып алатын зеректігімен, ынталылығымен ерекшеленген, Шортанбай, Дулат, Бұқар жырау, Марабай, Шөжелерді тыңдап өскен. Анасы Ұлжан да шешен болған, сөз қадірін білетін ортада өскен кісі. Оның ағасы (әкесі Тұрланның інісі) Тонтайдың өлерінде кожа-молдаларға карап: "Жазыла-жаэыла қожа-молдадан да ұят болды, енді өлмесек болмас",—дегені халық аузында мәтел болып кеткен. Құнанбай кажыныңда кеңінен толғап сөйлер тереңдігі, өз тұстастарының ғана емес, шетелдік саяхатшылардың да назарына іліккен; Құнанбай қажы "Ескітам" деген қоныстан медресе салдырып, өзінің және туыстарының балаларын окытқан. Абай сегіз жасында өуелі сол "Ескітам" медресесінде дәріс алып, ауыл молдасы Ғабит-ханнан оқыған. Әкесі онын зеректігін байқағаннан кейін, 10 жасқо толған соң Семейдегі Ахмет Риза медресесіне береді. Онда 3 жыл окыған, Медресенің үшінші жылында ол осы қаладағы "Приходская школаға" да қосымша түсіп, онда 3 ай орысша оқиды. Бұл тұста М.О. Әуезовтің "Өзі тұстас үлкен-кіші балалардың барлығынан сонағұрлым зейінді, ұғымтал жөне ерекше ықыласты болған. Дәрісте арабша кітапты молдасының бір окып, бір-ақ рет түрікшеге аударып берген сөздерін кі-тапка қарамай жатқа айтып шыға алатындай зерек бола-ды. Сонымен дәріс үстінде оқылатын сабақтарды ұғып білу Абайға өзге балалардан анағүрлым оңай тиген.
Сапалық сын есім заттың түрін, түсін, сынын, сапасын, көлемін, мөлшерін жəне де сол сыяқты т.б. сыр-сипатын білдіретін сөз табы. Мысалы: қызыл, үлкен, жақсы, терең, ауыр, алыс, т.б.
Қатыстық сын есімдер- бір заттың сапасын басқа бір заттың не іс-амалдың қатысы арқылы білдіретін сөз табы, қысқа сөзбен айтқанда, қатыстық сын есімдер басқа бір сын есімнен немесе басқа сөз табындағы сөздерден жасалады. Мысалы:
1)Күшті (қандай?)- Сын есім Күш-түбірі (не?)- зат есім Күш+ті=күшті
2)Өткір (қандай?)-сын есім Өт-түбірі (не істе?)-етістік Өт+кір=өткір
3) Жағымды Жақ-түбірі
Жəне т.б
Егер түсіндіре алсам қуаныштымын, түсінбегеніңіз болса комментария қалдырыңыз, міндетті түрде, жауап жазамын, оқуда сəттілік!
Абай бала кезінде ширак, пысық болмағанымен, елдегі шешен, ақын, ертегішілер әңгімесін тез ұғып алатын зеректігімен, ынталылығымен ерекшеленген, Шортанбай, Дулат, Бұқар жырау, Марабай, Шөжелерді тыңдап өскен. Анасы Ұлжан да шешен болған, сөз қадірін білетін ортада өскен кісі. Оның ағасы (әкесі Тұрланның інісі) Тонтайдың өлерінде кожа-молдаларға карап: "Жазыла-жаэыла қожа-молдадан да ұят болды, енді өлмесек болмас",—дегені халық аузында мәтел болып кеткен. Құнанбай кажыныңда кеңінен толғап сөйлер тереңдігі, өз тұстастарының ғана емес, шетелдік саяхатшылардың да назарына іліккен; Құнанбай қажы "Ескітам" деген қоныстан медресе салдырып, өзінің және туыстарының балаларын окытқан. Абай сегіз жасында өуелі сол "Ескітам" медресесінде дәріс алып, ауыл молдасы Ғабит-ханнан оқыған. Әкесі онын зеректігін байқағаннан кейін, 10 жасқо толған соң Семейдегі Ахмет Риза медресесіне береді. Онда 3 жыл окыған, Медресенің үшінші жылында ол осы қаладағы "Приходская школаға" да қосымша түсіп, онда 3 ай орысша оқиды. Бұл тұста М.О. Әуезовтің "Өзі тұстас үлкен-кіші балалардың барлығынан сонағұрлым зейінді, ұғымтал жөне ерекше ықыласты болған. Дәрісте арабша кітапты молдасының бір окып, бір-ақ рет түрікшеге аударып берген сөздерін кі-тапка қарамай жатқа айтып шыға алатындай зерек бола-ды. Сонымен дәріс үстінде оқылатын сабақтарды ұғып білу Абайға өзге балалардан анағүрлым оңай тиген.
Қатыстық сын есімдер- бір заттың сапасын басқа бір заттың не іс-амалдың қатысы арқылы білдіретін сөз табы, қысқа сөзбен айтқанда, қатыстық сын есімдер басқа бір сын есімнен немесе басқа сөз табындағы сөздерден жасалады.
Мысалы:
1)Күшті (қандай?)- Сын есім
Күш-түбірі (не?)- зат есім
Күш+ті=күшті
2)Өткір (қандай?)-сын есім
Өт-түбірі (не істе?)-етістік
Өт+кір=өткір
3) Жағымды
Жақ-түбірі
Жəне т.б
Егер түсіндіре алсам қуаныштымын, түсінбегеніңіз болса комментария қалдырыңыз, міндетті түрде, жауап жазамын, оқуда сəттілік!