2-тапсырма. Қысқаша берілген мәтінді түсініп, «төрт түлік» жануарлардың маңызы туралы өз пікіріңізді айтыңыз, «ПОПС» формуласын пайдаланыңыз. Қазақ халқы түйе, жылқы, қой, сиырды «төрт түлік» деп атаған. Олардың әрқайсысының өз төлдері бар. Қазақ халқы әр түліктің пірі бар деп санайды.
Жылқы - ер қанаты. Қазақ халқы жылқыны, ең алдымен, «ел қорғаған ердің жан серігі» деп дәріптеген. Біздің аңыз-ертегілерімізде, батырлық жырларымызда иесі қысылғанда ақылды, күшті тұлпарлар көмекке бірінші болып келетіні туралы көп айтылады. Жылқының пайдасы өте көп.
«ПОПС» формуласы:
Бірінші сөйлем «Менің ойымша, ... »
Екінші сөйлем «Себебі, мен оны былай түсіндіремін… »
Үшінші сөйлем «Оны мен мына фактілермен, мысалдармен дәлелдей аламын… »
Соңғы сөйлем «Осыған байланысты мен мынадай қорытынды шешімге келдім... »
Мағжан Жұмабаев "Батыр Баян" поэмасының желісі де осыған ұқсас. Поэма аса көркем деңгейде, ерекше шабытпен жазылған. Сезім де, махаббат та, батырлық та, жан күйзелісі де, дастанда жыр болып өріледі. Поэмадағы батыр Баян тағдыры ешкімді де-бей жай қалдыра алмайды. Шоқтығы биік Баянның бейнесі поэмада былай суреттелген:
— Қанайым, ойың удай,тілің шаян,
Амал не,келген жоқ қой батыр Баян.
Көп жаудың албастысы,ел еркесі,
Баянның батырлығы алашқа аян.
Баянның әруақты құр атынан көп
Қалмақ болмаушы ме ед қорқақ Ноян.
Наркескен,өрттей ескен қайтпас болат,
Баянсыз қанатымды қалай жаям?!
Аттанбайды хан Абылай,
Келмесе қандыбалақ батыр Баян,
— деген Абылай сөзінен батырдың хан ордасындағы орны мен беделін байқайсыз. Баян батыр ел рухы мен батыр рухының биіктігін барлық құндылықтан жоғары қояды. Елдің мүддесі Баян үшін қымбат,халқының тағдыры жау табанының басылмауы жолында жан аямай күрескен Батыр батыр ерліктің, отаншылдықтың үлгісі.
Және т.Б.
Объяснение:
Өз ұлтын сыйламау, оны мақтаныш етпеу – сатқындықтың белгісі.
2. Ел дегенде еміреніп, жұрт дегенде жүгініп қызмет еткін!
3. Отан үшін отқа түс – күймейсің.
4. Опасызда Отан жоқ.
5. Елсіз ер болмайды, жұртсыз жігіт болмайды.
6. Өтіріктің балын жалап тірі жүргенше, шындықтың уын ішіп өлген артық!
7. Ерлік – табиғат сыйы емес, саналы әскери тәрбиенің жемісі, Отан алдындағы қасиетті парызыңды орындау үшін адамзаттың ең асыл сезімімен жігерленіп, өзіңді саналы түрде қауіп-қатерге бас тігуге мәжбүр етудің нәтижесі.
8. Адамды бұзатын не? Тағы да сол – атақ, ақша, арақ. Осы үшеуі. Төртіншісі әйел демеймін. Алғашқы үшеуінің буына бөртіп, әйелдерді біз – еркектер бұзамыз.
9. Ана үшін аянба – ант ұрады.
Бала үшін аянба – бетің күйеді.
Ел үшін аянба – ерлігіңе сын,
Жұрт үшін аянба – жігіттігіңе сын.
10. Қайратты әдісіңе жолдас ет,
Әдісіңе ақылыңды жолдас ет.
11. Қырағының өзі де, көзі де батыр.
12. Ел дегенде езіліп, жұрт дегенде жұмылып қызмет ет.