В
Все
Б
Биология
Б
Беларуская мова
У
Українська мова
А
Алгебра
Р
Русский язык
О
ОБЖ
И
История
Ф
Физика
Қ
Қазақ тiлi
О
Окружающий мир
Э
Экономика
Н
Немецкий язык
Х
Химия
П
Право
П
Психология
Д
Другие предметы
Л
Литература
Г
География
Ф
Французский язык
М
Математика
М
Музыка
А
Английский язык
М
МХК
У
Українська література
И
Информатика
О
Обществознание
Г
Геометрия
livanatalya
livanatalya
30.03.2021 17:27 •  Қазақ тiлi

2-тапсырма. Сұрақтарға жауап беріңіз. 1. Ақын “даналық” деп нені айтып отыр? Что поэт подразумевает под словом “мудрость”? 2. Ақынның “іздеп, тауып алайық” деп отырғаны не? Что мы должны искать и найти со слов авторов? 3. Даналық адамға қалай келеді? Как мудрость приходит к человеку?

Показать ответ
Ответ:
Znanija111tHtn
Znanija111tHtn
08.06.2023 17:44

ІЛГЕРІНДІ ЫҚПАЛ  

Сөз ішінде немесе сөздер аралығында алғашқы дыбыстың өзінен кейінгі дыбысқа әсерін тигізіп тұруын ілгерінді ықпал дейміз.  

а) Сөздің соңғы дыбысы дауысты, я үнді, я ұяң дауыссыз дыбыстардың бірі болса, дауыссыздан басталатын қосымшаның бірінші дыбысы не үнді, не ұяң болады.  

Мысалы: бала-лар (бала-дар не бала-тар емес), күздік (күз-тік емес), қар-лы (қар-ды, қар-ты емес).  

ә) Сөздің соңғы дыбысы қатаң болса, не сөз б, в, г, д дыбыстарының біріне аяқталса, оған қатаң дыбыстан басталатын қосымша жалғанады.  

Мысалы: от-пен (от-бен я от-мен емес), космос-қа (космос-ға я космос-да емес), Ленинград-қа (Ленинград-ға емес).  

б) Біріккен сөздердің, сөз тіркесінің алғашқы сыңары қатаң болып, соңғы сыңары ұяңнан басталса да ол қатаңға айналады, бірақ жазғанда түбірі сақталады.  

Мысалы: айтылуы- жазылуы: Қоныспек – Қонысбек, Тыныспек – Тынысбек, тас пер - тас бер^

в) Біріккен сөздердін, сөз тіркесінің алғашқы сыңары дауыстыға, я үндіге, я ұяңға аяқталып, екінші сыңары қатаң дыбыстан басталса, айтылуда қатаң дыбыс ұяңданып естіледі, бірақ жазғанда түбірі сақталады.  

Мысалы: айтылуы - жазылуы: Жаңағорған – Жаңақорған, кім гелді? - кім келді?  

КЕЙІНДІ ЫҚПАЛ  

Сөз ішінде немесе сөздер аралығында кейінгі дыбыстың өзінен бұрынғы дыбысқа әсер етіп өзгертуін кейінді ықпал дейміз. Сөздің соңғы дыбысы қатаң п, қ, к болып, жалғанатын қосымша дауыстыдан басталса, олар ұяң сыңарларына (п-б, к-г, қ-ғ болып) айналады, кейде п дыбысы у-ға айналады.  

Мысалы:- күрек — күрегі, доп — добы, тарақ — тарағы, тап — таба, тауып — (тапып емес).  

Кейінді ықпалдың жазуда ескерілмейтін түрі де бар:

а) Сөздің соңғы дыбысы н болса, жалғанатын қосымшалар қ, ғ, г, б, п дыбыстарынан басталғанда, н өзгеріп ң не м болып айтылады, бірақ жазғанда түбірі сақталады. Осылайша дауыссыздардың үндесуі біріккен сөздер мен сөз тіркестерінің арасыңца да болады.  

Мысалы: айтылуы - жазылуы: Жампейіс – Жанпейіс, Ермағамбет – Ермағанбет;  

ә) Түбірдің соңғы с, з дыбыстарының бірі ш дыбысының алдынан келсе, олар айтылуда ш дыбысы болып естіледі.  

Мысалы: айтылуы - жазылуы: ашшы – асшы, колхошшы – колхозшы;  

б) Түбірдің соңгы дыбысы з болып, одан кейін с, ж дыбыстарының бірі келсе, з дыбысы с дыбысына не ж дыбысына айналады.  

Мысалы: айтылуы – жазылуы: жасса – жазса, божжігіт – бозжігіт.

0,0(0 оценок)
Ответ:
alexvelova
alexvelova
23.03.2023 15:05

«Автобус» сөзінің фонетикалық талдауы.

Автобус: 3 буын – ав - тұйық, то – ашық, бус – бітеу.

А - дауысты, жуан, ашық, езулік;

В – дауыссыз, ұяң;

Т - дауыссыз, қатаң;

О - дауысты, жуан, ашық, еріндік;

Б – дауыссыз, ұяң;

У дауысты, жуан, қысаң, еріндік;

С - дауыссыз, қатаң.

Сөзде 7 әріп, 7 дыбыс бар.

«Велосипед» сөзінің фонетикалық талдауы.

Велосипед: 4 буын: ве – ашық, ло – ашық, си – ашық, пед – бітеу.

В – дауыссыз, ұяң;

Е – дауысты, жіңішке, ашық, езулік;

Л - дауыссыз, үнді;

О - дауысты, жуан, ашық, еріндік;

С - дауыссыз, қатаң;

И – дауысты, жіңішке, қысаң, езулік;

П - дауыссыз, қатаң;

Е – дауысты, жіңішке, ашық, езулік;

Д - дауыссыз, ұяң.

Сөзде 9 әріп, 9 дыбыс бар.

«Автомобиль» сөзінің фонетикалық талдауы.

Автомобиль: 4 буын: ав – тұйық, то – ашық, мо – ашық, биль – бітеу.

А - дауысты, жуан, ашық, езулік;

В – дауыссыз, ұяң;

Т - дауыссыз, қатаң;

О - дауысты, жуан, ашық, еріндік;

М - дауыссыз, үнді;

О - дауысты, жуан, ашық, еріндік;

Б – дауыссыз, ұяң;

И – дауысты, жіңішке, қысаң, езулік;

Л - дауыссыз, үнді;

Ь – дыбыссыз.

Сөзде 10 әріп, 9 дыбыс бар.

«Трамвай» сөзінің фонетикалық талдауы.

Трамвай: 2 буын: трам – бітеу, вай – бітеу.

Т - дауыссыз, қатаң;

Р – дауыссыз, үнді;

А - дауысты, жуан, ашық, езулік;

М - дауыссыз, үнді;

В – дауыссыз, ұяң;

А - дауысты, жуан, ашық, езулік;

Й – дауыссыз, үнді.

Сөзде 7 әріп, 7 дыбыс бар.

0,0(0 оценок)
Популярные вопросы: Қазақ тiлi
Полный доступ
Позволит учиться лучше и быстрее. Неограниченный доступ к базе и ответам от экспертов и ai-bota Оформи подписку
logo
Начни делиться знаниями
Вход Регистрация
Что ты хочешь узнать?
Спроси ai-бота