2-тапсырма. Мәтінді тыңдаңдар (4-аудио). Бұл жазу Қазақстанның қай жерлерінде кездеседі?
Сына жазуы
Сына жазуы – ең алғашқы жазу. Бұл жазу жүйесі шумерлерге тән.
Сына жазуы латынның «сына пішінді, тәрізді» деген сөзінен шыққан.
Ол сына тәріздес таяқшаларды жұмсақ сазға басып жасалған белгі
таңбаларды білдіреді. Сына жазуы біздің дәуірімізге дейінгі 4-мың-
жылдық шамасында пайда болған. Шумерлік сына жазуында бір таңба
бір сөзді білдіреді.
Осыдан бірнеше мыңдаған жыл бұрын адамдар енді-енді ойлауға
қабілетті бола бастаған кезде, бір нәрсе жайында айтқысы келгенде,
өзі мекендеген жерлердегі тау-тастарға, үңгірлерге суреттер салған.
Тастағы жүзден астам сурет оқиға, іс-әрекеттің мағынасын жеткізуге
тырысқан. Яғни, онда жабайы малдарды қолға үйреткен, жылқы
үстінде отырған, ошақ басында билеп жүрген адамдар және басқа да
танымдық бейнелер салынған.
Ардақты әкешім мен анашым!
Сіздерді Отбасы күнімен шын жүректен құттықтағым келеді!
Дана халқымызда «Отан отбасынан басталады» деген терең мағыналы сөз бар. Шындап келгенде, әрбір отбасы қоғамның бір бөлшегі, шағын Отан. Отбасы – әрқайсымыз үшін сүйіспеншілік, сыйластық, жарастық, татулық орнаған қасиетті мекен. Осы кішігірім «Отанымызда» сіздер бойымызға тәлім – тәрбие дарытып, елімізге, жерімізге деген сүйіспеншілік, ар – намыс қағидалары бойымызға сіңірдіңіздер. Себебі, отбасының бала тәрбиесінде алар орны ерекше. Сондықтан сіздерге басымды иіп, шексіз алғысымды білдіргім келеді. Денсаулықтарыңыз мықты, өмір жастарыңыз ұзақ болғай!
Мен сіздерді жақсы көремін, құрмет тұтамын, сіздермен мақтанамын!
Төлеген 17 жасқа толып, өзіне лайықты қыз іздей бастайды. Елдегі қыздарды ұнатпай, бір саудагерден 100 күндік жерде өте сұлу бір қыздың бар екенін естейді. Ол қыз да, салтанаты келіскен, көрікті, әрі жігіттерді жақтырмағандығын біліп, алыс жолға аттанғысы келеді. Шешесінің қарсы болғанына қарамастан, өзінің тік мінезімен, қызға деген қызығушылығымен, анасына түсіндіріп жолға шығады. Анасы оң батасын беріп шығарып салады. Төлеген жүздеген бас жылқыны айдап Жібектің еліне аттанады. Жолда тоқтаған жерден, лайық деген қыздарды жігітке ұсынып жатады, еш қызды ұнатпасада әр-қайсын құр жібермей бір бас мінгізіп отырады. Осылайша ел арасында атағы шығып, мұны Қаршыға да естейді. Қаршыға Жібектің ағасындай болған, ақылшысы еді. Қаршыға Жібекке айтпай, бірінші өзі жігітпен жолығып көргісі келеді. Төлеген де Қаршығаны сый-құрметке бөлейді. Қаршыға Төлегенді Жібекке ертіп апармақшы болады. Көш бойынан сан түрлі сұлу қыздарды көреді. Төлеген қыздарды Жібек деп ойлағанмен, олай емес болып шығады. Сөйтіп, көш басындағы ақ күймеге көзі түсіп, артынан қуып жетеді. Жүзін ешкімге көрсетпей, төмен қарап отырған Жібекке , жүзін көрсетуін бұйырады. Жібек бір-ақ қарағанда ақ, екеуі бірін-бірі ұнатып, әңгіме-дүкен құрып жарасып кетеді.