2-тапсырма. Мәтінді оқып, құрылымы мен ресімделуі арқылы жанрлық ерекшелігін анықтаңдар.
Мәдениет бір уақытта пайда болған зат емес. Ол пайда болу мен
қалыптасудың ұзақ процесінен өтті, сондықтан дәл мерзімі жоқ.
Алайда осы процестің хронологиялық шеңберлерін анықтауға
болады. Егер қазіргі түрдегі адам - Homo sapiens шамамен 40 мың
жыл бұрын пайда болса, онда мәдениеттің бірінші элементтері одан
150 мың жыл бұрын пайда болды. Бұл жағынан мәдениет
адамнан үлкен. Бұл мерзімді одан әрі 400 мың жылға жылжытуға
​

1.Баты-тілі көркем ізгі тілек түрінде айтылатын қысқа әрі мәні терең сөз

2.Батаның түрлері бар. Ас батасы асты үстелге әкелгенде немесе ас ішіп болған

соң берілетін бата. Ас батасы тамақ ішкен сайын беріледі. Рамазан батасы үш күнгі

ораза айтта айтылатын ізгі тілек, жақсы ниет. Жол батасы ұзақ жолға шыққанда

беріледі. Жолға шығарда үй иесі көршілерге, туыстарға тамақ беріп, үлкен ақсақалдан

бата алады. Тілек-бата үлкендер жастарға риза болғанда, реті келген жерде қолын

жайып беретін батаның түрі.

3.«Бата адамға күш береді, жолын аша-

ды, жаман күштерден сақтайды» деп сенген.

4.

18-19 шумағында Қалдығайты, Бұлдырты, Өлеңті, Шідерті,Аңқаты деген жер-су аттарын байқаймыз. Қалдығайты – Орал төңірегіндегі өзен аты. «Қалды – қайтты» деген экспрессивтік тіркестен құралған. Негізгі дұрыс атауы – «Қандағаты» болу керек. Моңғол тілдерінде «бұғылы өзен» деп аталады. Бұлдырты – Батыс Қазақстан облысы, Сырым ауданы, ұзындығы 162 км құрайтын, Жалтыркөлге құятын өзен мен елді мекен атауы. Кейбір деректерде қыраттың аты, «бұлдыртау» немесе «бұлыңғыртау» деген мағынаны береді. Тарихшы – өлкетанушы Мақсот Жолжановтың «Қазақ тарихы, тіл – әдебиеті және топонимикасының өзекті мәселелері» атты еңбегінде: «Бұлдырты – бурят қалмақтың «болдорта» (1755 жылы қалыптасқан), «болдукта» (1905-1910 ж. қалыптасқан) сөзінен бастау алады делінген. Өлеңті – қыр, өзен, шөптің аты. «Өлеңтау» деген мағынаны береді. Бұл өзен Павлодар облысында да, Батыс Қазақстан да жұбын жазбай, Шідерті деген өзенмен қатар ағып жатыр. Шідерті – халық аңызы бойынша ат шідері жоғалып, содан шідерті (шідерлі) аталған. Сібір орыс диалектісінде «шибир» немесе «шивир» – «өзен жағасындағы не төменгі бойындағы бұталы тоғай» деген мағынаны білдіреді.Моңғол тіліндегі «шидер» - шырмауыққа бай өзен деген мағынаны да білдіруі ықтимал. Аңқаты – Батыс Қазақстан облысының Сырым және Ақжайық аудандарынан өтіп, Шалқар көліне құятын өзен, Ақжайық ауданындағы елді мекен атауы. Көне түркі, моңғол тілдеріне тән атау. Сырым ауданында Есен Аңқаты, Ақжайық ауданында Шолақ Аңқаты деп аталады. Араб саяхатшысы Ахмед Ибн Фадлан (877-960) жазбасында Аңқаты өзені туралы деректер кездескен. Ғалым Э.М.Мурзаевтың «Словарь народных географических терминов» атты (1984 ж. 50-бет) еңбегінде: «Анга – Ленаның бір саласы, Байкал көлінің бір тармағы»,-делінген. Демек, Аңқаты өзенінің түп тамыры Анга сөзінен шығуы мүмкін. Бұл жерді 1630 – 1771 жылдары қалмақтар мекендеген.

Объяснение: