2- тапсырма.Мәтінді оқы,аудар.Прочитай текст,переведи . Қазіргі уақытта электр қуатын үнемдеу жаһандық мәселеге айналды. Электр қуатын үнемдеу 21 ғасырдың ең маңызды міндеттерінің бірі. Әлемдегі ең үлкен гидроэлектростансы Қытайдағы «Үш Бөгет» болып табылады. Бұл алып стансы миллиондаған қытайлық тұрғынды энергиямен қамтамасыз етеді. 2030 жылға дейін әлем халқы пайдаланатын энергияның мөлшері қазіргімен салыстырғанда 55 пайызға өседі деп болжанып отыр. Электр шамындағы энергияның 10 пайызы ғана жарық шығаруға жұмсалады. Қалған 90 пайызы энергия жылу шығаруға кетеді. Бүгінде электр үнемдейтін шамдар көп кездеседі. Олар 5-6 есе аз энергия жұмсайды. Тағы бір пайдалысы ол шамдардың ғұмыры кәдімгі лампадан қарағанда 8 есе ұзақ. Токты үнемдегенде ұялы телефон, ноутбук секілді құрылғылардың зарядтағышын токтан үнемі ажыратып отырыңыз. Басқа жаққа бірер күнге кетер болсаңыз шамды өшіріп қана қоймай, розеткадан телевизор, музыкалық орталық, DVD-ойнатқыштарды да ағытып кетіңіз. Розеткаға қосылып тұрған құрылғы энергия тұтынады.
1. Қой малының атаулары:
Арамза - қыста туған қозы.
Көбдік - тоқты болған арамза.
Көрпеш немесе көрпей - мезгілінен кешірек туған қозы.
Марқа - жарты жастағы қозы.
Тоқты - бір жасқа толғаны.
Ісек - екі жасқа толған ұрғашысы.
Саулық - екі жасқа толған ұрғашысы.
Саулық - қоздаған қой.
Ту қой - қоздамаған қой.
Қошқар - тұқымдыққа жіберілген еркек қой.
2. Сиыр малының атаулары: Бұзау - бір жасқа дейінгі төлі.
Торпақ-тана - бір жастан асқан төлі.
Баспақ - күзге қарайғы бұзау.
Қашар - бір жастағы ұрғашы сиыр.
Құажын - екі жатағы төл беретін сиыр.
Дөнежін - табынға түскен ұрғашы сиыр.
Бесті сиыр - бірнеще рет бұзаулаған сиыр.
Кенже тайынша - жас сиырдың атауы.
Бұқаша - бір жасқа еркін толмаған тайынша.
Тайынша бұқа - бір жасар кезі.
Дөнен бұқа - табыңға түскеніне үш жыл болғаны.
Құнан бұқа - екі жасар кезі.
3. Жылқы малының атаулары:
арғамақ
қазанат
абы
тобышақ
текежәуміт
қазақы ат
қарабайыр
пырақ
дүлдүл.
Наурыз - жыл басы. Парсы тілінде "нау" - "жаңа", "руз" - "күн" деген ұғымдарды білдіреді. Халық наурыз мерекесіне алдын - ала дайындалады. Дәстүр бойынша үйге қос шырақ жағылады, ыдыстар ернеуіне дейін айранмен, сүтпен немесе бұлақ суымен толтырылады. Бұл - тоқшылықтың белгісі. Табиғатпен байланыс күн Анаға деген тағзымнан көрінеді. Бұл күні бұлақтар тазартылып, ағаштар отырғызылған. "Бұлақ көрсең, көзін аш!", "Бір тал ексең, он тал ек!", деген сөз осыдан шыққан болу керек. Наурыз - достық, еңбек, бейбітшілік мерекесі. Ұлыстың ұлы күні адамдар бір-біріне деген ренішін ұмытып өзіне де, өзгеге де жақсылық тілеген. Дастарқанның басты асы наурызкөже болған. Наурызкөже жеті түрлі тағамнан жасалған. "Наурыз көжені тойып ішу керек, сонда жыл бойы тоқшылық болады!" деген сенім бар. Дастарқан басында жастар үлкендердің батасын алған. Бата - үлкендердің өзінен жасы кішілерге беретін ықыласты тілегі. Ақсақалдар: "Ұлыс оң болсын! Ақ мол болсын, қайда барса жол болсын!" - деп бата береді.