2-тапсырма. Мәтін бойынша көтерілген мәселеге өз көзқарасыңды білдіріп, сұраққа жауап беріңіз. Ұлты неміс Зифгрид Вагнер қалай Зекен аталып кетті? Менің ойымша,
Ана тілі – бәріміздің анамыз, өйткені ол – ұлтымыздың анасы Өзін-өзі білетін әр халық алдымен өзінің туған тілін сыйлап, мақтан тұта білуі керек. Өйткені халықтың даналығы, жырлары, шежіресі сол халықтың тілінде жазылады. Тіл – қай ұлтта болса да қастерлі, құдіретті ұғым. Ол әр адамның бойына ана сүтімен бірге еніп, қалыптасады. Тіл – халықтың жан, сәні, тұтастай кескін-келбеті, болмысы. Адамды мұратқа жеткізетін – ана тілі. Әр халықтың, ұлттың құрмет тұтар өз ана тілі бар. Менің ана тілім – қасиетті қазақ тілі. Қазақ тілі – Қазақстан Республикасының мемлекеттік тілі. "Ана тілі – халық боп жасағаннан бері жан дүниеміздің айнасы, өсіп-өніп түрлене беретін, мәңгі құламайтын бәйтерегі. Жүректің терең сырларын, басынан кешкен дәуірлерін, қысқасы, жанның барлық толқынын ұрпақтан-ұрпаққа жеткізіп, сақтап отыратын қазына". Жерін, елін сүйген әрбір азаматтың ана тіліне деген сүйіспеншілігінің мақтаныш сезімі болуы керек. Бала өмірге келгеннен бастап, өз ана тілінде сөйлеп, ана тілінде білім алып, жалпы ұлттық тәрбие алуы керек деп ойлаймын. Себебі өз ана тілінде сөйлеу оған деген көзқарас ең зор адамшылық, мәдениеттілік, тәрбиелілік өлшемі болып табылады. Тіл – ұлттың жаны. Ал ұлттың болашағы – оның ана тілі. Тіл халықпен бірге өмір сүріп дамиды, әр ұлттың тілі – оның бақыты мен тірегі. Ана тілі – алтын қазына, ана тілін қадірлеу, беделін нығайту біздің парызымыз.
У Бақшада Нюра әжесі әртүрлі көкөністерді өсірді. Кішкентай төсек, сәбіз, қызылша, пияз, ақжелкен мен аскөк күн шуағына қуанды. Картопқа жердің көп бөлігін иемденген жеке орын берілді.
Сәбіз маңайында өсіп келе жатқан қызылшаның нәзік жасыл жапырақтарын мазалайды, олардың жапырақтары қара жасыл. Садақ ойнады және хош иісті аскөкпен жаңа піскен бұталармен араласады. Ақжелкен, пияздың көңілділігін назардан тыс қалдырып, оның әдемі, кесілген жапырақтары толық бостандығын берді. Сәбіз және қызылша көбінесе мақтаншақ картоптың бағытын қарады: ол жоғары сабақтар болды, ал жапырақтары басқаларға қарағанда әлдеқайда көп. Картоп өсімінің жоғарғы жағында ақ гүлдер гүлдейді.
- Неліктен картопқа жер көп? - қызылшадағы сәбіз сұрады. - Оның сабақтары мен жапырақтары соншалықты жақсы өседі! Және олар мені үнемі жіңішке, менің өсуімді шектейді, тек таңдаулы сәбіз қалдырады, содан кейін үлкен, үлкен болады!
«Иә, бұл әділ емес», - деді қызылша тиімді. - Менің өсуім үшін, әйел Нюра жиі көріп, көбінесе ең әдемі дөңгелек жемістерді өсіреді, ал қалғаны Ботвиникпен қайнатылады.
«Бұл әділ емес», - деді ол. - Менің дәмдеуіштерім үнемі салатқа айналдырылады және картоп өседі: бәрі бірдей.
Ақжелкен аскөк қатты ауырады, ал картоп тек күн сәулесінен жоғары көтеріледі.
Жаз жазда ұшты. Nyura әйелдің аскөкімен және ақжелісі бар пияз бұрыннан бері төсекден алынды. Егіннің бір бөлігі қыста мұқият кептірді. Жерде сәбіз мен қызылша ғана қалды, ал жапырақтары ақырында топыраққа түсіп, түсі өзгерді.
Немерелер Нюраның әжесіне келіп, шелектер мен күрекшелермен шұғылданып, картопты қазып бастады. Адамдар осы мақтан тұтады және үнсіз өсімдіктерден қалай жиналғандығын қызылша пісірілген сәбіз. Жер астында картоп, ол шығады, үлкен жеміс өсті. Олар қазылған кезде адамдар жүздерінде үлкен қуаныш болды. Баба Нюра қайталап: «Бүгінгі жақсы өнім!» Немерелері: «Картоп - екінші нан! Енді қыста тамақтануға болады! «
Сәбіз және қызылша ойланған. Сондықтан Нюраның әйелін картопқа соншалықты жер бөледі! Адамдар оны ең маңызды өсімдіктердің бірі деп санайды, бұл оларға тамақ дайындауға қажетті жемісті береді.
Картоптың егін жиналғаннан кейін сәбіз қосылған қызылша пайда болды. Олар мұқият жинап, оларды түрлі қораптарға салып, содан кейін жертөлеге түсірді. Сәбіз мен қызылша салқын жертөледе болған кезде, қораптарда жанында жақында жиналған картоптың жемісін беретініне таңқалды. Тек картоп тек сәбіз мен қызылшадан артық болды. Мәселен, төсек-орындардағы көкөністер қайтадан бірге болды.
Ана тілім Асыл қазынам
Ана тілі – бәріміздің анамыз, өйткені ол – ұлтымыздың анасы Өзін-өзі білетін әр халық алдымен өзінің туған тілін сыйлап, мақтан тұта білуі керек. Өйткені халықтың даналығы, жырлары, шежіресі сол халықтың тілінде жазылады. Тіл – қай ұлтта болса да қастерлі, құдіретті ұғым. Ол әр адамның бойына ана сүтімен бірге еніп, қалыптасады. Тіл – халықтың жан, сәні, тұтастай кескін-келбеті, болмысы. Адамды мұратқа жеткізетін – ана тілі. Әр халықтың, ұлттың құрмет тұтар өз ана тілі бар. Менің ана тілім – қасиетті қазақ тілі. Қазақ тілі – Қазақстан Республикасының мемлекеттік тілі. "Ана тілі – халық боп жасағаннан бері жан дүниеміздің айнасы, өсіп-өніп түрлене беретін, мәңгі құламайтын бәйтерегі. Жүректің терең сырларын, басынан кешкен дәуірлерін, қысқасы, жанның барлық толқынын ұрпақтан-ұрпаққа жеткізіп, сақтап отыратын қазына". Жерін, елін сүйген әрбір азаматтың ана тіліне деген сүйіспеншілігінің мақтаныш сезімі болуы керек. Бала өмірге келгеннен бастап, өз ана тілінде сөйлеп, ана тілінде білім алып, жалпы ұлттық тәрбие алуы керек деп ойлаймын. Себебі өз ана тілінде сөйлеу оған деген көзқарас ең зор адамшылық, мәдениеттілік, тәрбиелілік өлшемі болып табылады. Тіл – ұлттың жаны. Ал ұлттың болашағы – оның ана тілі. Тіл халықпен бірге өмір сүріп дамиды, әр ұлттың тілі – оның бақыты мен тірегі. Ана тілі – алтын қазына, ана тілін қадірлеу, беделін нығайту біздің парызымыз.
Сәбіз маңайында өсіп келе жатқан қызылшаның нәзік жасыл жапырақтарын мазалайды, олардың жапырақтары қара жасыл. Садақ ойнады және хош иісті аскөкпен жаңа піскен бұталармен араласады. Ақжелкен, пияздың көңілділігін назардан тыс қалдырып, оның әдемі, кесілген жапырақтары толық бостандығын берді. Сәбіз және қызылша көбінесе мақтаншақ картоптың бағытын қарады: ол жоғары сабақтар болды, ал жапырақтары басқаларға қарағанда әлдеқайда көп. Картоп өсімінің жоғарғы жағында ақ гүлдер гүлдейді.
- Неліктен картопқа жер көп? - қызылшадағы сәбіз сұрады. - Оның сабақтары мен жапырақтары соншалықты жақсы өседі! Және олар мені үнемі жіңішке, менің өсуімді шектейді, тек таңдаулы сәбіз қалдырады, содан кейін үлкен, үлкен болады!
«Иә, бұл әділ емес», - деді қызылша тиімді. - Менің өсуім үшін, әйел Нюра жиі көріп, көбінесе ең әдемі дөңгелек жемістерді өсіреді, ал қалғаны Ботвиникпен қайнатылады.
«Бұл әділ емес», - деді ол. - Менің дәмдеуіштерім үнемі салатқа айналдырылады және картоп өседі: бәрі бірдей.
Ақжелкен аскөк қатты ауырады, ал картоп тек күн сәулесінен жоғары көтеріледі.
Жаз жазда ұшты. Nyura әйелдің аскөкімен және ақжелісі бар пияз бұрыннан бері төсекден алынды. Егіннің бір бөлігі қыста мұқият кептірді. Жерде сәбіз мен қызылша ғана қалды, ал жапырақтары ақырында топыраққа түсіп, түсі өзгерді.
Немерелер Нюраның әжесіне келіп, шелектер мен күрекшелермен шұғылданып, картопты қазып бастады. Адамдар осы мақтан тұтады және үнсіз өсімдіктерден қалай жиналғандығын қызылша пісірілген сәбіз. Жер астында картоп, ол шығады, үлкен жеміс өсті. Олар қазылған кезде адамдар жүздерінде үлкен қуаныш болды. Баба Нюра қайталап: «Бүгінгі жақсы өнім!» Немерелері: «Картоп - екінші нан! Енді қыста тамақтануға болады! «
Сәбіз және қызылша ойланған. Сондықтан Нюраның әйелін картопқа соншалықты жер бөледі! Адамдар оны ең маңызды өсімдіктердің бірі деп санайды, бұл оларға тамақ дайындауға қажетті жемісті береді.
Картоптың егін жиналғаннан кейін сәбіз қосылған қызылша пайда болды. Олар мұқият жинап, оларды түрлі қораптарға салып, содан кейін жертөлеге түсірді. Сәбіз мен қызылша салқын жертөледе болған кезде, қораптарда жанында жақында жиналған картоптың жемісін беретініне таңқалды. Тек картоп тек сәбіз мен қызылшадан артық болды. Мәселен, төсек-орындардағы көкөністер қайтадан бірге болды.