2-тапсырма. Мұқағали Мақатаевтың «Достыққа жүрмін, достыққа жүрмін құмартып...» деген өлең жолын басшылыққа алып, төмендегі рөлдерді қатыстырып
сахналау ұйымдастырыңдар.
Достық (өмірмен байланыстырады).
Ақкөңіл, ашық-жарқын (мәтіннен жүрекке жылы сөздерді тауып айтады).
Сұрақ қоюшы (сұрақ қояды).
Реттеуші (реттеп отырады).
1.Хансен Валери
2.?
3.Жанакорганский район
4.
Самым достопримечательным античным памятником, расположенным на юго-восточной окраине Иссык-Куля (под водой и на частично освободившейся от воды территории), является Городище Сары-Булун, отождествляемое нами со столицей Усуньского государства на Великом Шелковом пути — городом Чигу.
Во II в. до н. э. китайский дипломат и путешественник Чжан Цянь из Китая в Центральную Азию, был в плену у могущественных хуннов, был гостем усуней, столица которых располагалась на живописном берегу Иссык-Куля. Чжан Цяня справедливо называют первооткрывателем Великого Шелкового пути — торговой артерии, соединившей мир Востока и мир Запада. В самой середине этой трансконтинентальной торговой артерии лежало озеро Иссык-Куль, на его берегу китайцы построили для своей принцессы — невесты усуньского правителя-кунбага столицу — город Чигу (Чигучэн, буквальный перевод с китайского — «Город Красной долины»). Китайских принцесс отдавали в жены «диким варварам», чтобы скрепить династийными браками союз государств. Через тысячи километров, высочайшие горные системы они переправлялись на Иссык-Куль в чужой им край. (Это прекрасно показал Н.К. Рерих своей картиной «Дары китайской принцессы».) На чужбине китайцы отстраивать города и замки родственным им владыкам. Так был обустроен дворцами и крепостными стенами город на Иссык-Куле —Чигу. Ученые долго спорили, где находилась столица усуней, о которой много писали китайские историки, но найти ее не удавалось. Произошло это потому, что город Чигу вскоре после крушения усуньского государства ушел под воды Иссык-Куля. И нужно было время, терпение и везение, чтобы его обнаружить.
Это произошло в полевой сезон 1985 года. Во время иссык-кульской экспедиции (руководитель — профессор В. Плоских, начальник археологического отряда — доцент В. Мокрынин) на дне Тюпского залива были впервые обнаружены следы крупного городища. Находки свидетельствовали, что оно существовало в первом тысячелетий до нашей эры. Это предстояло доказать скрупулезными изысканиями, научными исследованиями. Мы предположили, что нашли развалины знаменитого города Чигу — ставки могущественного правителя древнеусуньского племенного союза на Иссык-Куле, важного промежуточного торгового пункта на зарождавшемся сом Шелковом пути. Поэтому наши первые прибрежные и подводные трофеи мы отнесли к предметам материальной культуры столичной и древних кочевых владык, следующие находки — одна древнее другой все более подтверждали гипотезу о столице усуньского государства г. Чигу, впитавшей в себя элементы предшествующих культур. За три полевых сезона на побережье и под водой далось собрать довольно солидную коллекцию предметов материальной культуры, которая а представление о жизни столичных обитателей их занятиях и быте. Все предметы, долгое время находившиеся под водой, были покрыты таковыми наростами. Находки в Чигу подлились на четыре группы: керамика, изделия из камня, металлические изделия, поделки из рога.
Табиғат - бұл адамның іс-әрекетімен жаратылмағанның бәрі. Бірақ бұл материалдық және бізді барлық жерде қоршап алады. Қала сыртына шықсаңыз нағыз табиғатты көріп, қолмен ұстай аласыз. Оның әдемі, сиқырлы және алуан түрлі екенін ұмытпаған жөн. Бірақ бізде уайым мен жұмыс жүктелгендіктен, кейде біз қоршаған әлемнің сұлулығын байқамай қаламыз және бұл өте жаман. Адам табиғаттан тыс өмір сүре алмайды, оған әрдайым назар аудару керек.
Адам табиғат туралы үнемі есте сақтап, онымен сөйлесуге уақыт табуы керек. Көктемде міндетті түрде орманға барып, ағаштардағы гүлдейтін бүршіктердің сұлулығын, сондай-ақ алғашқы гүлдерді: шыңдалған қоңыздарды, қаз пиязын және нәзік иісті иісті сезініп, бұлбұлдардың әнін тыңдаңыз. Жазда өзенде күнге күйіп, еркелететін жылы суға шомылыңыз. Құлпынай немесе таңқурай үшін орманға барыңыз.
Күзде табиғатта болып жатқан өзгерістерге таңданыңыз. Түрлі-түсті орманға барыңыз, жапырақ шоқтарын және күзгі саңырауқұлақтарды жинаңыз. Қыста таудан шаңғы тебуге барыңыз. Боранның улағанын тыңдаңыз, ұшып тұрған жарқыраған қар үлпектерін бақылаңыз, олардың пішіндері мен геометриялық құрылымының дәлдігін ескеріңіз.
Серуендеу кезінде сіз мұқият болыңыз, әр түрлі дыбыстарды тыңдаңыз: жапырақтар мен шөптердің сыбдыры, бұталардағы сыбдырлар, құстардың әні, гүрілдеген жәндіктер және шегірткелердің сыбдыры. Айналасындағы өсімдіктерді қарастырыңыз, олардың алуан түрлілігін көріңіз. Өрістердің кеңдігіне сүйсініп, гүлденген шалғындардың хош иістерімен тыныстаңыз.
Адам мен табиғат біртұтас. Біз оған қамқорлық жасай отырып, ең алдымен өзімізге тырысамыз. Бірақ көбінесе керісінше болады, кәсіпорындардың, химиялық зауыттардың болуына байланысты ауаның ластануы олардың қызметіндегі қалдықтармен жүреді. Көліктердің көп мөлшері ауаны пайдаланылған және парниктік газдармен ластайды. Бұл қалдықтардан өсімдіктер, жабайы жануарлар, балықтар мен құстар өледі. Әсіресе мұнай қалдықтары, пластмасса су тіршіліктері туралы ойланбастан су қоймаларына тасталады. Экожүйені бұзу арқылы адам өзінің үйін бұзады. Өйткені, планета - барлық адамдардың бесігі.
Сондықтан адам табиғатты қорғауға байыпты қарауы керек. Жер планетасының кез-келген тұрғыны мұны есте сақтауы керек. Жойылу қаупі төнген жануарлар, құстар мен өсімдіктердің түрлері сақталуы керек. Көбісі тек адамның кінәсінен өледі немесе өледі. Табиғатқа оны сақтау үшін қандай көмек көрсетуге болады. Ең алдымен ағаш отырғызу керек, ол ауа мен топыраққа зиянды заттардан сүзгі болады. Егер мұны барлығы дерлік жасайтын болса, онда үлкен орман немесе саябақ өседі, ол жақын маңдағы тұрғын аудандардың ауасын тазартады, олардың демалыс орнына айналады.
Сіз өзіңіздің аулаңызды әдемі және көрікті гүлзарлармен безендіре аласыз. Табиғи аймақтарға барғанда, бәрін өзіңізге таза қалдыруыңыз керек, барлық қоқыстарды өзіңізбен бірге алып шығыңыз. Егер олар осы бұрыштың тазалығын ойламаған болса, басқа келушілерден кейін тазартқан жөн.
Табиғат - бұл біздің өміріміз, байлығымыз. Бұл адамның жойылуына жол бермейді, бірақ оны сақтауға тырысу керек. Кәсіпорындардың улы қалдықтарын тазартуы өте қажет. Бәрінен бұрын ұқыптылық, ұқыптылық, қоршаған ортаға деген сүйіспеншілік қажет. Сонда ғана біздің өміріміз табиғатпен үйлеседі.