2-тапсырма. Көтерілген мәселе бойынша келісу-келіспеу себептерін айқын көрсетіп («келісу, келіспеу») эссесін жазыңыз.
Эссе жазу барысында оқылым мәтінінің ақпаратын және себеп-
салдар мен қарсылықты салалас сөйлемдерді қолданыңыз.
Адал еңбек қашан да ақталатыны белгілі. Алайда өмірде жұмыс
берушінің қызмет бабын асыра сілтей пайдаланатын жағдайларын
кездестіріп жүрміз. Қалай болғанда да нәпақа табу сіз үшін керек.
Қалай ойлайсыз, мұндай жағдайларға қарамастан адал еңбектің
береріне сену керек пе, әлде өз құқығыңызды ашық қорғау қажет
пе? Тақырыб Адам құқығы мен бостандыгы

Жаздың жарқыраған күні. Дала ерекше әдемі. Онда ақ, сары, қызыл, көк гүлдер құлпырып өсіп тұр. Алыстан дала гүлдері көз тартады. Жайқалған гүлдердің үстінде аралар ұшып жүр.

Бір кезде ара мен көбелек өте жақын кездесіп қалды. Сол кезде ақшыл көбелек араға тіл қатты:

— Сен, ара, ана гүлден мына гүлге ұшып-қонып не іздеп жүрсің?

— Ә, мен жұмысшы арамын ғой. Мен жаз шыға сала алғашқы гүлдердің шырынын сорып, гүл тозаңын жинап омартаға тасимын. Біз тасыған гүл шырыны мен тозаңы — аралардың өскелең ұрпағы және ұрпақ өрбітетін аналықтар үшін нағыз керек тамақ. Біз, жұмысшы аралар, аналықтарды, аталықтарды асырап отырмыз. «Қыстың қамын жаз ойла» деген даналық сөздер дәл біз үшін айтылғандай. Біз жаз бойы еңбек етеміз. Гүл шырынын, тозаңын іздеп бармайтын даламыз жоқ. Жұмысшы аралардың әкелген шырындары мен гүл тозаңдарынан тәтті бал пайда болады. Біз күн суыта ұямыздың тесіктерін жел, суық кірмес үшін тығындап, бекітеміз де, қаһарлы қыстың суығында бал жеп қыстан шығамыз, - деді жұмысшы ара.

— Ал мен болсам көбелекпін. Мен орамжапырақ және сол тұқымдас өсімдіктердің жапырақтарына жұмыртқа саламын. Менің жұмыртқаларымнан шыққан құрттарым орамжапырақтың жапырақтарын жеп адамға залалын тигізеді. Ал сен ара, керісінше адамға пайдаңды тигізеді екенсің. Сенің балың — адамға дәрі, - деді көбелек.

— Рақмет, көбелек, уақыт тығыз, мен басқа гүлдерден шырын соруға кеттім. Уақыт — алтыннан да қымбат. Сау бол! - деді ара.

— Сау бол, ара, нағыз еңбексүйгіш екенсің!

2. тапсырма. Мәтіннен түбір сөзге, туынды сөзге бір-екі мысалдан жазыңыз.

Түбір сөз:

Туынды сөз:

тез керек

 Әке - отбасының асыраушысы, отбасы мүшелерінің тірегі, қамқоршысы. Әкенің мінез - құлқы, өзгелермен қарым - қатынасы, өнері мен білімі баланың көз алдындағы үлгі, өнеге алатын, оған қарап өсетін нысанасы. Отбасының пейіл - береке, ынтымағы үшін отағасының әділ, ұстамды болуы орасан маңызға ие. Оның тәрбиелік рөлі де зор. Ер бала әкесімен сырлас, жолдас, дос. Ол әрқашан бір әрекет жасау үшін әуелі әкесімен сырласады.   мақалдар;Алты аға бірігіп әке болмас, 
Жеті жеңге бірігіп ана болмас.

Әке балаға қарыз, 
Бала далаға қарыз.
 
Әке балаға сыншы.

Әкеден — ақыл, анадан — мейір. 

Әкеден безген ұл болмас, 
Анадан безген қыз болмас.

Әке жүрегі таудан үлкен, 
Ана жүрегі теңізден терең.

Әкелі бала жаужүрек, 
Әкесіз бала сұмжүрек