2 - тапсырма . Берілген айтыс үзіндісін рөлге бөліп оқыңдар . Серікзат пен Иран - Ғайыптың айтысы Серікзат : Ассалаумағалейкүм , Сырдағы елім , Қашаннан тектіліктің құндағы едің . Қобыздың арғы атасы Қорқытпенен , Жыр сауған жыраулардың жұрнағы едің Нұртуған , Тұрмағанбет , Балқы Базар , Бабалардың толғауын тыңдап едім . Нартай мен Манап сынды марқасқаның Өлеңімен өзімді шындап едім ... ... Сен сары болған кезде мен қарамын , Айтыста сен – жас жігіт , мен - кария . Мен Семей болған кезде сен Ақмешіт , Мен қара Ертіс болғанда сен дария ... Иран - Ғайып : Сыр елі , жыр елінде ғұмыр кешкен , Ағайын , армысыздар күлімдескен . Жүрсіннің жүйріктері келді ауылға , Тұлпардай тұяғынан дүбір көшкен . Солардың бірі болып мен де келдім , Қырықтың бірін қазақ қыдыр дескен . Серікзат : Төбеңнен у төгіліп төтен кеше , Мына жұрт қиналды ғой бекер неше . Ашынып қалай оны біз айтпаймыз , Зардабы сол гептилдің өтелмесе . Басыңнан талай зулмат еткен жоқ па , Бабалар сол үшін қан төккен жоқ па ? Қу гептилден қырылып киіктерін , Айтақырға атаның шеккен жоқ па ? Иран - Ғайып : Ол рас , уға толы үй Іргеміз , Сезіме дейек болар кейбір негiз . Байқоңырға жайылған гептилді ойлап , Кайғыдан қан жұтамыз кей күнде біз . Себебі қаншама адам жапа шекті , Бұны да қарсы қылған қимыл деңіз ... « Қазақ өнерінің антологиясы » кітабынан . VІ том A Берілген айтысты мына белгілері бойынша талдаңдар . Айтыстың түрі Кетерілген мәселе Айтыскерлердің позициясы Айтыскерлердің қолданған тәсілдері
Ал енді ананың бесікте жатқанда айтқан әлдиі, әженің тымылжыта төккен тамаша ертегілері, туғандарыңның мейірбанды күлкілері, жеңгелердің тәтті әзілдері осының барлығы туған еліңнің керемет сипаттары. Туған елдің тілі барша жанға түсінікті. Туған ел, туған жер ол дүниенің тәтті ғана бір ортасы деп есептеймін. Достар егер біз «Туған жер» деген ұғымды түсінетін болсақ, туған жерімізге аянбай еңбек сіңіруіміз керек. Әуелгі Отан – ана алды, оттың басы, Ауыл алды, аунаған шөптің қасы. Сағынғанда тым ыстық көрінеді, Жаста ойнаған үйшік қып сайдың тасы.
«Отан отбасынан басталады» десек, сол әрбір кіші отанның ұйытқысы, берекесі болатын – әйел адам. Ұлттың адаспай, ұлт болып қалуы, қоғамның ырғақты дамуы, мемлекеттің өркендеуі – соңында келіп әйелге, келешек Ана болар қыздардың қалай тәрбиеленетініне байланысты болмақ.
Заттай байлықтың құны өршіп тұрған бұл кезеңде руханият аяқ асты қалмауға тиіс. Адам тек тәнімен ғана адам болып тұрмағанын жақсы сезінуіміз – бүгінгі күннің өткір мәселесі. Біз рухымыз биік болғанда ғана Адам деген асыл есімге кір жуытпай қала аламыз. Діні мен Ділі берік ел – алынбас қамал. Ал оның болашағы жастардың қолында. Сондықтан басқа елдердің өркениеттік жетістігі деп бағаланған арзанқол мәдениет үлгісі ата салт-дәстүріміздің тұнығын лайлатпасын десек, жастарымызға, әсіресе қыздарымызға дұрыс тәрбие беру – бәріміздің ортақ парызымыз. Өйткені кім-кімде болашақ әке, аға, әпке немесе ана.
Қай ұлттың әйел затына бөлетін орнын қазақ қоғамында бөлінген орнымен салыстыруға келмейді. Қыз баланы кішкентайынан төрге шығарып отырған қазақ оның болашақтағы Ел анасы боларына кәміл сенген. Қазақ қыздары даланың ерке елігіндей бұлаңдап өскен
Ал енді ананың бесікте жатқанда айтқан әлдиі, әженің тымылжыта төккен тамаша ертегілері, туғандарыңның мейірбанды күлкілері, жеңгелердің тәтті әзілдері осының барлығы туған еліңнің керемет сипаттары. Туған елдің тілі барша жанға түсінікті. Туған ел, туған жер ол дүниенің тәтті ғана бір ортасы деп есептеймін.
Достар егер біз «Туған жер» деген ұғымды түсінетін болсақ, туған жерімізге аянбай еңбек сіңіруіміз керек.
Әуелгі Отан – ана алды, оттың басы,
Ауыл алды, аунаған шөптің қасы.
Сағынғанда тым ыстық көрінеді,
Жаста ойнаған үйшік қып сайдың тасы.
Заттай байлықтың құны өршіп тұрған бұл кезеңде руханият аяқ асты қалмауға тиіс. Адам тек тәнімен ғана адам болып тұрмағанын жақсы сезінуіміз – бүгінгі күннің өткір мәселесі. Біз рухымыз биік болғанда ғана Адам деген асыл есімге кір жуытпай қала аламыз. Діні мен Ділі берік ел – алынбас қамал. Ал оның болашағы жастардың қолында. Сондықтан басқа елдердің өркениеттік жетістігі деп бағаланған арзанқол мәдениет үлгісі ата салт-дәстүріміздің тұнығын лайлатпасын десек, жастарымызға, әсіресе қыздарымызға дұрыс тәрбие беру – бәріміздің ортақ парызымыз. Өйткені кім-кімде болашақ әке, аға, әпке немесе ана.
Қай ұлттың әйел затына бөлетін орнын қазақ қоғамында бөлінген орнымен салыстыруға келмейді. Қыз баланы кішкентайынан төрге шығарып отырған қазақ оның болашақтағы Ел анасы боларына кәміл сенген. Қазақ қыздары даланың ерке елігіндей бұлаңдап өскен