«Ой шақыру» стратегиясы бойынша сыныпқа төмендегіше сұрақтар қойдым
1. Әңгіменің «Қонақтар» деп аталуында қандай сыр бар?
2. Сапабектердің қонақтардан қандай айырмашылықтары бар?
- Оқушылар қонақтың мейман екендігін, қарттардың өз бала - келіндерінің өздеріне «қонақ»ретінде келіп - кеткендіктерін, сондықтан да шығарманың осылай аталып тұрғанын айтып өтті.
3.- Автордың көзқарасын, оқушылар ойларын мәтін мазмұны арқылы дәлелдеген соң, «Блум жүйесі» стратегиясы бойынша мәтінге анализ - синтез жасау үшін сабақ жоспарына сай әр бөлімдегі түйінді ойды тапқызып, сатылай кешенді талдау сызбасы үлгісімен орналастырттым.
1. Балаларын күткен қарттар
Тапсырма: мәтіннен сәйкес тұстарын тауып оқып, түйінді ойды белгілеу. Оқушылар жоспарға сәйкес абзацтарды мәтіннен тауып оқып, түйінді ойды Сағыныш деп алды.
2. Терең ой
Тапсырма: Екі қарттың терең ойға берілген тұстағы диалогын оқып, түйінді ойды табу. Оқушылар диалогты тауып оқып, түйінді ойды «Жалған дүние» деп белгіледі.
3. Өткен күндер елесі
Тапсырма: видеосюжеттегі ой мен мәтіндегі ойдың ұқсастығын ұғыну, шығарманы тану, түйінді ойды табу. Екі қарттың да ойлары бірдей, туған жерге деген перзенттік махаббат. Сондықтан сол сүйіспеншілік сезім «Атамекен»деп танылды.
4. Қара шаңырақ
Тапсырма: Қара шаңырақтағы үлкен сезім, түйінді ойды табу, афоризмді белгілеу. Оқушылар мәтінде берілген «Қуанғанмен қорыққан бірдей» афоризмін тауып, сол сәтте қарттардың үлкен қуаныш сезімінде болғандығын айтып, түйінді ойды Қуаныш деп тапты.
5. Қитар немере, томаға тұйық келін, түсінігі бөлек ұл
Тапсырма: сәйкесті абзацтарды тауып оқу, халқымыздың нақыл сөздері арқылы ой қорыту. Кейіпкерлердің іс - әрекеттерін мәтіннен тауып оқи отырып, «Ананың көңілі балада, баланың көңілі далада», «Ананың ойы ұяда, баланың ойы қияда»тәрізді нақыл сөздерді автор ойымен байланыстырып, қарттардың ниетіне сай балалардан іс - әрекет байқалмады деп, түйінді ойды Үзілген үміт деп алды.
6. Ауылдан аттанған жолаушылар
Тапсырма: әңгіме шешімінен ауыспалы мағынадағы сөздерді тауып, түйінді ойды белгілеу. Оқушылар мәтіннен әңгіме шешімін оқи отыра, ауыспалы мағынадағы сөздерді тауып, түйінді ойды «Құлазыған көңіл»деп тапты.
3. Анықталған түйінді сөздер мағынасын «Екі жақты түсініктеме күнделігіне» толтыру тапсырылды.
- Оқушылар «Екі жақты түсініктеме күнделікті» толтыру арқылы анықталған түйінді сөздердің мән - мағынасын қысқаша былай деп ашты яғни, атамекен біздің туған жер алтын бесігіміз болса, қалғандары өмірдің бір сәттері екен.
4. Әр адамның өзінің биік мақсаты, ұстанымы, көзқарасы болады. Автордың көзқарасымен біз таныспыз. Енді оқушылар көзқарасын «Айдарлар құру стратегиясы» бойынша топтастырдым. Кестені оқушылар әдеттегіше қ жүйемен толтырып шықты. Кестені қарай отыра оқушыларды сөйлеттім.
Оқушылар жұмысын сараптағанда олардың ойының әртүрлілігі, біреулері қартты жақтаса, біреулері Сапабектің де бағыты дұрыс, қазір ауылда жұмыс жоқ, ол - оқыған, білімді, ал білімділер Қазақстанның болашағы деген пікірді, немерені қалдырмаудың да дұрыстығын, тау баласының тауға қарап өсетіндігін, ауылда балабақшаның жоқтығын т. б. дәлелдеп пікір қосты. Әрине, көзқарастар әртүрлі, дұрыс - бұрыс деп бөле айтуға болмайды, сондықтан теледидар бағдарламаларының бірінен үзінді көрсетілді, тақырыбы мен әңгіме желісін еске түсіру сұралды.
- Мүмкін емес, әңгіме желісі - қарттар үйіндегі жағдай. Оқушылар бағдарламаны көргендіктерін, ондағы дендері сау болғанымен жүректері мұң мен шерге толы қариялар туралы ой қозғады, обал, сауап, ұят, иман ұғымдарын сөз етті.
Бата беру — адал ниет, жақсы тілек білдірудің ұлттық дәстүрі. Дастарқан басында, түрлі жиын-тойларда, т.б. адам өмірінде кездесер ірілі-ұсақты қуаныштар кезінде той, қуаныш иесіне арнап қол жайып, бата береді. Сондай-ақ, қиын сапар, алыс жолға аттанған азаматына ақ жол тілейтін халқымыздың ежелден келе жатқан, кең таралған дәстүрлерінің бірі. Бата беретіндер, көбіне, көпті көрген ақсақалдар мен кемеңгер де дуалы ауызды билер болып келеді. Бата қысылғанда — қуат, қиналғанда—медет беріп, әрбір іс-әрекетіңе даңғыл жол ашып, бәле-жаладан қорғайды деп есептелген. Бата көзі тірілерге ғана емес, аруақтарға да жасалған. Батасыз, тілексіз өмір болмайды. “Батамен ер көгереді, жаңбырмен жер көгереді” деп халқымыз текке айтпаған. Батаның да қисыны, айтылатын, айтылмайтын жері болады, қуаныш пен тойдың ретіне қарай, соған лайық Бата тілегі болады.
1. Ұйымдастыру.
2.. Сабаққа кіріспе
«Ой шақыру» стратегиясы бойынша сыныпқа төмендегіше сұрақтар қойдым
1. Әңгіменің «Қонақтар» деп аталуында қандай сыр бар?
2. Сапабектердің қонақтардан қандай айырмашылықтары бар?
- Оқушылар қонақтың мейман екендігін, қарттардың өз бала - келіндерінің өздеріне «қонақ»ретінде келіп - кеткендіктерін, сондықтан да шығарманың осылай аталып тұрғанын айтып өтті.
3.- Автордың көзқарасын, оқушылар ойларын мәтін мазмұны арқылы дәлелдеген соң, «Блум жүйесі» стратегиясы бойынша мәтінге анализ - синтез жасау үшін сабақ жоспарына сай әр бөлімдегі түйінді ойды тапқызып, сатылай кешенді талдау сызбасы үлгісімен орналастырттым.
1. Балаларын күткен қарттар
Тапсырма: мәтіннен сәйкес тұстарын тауып оқып, түйінді ойды белгілеу. Оқушылар жоспарға сәйкес абзацтарды мәтіннен тауып оқып, түйінді ойды Сағыныш деп алды.
2. Терең ой
Тапсырма: Екі қарттың терең ойға берілген тұстағы диалогын оқып, түйінді ойды табу. Оқушылар диалогты тауып оқып, түйінді ойды «Жалған дүние» деп белгіледі.
3. Өткен күндер елесі
Тапсырма: видеосюжеттегі ой мен мәтіндегі ойдың ұқсастығын ұғыну, шығарманы тану, түйінді ойды табу. Екі қарттың да ойлары бірдей, туған жерге деген перзенттік махаббат. Сондықтан сол сүйіспеншілік сезім «Атамекен»деп танылды.
4. Қара шаңырақ
Тапсырма: Қара шаңырақтағы үлкен сезім, түйінді ойды табу, афоризмді белгілеу. Оқушылар мәтінде берілген «Қуанғанмен қорыққан бірдей» афоризмін тауып, сол сәтте қарттардың үлкен қуаныш сезімінде болғандығын айтып, түйінді ойды Қуаныш деп тапты.
5. Қитар немере, томаға тұйық келін, түсінігі бөлек ұл
Тапсырма: сәйкесті абзацтарды тауып оқу, халқымыздың нақыл сөздері арқылы ой қорыту. Кейіпкерлердің іс - әрекеттерін мәтіннен тауып оқи отырып, «Ананың көңілі балада, баланың көңілі далада», «Ананың ойы ұяда, баланың ойы қияда»тәрізді нақыл сөздерді автор ойымен байланыстырып, қарттардың ниетіне сай балалардан іс - әрекет байқалмады деп, түйінді ойды Үзілген үміт деп алды.
6. Ауылдан аттанған жолаушылар
Тапсырма: әңгіме шешімінен ауыспалы мағынадағы сөздерді тауып, түйінді ойды белгілеу. Оқушылар мәтіннен әңгіме шешімін оқи отыра, ауыспалы мағынадағы сөздерді тауып, түйінді ойды «Құлазыған көңіл»деп тапты.
3. Анықталған түйінді сөздер мағынасын «Екі жақты түсініктеме күнделігіне» толтыру тапсырылды.
- Оқушылар «Екі жақты түсініктеме күнделікті» толтыру арқылы анықталған түйінді сөздердің мән - мағынасын қысқаша былай деп ашты яғни, атамекен біздің туған жер алтын бесігіміз болса, қалғандары өмірдің бір сәттері екен.
4. Әр адамның өзінің биік мақсаты, ұстанымы, көзқарасы болады. Автордың көзқарасымен біз таныспыз. Енді оқушылар көзқарасын «Айдарлар құру стратегиясы» бойынша топтастырдым. Кестені оқушылар әдеттегіше қ жүйемен толтырып шықты. Кестені қарай отыра оқушыларды сөйлеттім.
Оқушылар жұмысын сараптағанда олардың ойының әртүрлілігі, біреулері қартты жақтаса, біреулері Сапабектің де бағыты дұрыс, қазір ауылда жұмыс жоқ, ол - оқыған, білімді, ал білімділер Қазақстанның болашағы деген пікірді, немерені қалдырмаудың да дұрыстығын, тау баласының тауға қарап өсетіндігін, ауылда балабақшаның жоқтығын т. б. дәлелдеп пікір қосты. Әрине, көзқарастар әртүрлі, дұрыс - бұрыс деп бөле айтуға болмайды, сондықтан теледидар бағдарламаларының бірінен үзінді көрсетілді, тақырыбы мен әңгіме желісін еске түсіру сұралды.
- Мүмкін емес, әңгіме желісі - қарттар үйіндегі жағдай. Оқушылар бағдарламаны көргендіктерін, ондағы дендері сау болғанымен жүректері мұң мен шерге толы қариялар туралы ой қозғады, обал, сауап, ұят, иман ұғымдарын сөз етті.
Объяснение:
Бата беру — адал ниет, жақсы тілек білдірудің ұлттық дәстүрі. Дастарқан басында, түрлі жиын-тойларда, т.б. адам өмірінде кездесер ірілі-ұсақты қуаныштар кезінде той, қуаныш иесіне арнап қол жайып, бата береді. Сондай-ақ, қиын сапар, алыс жолға аттанған азаматына ақ жол тілейтін халқымыздың ежелден келе жатқан, кең таралған дәстүрлерінің бірі. Бата беретіндер, көбіне, көпті көрген ақсақалдар мен кемеңгер де дуалы ауызды билер болып келеді. Бата қысылғанда — қуат, қиналғанда—медет беріп, әрбір іс-әрекетіңе даңғыл жол ашып, бәле-жаладан қорғайды деп есептелген. Бата көзі тірілерге ғана емес, аруақтарға да жасалған. Батасыз, тілексіз өмір болмайды. “Батамен ер көгереді, жаңбырмен жер көгереді” деп халқымыз текке айтпаған. Батаның да қисыны, айтылатын, айтылмайтын жері болады, қуаныш пен тойдың ретіне қарай, соған лайық Бата тілегі болады.