2. Мәтінді оқы. Талап
пысығы
Кеше мәшинемен аулаға теңіздің ақ қиыршық, құмы
төгілді. Қатар-қатар үйілген төмпешік құм жоталанып жа.
тыр. Балалар кешеден бері мәз-мейрам. Шымыр денелі,
кішкентай Нұрталап. Таудай құмның бауырын-
да екі ғарыш кемесі тұр. Біреуінде «Сұңқар», екіншісінде
«Аққу» деген жазу бар. Кемелердің бүйірлері күнге ша-
ғылысып, жарқ-жұрқ етеді.
Нурталап Қаматов қайсың? – деп сұрады арнаулы ба-
қылау аппаратында отырған Задагүл.
Мен... - деді үстіне ғарышкер киімін киген өткір көзді
кара бала.
Дәрігер ғарышкердің жүрегін тындап, тынысын байқады.
Сонан соң ауланың ортасындағы әткеншекке айналдырып
сынады. Нұрталап сыннан бөгетсіз өтті.
Жарайсын!.. деді Задагүл.
Қандай қиыншылық
болса да, төтеп бере аласың.
Нұрталап дәрігердің ақыл-кеңесіне дән риза. Екі езуі екі
құлағында. Масаттанып тұр. Достарымен қоштасқан соң
ғарыш кемесіне мінуге оңтайланып еді, «Нұрталап!» деген
дауыс естілді.
Ол жалт бұрылып:
Ау! Мен мұндамын! деді.
Апасы балконнан қарап тұр екен.
Жуын. Тамақтан. Бол, тезірек!
шытты. Мұны байқаған Задагүл:
Мектепке баратын уақытың болып қалды. Үйге кір.
Нурталап шешесінің шақырғанына қынжылып, қабақ
- Жарайды, бүгін демал! Ертең міндетті түрде ұшасың!
Нұрталаптың жүзінен қуаныш сәулесі жарқ ете қалды.
деді.
• Мwrінге жоспар құрып, мазмұндама жаз.
Сағындық Турдалиев
102​

Жаңа жыл туралы көпшілігіміз біле бермейміз. ол мейрам қайдан шықты, кімдер тойлаған еді және жаңа жылмен христиан дінінің қатынасы бар ма? . қала берді жаңа жыл туралы мұсылмандар қандай ойда немесе ол мейрамның мұсылмандарға қаншалықты қатысы бар? алдымен айтармыз: кеңес одағында 1927-1936 жылдары жаңа жылды тойлап, шырша тігуге тыйым салынған болатын. тек 1937 жылы ғана сталиннің бұйрығымен 1 қаңтарда шырша тігіліп, жаңа жылды тойлауға рұқсат берілді. 1937 жылға дейінгі шыршалардың басында 8 бұрышты жұлдыз болған, тек 1937 жылы кеңес одағының үкімі бойынша 8 жұлдыздың орнына 5 жұлдыз қолданылатын болды. рождество христово мен жаңа жылдың шығуы туралы қысқаша мәліметтер берер болсақ: бірінші ғасырда, яғни, милади жыл санағы бойынша, христиан діні пайда болған кезде, діннің екі жауы болған. «үштік», яғни құдайды үшеу деп білген митраизм түріндегі язычниктер және монетизмді уағыздайтын юдаизм. язычниктер құдайды үшеу деп үштік түрінде уағыз ететін. енді сол үштік сенімді уағыздайтындардан мысал келтірейік. вавилондық үштік – ану, оның энлиль және энки. римдік үштік – юпитер, юнана және минерва. семиттік үштік – отец, сын и мать яғни әке, шеше және . бұлардан басқа индуистік – брахма, вишну және шива. парсылардың ормузд, митра, ахриман және египеттік осирис, исида және гор немесе эмпефт, эйктион, пта деп те аталады. халдейлік бел-сатурн, бел-юпитер (сарапшы), бел-хом (аполлон). соңғы үштік үшеуі қосылып ұлы құдай деп аталады. бұл үштіктердің барлығы христиан дініндегі үштіктермен тұп-тура келеді. әсіресе буддалықтардың үштіктері сай келеді. буддалықтардың үштіктерін айтып өткеніміздей брахма, вишну және шивадан құралады. брахманы әке деп атайды. вишнуды пастырь және пророк деп көреді. ал шиваны иләһи руһ деп ойлайды. бұл үштік «тримутра» орыс тіліне тройца деп аударылады. олар бұл үштік терең құпия деп түсінеді. құпия болғаны себепті оны ешкім білмейді және түсінбейді дейді. бұл құпия әлемдік дух брахматмамен қосылған кезде ғана біледі дейді. бұл атап өткен үштіктеріміз жерорта теңізінің жағалауында христиан дінінен бұрын пайда болған. барлығыда бұл үштікті құпия ретінде санайды. христиан діні пайда болған кезде осы діни ағымдар өздерінің діни сенімдерін христиан дініне кіргізіп, оны да өздерінің қатарына қосып алған. сіздерге түсінікті болу үшін мысал келтірейін: егер жас қозы қасқырлардың арасына түссе не болады? міндетті түрде қасқырлар қозыны талан-таражға салып жеп қояды. сол сияқты христиан діні де жас дүниеге келген кезде оны басқа сол кездегі діни ағымдар жеп қойған және өздері жаңа дінге өзгерістер енгізген

1-ойбөліктері: жаңа сөздер:сырмақ,тұрмысқа;

етістіктер:дамыған,жасаған;

негізгі идеясы:«Қазақ даласында қолөнер ерте дамыған».

2-ойбөліктері:жаңа сөздер:әшекейлер,баскиім;

етістіктер:жазады,жасалған;

негізгі идеясы:«Қазақ жерінде өмір сүрген массагеттер барлық затты әшекейлеген».

3-ойбөліктері:ою-өрнек,ұшқыр.

етістіктер:тараған,көрсетеді;

негізгі идеясы:«Ою-өрнек–Ұлы дала өркениетінің бір түрі».

Объяснение:

ПЕРЕВОД:В казахской степи ремесло развито рано. Казахский народ ежедневно

предметы быта руками. Украшай их со вкусом. Казахи блестяще владеют технологиями войлока, изготовления сырмака, вышивки, изготовления украшений из золота и серебра.

Массагеты, жившие на казахской земле, украшали все предметы.О нем Геродот сказал: "вся их субстанция сделана из золота и меди.Орудия, пули и арбалеты, необходимые для войны, были сделаны из меди.Баски, саукеле, пояса, украшения из золота и серебра, драгоценные камни. Кроме того, конюшни, инструменты изготовлены из меди, седло украшено золотом»,-говорится в сообщении.

У казахов распространен орнамент. Казахский орнамент говорит о том, что у народа были яркие мысли, высокие вкусы. Украшали здания, мебель, деревянную посуду резьбой. Орнамент-вид цивилизации Великой степи.