2 Деңгейлік тапсырма
4.
Төмендегі мәтінді оқып, тапсырмаларды орындаңдар.
1-деңгей. Көп нүктенің орнына тиісті септік жалғауларын қойып, жай септеу мен тә-
уелді септеуді асыратындар.
2-деңгей. Мәтіннен кейінді ықпалды табыңдар. Сол сөздермен сөйлемдер құрастырыңдар.
3-деңгей. Оқылым мәтінімен ортақ ойды тауып, домбыра туралы «Төрт сөйлем» тәсі-
лімен пікір, дәлел, мысал, қорытынды жазыңдар.
Домбыра бірнеше бөлік... тұрады: басы, құлақтары, пернелері, мойны, шана-
ғы, ілгегі және ішектері. Домбыра дыбыс өткізгіштігі жоғары қарағай, тұт, үйең-
кі, емен секілді ағаштар... екі түрлі әдіс... құралып немесе ойылып жасалады.
Домбыра аспабы халықтық кәсіби өнер... туып-қалыптасуы..., өркендеуі...
негіз болған. Құрманғазы, Дәулеткерей, Тәттімбет, Қазанғап, Сүгір, т.б. даңқты
күйшілер өздері... төкпе, шертпе күйлері... домбыра аспабы... шығарды.
Домбыра - тек күй тарту... ғана емес, ән айтқан... сүйемел үшін де қол-
данылатын аспап. Біржан сал, Ақан сері, Жаяу Мұса, Мұхит, Мәди, Әміре
Қашаубаев, Ж.Елебеков, Ғ.Құрманғалиев, Қ.Байбосынов, т.б. белгілі әншілер
домбыра... әнге әр беріп, әнші... демеу болатыны... дәлелдеді.
Адамда бар бір мақсат...
Адамның асыл мұраты.
«Арманы бар адамның
Бойында қайнар қуаты,
Алдында жанар мұраты», демекші мұрат - бізді алға жетелейтін терең мақсат пен асыл арман. «Бес саусақ бірдей емес» деп ата – әжелеріміз айтатындай, әр адамның мұраты да әр түрлі болады. Біреулер материалдық құндылықтарды бағалап, соған жету үшін бар күш – жігерін жұмсаса, енді басқалары үшін рухани байлық маңызды. Сонымен қатар, менің ойымша, адамның түрлі жас ерекшеліктеріне байланысты мұраттары да өзгеріп, ауысып отырады. Мысалға, кішкене сәби үшін ең асыл арман – ол көп ойыншық пен ата – анасымен армансыз қыдыру мен ойнау болса, мектеп жасындағы жеткіншек сабағымды жақсы оқып, жақсы баға алып, ата – анамды қуантсам деп мақсат қояды. Ал мектеп бітіруші түлектің асыл мұраты – болашақ мамандығын дұрыс таңдап, ұлттық бірыңғай тестілеуден сүрінбей өтіп, ата – анасының үкілі үмітін ақтау. Студенттерді алар болсақ, олар емтихандары мен сынақтарын ойдағыдай тапсырып, кәсіби іс – тәжірибеден сәтті өтіп, кейін осы таңдаған мамандық бойынша жақсы жұмысқа орналасуды басты мұрат санайды. Қолында дипломдары, қалаған жұмыстары бар жастар келесі кезекте отбасын құру туралы ойлап, өмірдің басты мәні осы отбасы мен балада екенін түсініп, отбасын құрады. Мен «асыл мұрат» деген ұғымды осылай түсінемін, сіз менімен келісесіз бе?