10-тапсырма. Сұрақтарға жауап беріңдер. 1. Дауылды күні Жалмұрат пен Андрей не себепті
теңізге шықты?
2. Олар ыққан балықшыларды тапты ма?
3. Теңізге шыққан балықшылар қандай күйге тап
болды?
4. Балықшыларды жел қайда айдап алып келді?
5. Балықшылар жолда не көрді?
6. Федоров пен Еламанның кездесуі немен аяқталды?
7. Еламанның орнында болсаң, сен не істер едің?
134 6-тақырып
Керік (Giraffa camelopardalis) — ашатұяқтылар сүтқоректі. Кейде дала керігі деп аталады.
Giraffidae — Арабша — бәрінен биік.
Керік — жұп тұяқты күйіс қайтаратын жануардың бір тұқымдасы. Орталық, Шығыс Африканың оңтүстік аймағындағы бұталы, сирек орманды ,жазық далалы жерлерін мекендейді.
Керік денесінің ұзындығы 2 м-ден асады,шоқтығына дейінгі биіктігі 3 м-дей ,жерден басының төбесіне дейін 5-6 м-дей. Салмағы 500 – 1000 кг-дай. Басы онша үлкен емес , мойны өте ұзын, бірақ омыртқасының саны - жетеу. Бір не екі жұп түкті мүйіздері болады. Тұлғасы қысқа , әрі мығым, әрі сидам, алдыңғы аяқтары артқы аяқтарынан ұзын әрі мықты, жақсы жүгіреді. Керіктің жүрегі сүтқоректілердің ішінде ең үлкен болып саналады. Ол минутына 60 л қанды өткізіп, 12 келі тартады. Керіктің жүрегінің қысымы адамдыкінен 3 есе жоғары, яғни, 120*3.
Жалпы түсі ашық сары қара қошқыл дақтары болады.10-12 –ден топтанып, күндіз жайылады. Негізінен акацияның бұтақтарымен, жапырақтарымен қоректенеді. Шілде –тамызда күйекке түседі. Буаздық мерзімі 14-15 ай. Жалқы төл туады. Керіктер тұрған позиясында төлдегендіктен бұзауы 2 метр биіктіктен құлап туады. Жаңа туған төлдің бойы 1,8 мерт, ал салмағы 50 кг болады. Оны 6 айдай емізеді.
Еті тағам, терісі түрлі бұйым жасауға пайдаланады. Қазіргі кезде керіктер негізінен , ұлттық саябақтарда кездеседі.
Мен ата – анама көмектесемін.
Біздің отбасымызда апалы – сіңлілі үш қызбыз. Ең үлкен әпкеміз қаламыздағы беделді жоғарғы оқу орындарының бірінде білім алады, оқу озаты, бос уақытында кәсіби би үйірмесіне қатысады. Одан кейін – мен, гимназияның жетінші сыныбында оқимын, бос уақытымда домбыра үйірмесіне қатысамын; және үйіміздің кенжесі – сіңіліміз биыл екінші сыныпта оқиды. Үйде ата – анамыз жоқ кездері үлкен әпкеміз бізге бас – көз болып, сабағымыз бен тәртібімізді қадағалап отырады. Анамыз бізді кішкене кезімізден үй шаруасын жасауға, тамақ әзірлеуге үйретіп, қазіргі уақытта бізді алаңсыз өзімізді үйде қалдырып кете береді, себебі біз үй шаруасын барлығымыз бірлесіп жасаймыз: біріміз еден жусақ, екіншіміз шаң сүртіп, енді басқамыз қоқыс шығарамыз. Бұл ретте анамыз үнемі бізге «Істегенің маған жақсы, үйренгенің өзіңе жақсы» деп айтып отырады. Бұл қағида қашан да біздің есімізде.
Ата – анамыз жұмыстан келгенше, қайсымыз ерте келсек, тамақ әзірлей береміз. Демалыс күндері анамызбен бірге дүкенге барып, үйге керекті азық – түлік алғанды ұнатамыз. Осылайша, ата – анамызға көмектесу арқылы біз болашақта өздігімізше өмір сүріп, шешім қабылдауға үйренеміз деп ойлаймын. Қолымыздан келгенше ата – анамызға көмектесейік.