1- жаттығу Сан есімдерді тауып, олардың мағыналық түрлерін ажыратыңдар.
Өтірік екеу, шын төртеу. (Мақал).
Бір енеден бес едік.
Бесеуіміз жүргенде,
Алашқа болман деуші едік.
Өтемістен туған он едік,
Онымыз атқа мінгенде,
Жер қайысқан қол едік. (Махамбет).
Екеудің үлесі үшеуге үнем. (мақал)
2 – жаттығу
1. Сан есімдерден кейін тиісті тыныс белгілерін қойып жазыңдар.
2. мағыналық түрлерін ажыратыңдар.
3. бөлшектік сан есімдерді сөзбен жазыңдар.
30 дан, 40 қа, 5 сынып, ІІІ курс, 3 курс, 12 мектеп, ХХ том, 20 том, 7 сәуір, 1983 жыл, 40 таған, 20-30 дарда, 40 аса,50 ге жақын, 10,5, 2,5,
3– жаттығу
Сан есімдерді тауып , мағынасына қарай ажыратыңдар.
Бір адамның өмірін 100 жылға шамалап, оны бір дәуір деп атаған. Оқушылар бұл екеуіне сұрақ жаудыра бастады. Төрт-төрттен қатар түзеген жасөспірімдер жүзінен қуаныш табы сезіледі. Жетеуі бірдей үйге топырлап кіріп келгенде , үйдегілердің бәрі аңтарыла қарады. Ол жиырмаға жуық жаңа әндерін жариялап үлгерді.
4-жаттығу.
Сан есімдерді тауып , тұлғасына қарай ажыратыңдар.
Үйге жиырма шақты артист жиналды. Тас көмір – бұдан екі жүз миллиондаған жылдар бұрын жер бетіне қаптап шыққан өсімдіктердің денелері. Қазір республика совхоздарында жүз мыңдай агроном , инженер, зоотехник және басқа мамандар жұмыс істейді . 1916 жыл. Шілденің ақырғы айы – августың бас кезі. Баскент қазір жүз елу мыңдай халқы бар , бұрынғыдан алты – жеті есе ұлғайған индустриялы , көп құрылысты қызық қала , өнерлі қала боп қатты өсіпті .
5- жаттығу
Есептік сан есімді тауып , құрамына қарай талдаңдар.
Өткен бес жылдықта мемлекетке жоспардан тыс 144,4 т.сүт, 14,7мың т. жүн, 105,1мың қаракүл елтірісі тапсырылды.Осыдан соң өзге жиырма бес жігітті қатарына шақыртып алды . Бәрімізде 7-ақ бұзаулы сиыр , 6-ақ жылқы , 13-ақ қой бар еді. Олардың бәрін еліктіріп , аса қыздырған жалғыз бір шырқаған асқақ үн , ол – ән. Оныншы және он бірінші бес жылдықтың алғашқы төрт жылында барлық түлікті қоса есептегенде , қоғамдық мал басы 2482000 – ға көбейді.
Перевод.
Казахская семья в основном состоит из трех поколений. Это – это дедушка с бабушкой, папа с мамой и ребенок. Дедушка с бабушкой – самые уважаемые люди в семье. У них всегда высокий авторитет и все в семье их почитают. Потому что уважать старших и прислушиваться к их совету – казахская традиция. Дедушки с бабушками рассказывают внукам сказки, интересные истории и различные легенды. Дедушка с бабушкой считаются наставниками семьи.
Папа – глава семьи, кормилец и опекун. Папу уважают и мама, и дети. Чтобы не огорчать папу, дети стараются быть дисциплинированными, трудолюбивыми, умными и прилежными. Мама, уважая папу, подает детям пример. С таким примером перед глазами дети растут воспитанными, уважая и отца, и старших.
Мама – хранительница домашнего очага. Мама устанавливает уважительные отношения между членами семьи и сохраняет взаимоотношения между родственниками. Мама – основа мира и согласия в семье.
Самое большое богатство семьи – это ребенок. У казахского народа есть пословица «Сын растет, глядя на отца, дочь растет, глядя на мать». Хороший пример родителей считается воспитанием для ребенка. Главное правило воспитания в казахской семье – уважение отца и почитание матери. Это – самая первая оценка для ребенка. Ребенок, который растет, уважая своих родителей, учится уважать и других людей. Поэтому в казахской семье детям прививали тактичность, доброту, честность и учтивость (вежливость).
Берілген сөздермен сөйлем құрастыру.
Елбасымыз Нұрсұлтан Назарбаев 2007 жылғы «Жаңа әлемдегі жаңа Қазақстан» атты халыққа кезекті жолдауында үш тұғырлы тіл жобасын кезеңдеп іске асыруды ұсынған болатын.
Қазақстан Республикасының мемлекеттік тілі – қазақ тілі.
Үш тұғырлы тіл жағдайында жастарымыз бәсекеге барынша қабілетті болу үшін қазақ тілімен қатар орыс және ағылшын тілдерін жетік меңгеру керек.
Тіл – тек адамдарға ғана тән сөйлеу құралы.
1989 жылы «Тілдер туралы» заң қабылданып, қазақ тіліне мемлекеттік тіл мәртебесі берілді.
Ана тілімізді қастерлеп, қадірлеу – әрқайсымыздың парызымыз.
Қазақстан Республикасы әлемде татулығы мен ұлтаралық бірлігі жарасқан ел ретінде танылған.
Қазақстанның кең байтақ дархан жерінде жүзден астам ұлт өкілдері тату - тәтті өмір сүреді.