1-токсан бойынша жиынтық бағалауға арналған тапсырмалар Бөлім «Ауа райы және климаттык өзгерістер, фонетика, Оку максаты 7.1.1.1 мәтін үзінділерін тындай отырып, оқиғаның дамуы мен аяқталуын болжау Бағалау критерийі Білім алушы мен Мәтін үзінділеріне сүйеніп, оқиғаның дамуы аяқталуын болжаммен жалғастырады Қолдану Ойлау дағдыларының деңгейі Орындау уакыты 20 минут Тапсырма Мәтінді мұқият тындап, үзілген тұсынан сұрақтарға өз болжамынызбен жауап беріңіз, Түпнұсканы тындаған сайын өз жауабынызбен салыстырые, кері байланыс беріп отырыңыз. Табиғат. Бізді қоршаған орта: жан-жануарлар мен өсімдіктер, Жер мен Ай, Күн мен алыстағы жұлдыздар - осылардың барлығы да табиғат деген аукымды ұғымды білдіреді. Адам – табиғаттың ажырамас бөлігі. Сондықтан халкымызда «Жер-Ана» деген егіз ұғым қалыптасқан. Жерді өз Анасындай, Анасын Күндей қастерлеу Ата Костаған салтымыз. «Жер шоқтығы – Көкшетау», «Жер жаннаты – Жетісу» деп, бабаларымыз туған жерге, табиғатқа деген ыстық махаббатын білдірген. Сондыктан орман-тоғайларды сақтап, қоршаған ортанын, өзен мен көлдердің ластанбауына ерекше мән берген. «Су ішкен құдығыңа түкірме», «Бұлақ көрсең, көзін аш» деп, жас ұрпақтың бойына табиғатты қорғаудың тәрбиесін сіңірген. Табиғатта үздіксіз өзгерістер болып жатады. Сұрақ: Ол қандай өзгерістер боуы мүмкін? Мысал келтіріп көріңіз. Өзгерістердің барлығы адамзат қолымен жасала ма, әлде табиғат құбылыстарының да әсері бар ма? Мысалы, жанартаудың атқылауы, найзағайдың жарқылы, судың мұзға айналуы сияқты құбылыстар табиғаттағы өзгерістерді көрсетеді. Аспан денелерінің қозғалысы, гүлдердің шешек атуы, ағаштың жайқалып өсуі, өзеннің тасуы немесе көлдердің тартылып су алуы – осылардың барлығы да қоршаған ортадағы өзгерістер. Әлемде орын алатын сан алуан өзгерістер табиғат құбылыстары деп аталады. Табиғат құбылыстары бір-бірімен тығыз байланысты. Оларды физика, астрономия, география, геология, биология, химия сияқты ғылымдар зерттейді. Әр ғылымның табиғатты зерттеуде өз мақсаты мен міндеті бар. Мысалы, физика, негізінен, механикалық қозғалысты, жылу, электр жарык құбылыстарын зерттейді. Физика ғылымы зерттейтін табиғат құбылыстары физикалық құбылыстар деп аталады. Астрономия ғылымы физика заңдарына сүйеніп, бақылайтын аспан денелері мен құбылыстарының табиғатын түсіндіреді. Олардың қасиеттері мен көрінісін ұғындыруға, құбылыстардың себеп-салдарын ашуға тырысады. Мысалы, физика мен астрономияға ортақ құбылыстар – күн мен түннің ауысуын және Күннің тұтылуын қарастырайық. Сұрақ: Күн мен түннің ауысуы және Күннің тұтылуының себептері неде? Болжамды жауабыңызбен бөлісіңіз. Жарық күн мен қараңғы түннің алма-кезек ауысуының себебі Жердің өз осінің гөнiрегiнде үздіксіз айналуы болып табылады. Жер өз осін бір тәулікте (24 сағатта) толық 2 айналып шығады. Жердің айналуы барысында оның Күн сәулесі түскен беті жарык ады да, ал карсы көлеңке бетін түн басады. Сөйтіп күн мен түн үнемі алмасып ады.
Иа көмек керек. Срояна біздеде бжб