1-тапсырма Шығарма мазмұны негізінде кестені толтырып, мәселенің шешілу жолдарын ұсыныңыз.
«Фила» әдісі.

Тапсырма Зар заман Келер заман
F факт

I идея (себебі)

L сұрақтар (зерттеу сұрақтары)

А
Шешу жолдары

2-тапсырма

Ақынның заманға байланысты көзқарасын, сезімін, ниетін, болмыс-бітімін, сипатын танытатын көркем сөздер мен сөз тіркестерін кейбір әсерлі сөздерімен алмастырып қолданып, ақынның атынан 80 сөзден тұратын үндеу хат жазыңыз.
3-тапсырма

УилфредОуэннің «DulceetDecorumestby»өлеңі мен Шортанбайақынныңшығармаларыменүндестігінанықтаңыз. Екіақынныңшығармаларынсалыстырыңыз.
2 ұқсастық, 2 айырмашылықкелтіріңіз.
Уилфред Оуэн «Dulce et Decorum est by» Ұқсастығы Шортанбай ақынның «Зар заман( өлеңі

Уилфреда Оуэна "DulceEtDecorumEst"

Как нищие, согбенны в три погибели, хромая,
Кишками харкая, прокляты, как черти,
Мы отступали, за спиною оставляя
Разрывы шестидюймовой стопроцентной смерти*.
Шли в забытье… Шли без сапог…Босые…
В кровавые мозоли обували ноги,
Хмельные от усталости, глухие и слепые,
Изнеможение свое бросая вдоль дороги.

– «Газ! Ребята, газы!» – Вся рота неумело
Противогазы впопыхах напяливала быстро.
Вот кто-то вскрикнул, словно пуля пролетела,
Качнулся человек и догорает белой искрой…
Сквозь затуманенные стекла, зелень ярких ядов,
Как в изумрудье моря, я видел все его мучения.
В кошмарном сне, перед моим бессильным взглядом,
Удушьем захлебнулся он, как при утоплении.
И если мог и ты пойти за удушающим виденьем,
За той повозкой, в которую отравленных бросали,
Белок в глазах его узрел, гримасу искажения
Лица – как будто дьявола в нем за грехи пытали…
И если б ты услышал звук, кровь в венах леденящий,
Что вперемешку с хрипом из легких вырывался –
Он горький, словно мат, он грязный, словно ящур,
Он на невинном языке неизлечимой язвой оставался –

Тогда, мой друг, не смаковал ты здесь
Перед юнцами фразу о победном вздоре...

Спорттың адам өмірінде алатын орны зор екендігін бәріміз білеміз. Спортпен айналысқан адамның денсаулығы мықты, өзі шыдамды болады. Біздің ата - бабаларымыз “тәні саудың – жаны сау” - деп бекер айтпаған. Спорттың қай түрімен айналысу адамның қабілетіне байланысты болады.
Бұл туралы ұлы ойшыл Ибн Сина да өз шығармаларында айтқан. Ол сондай - ақ спортты мағынасына қарай жеңіл, ауыр, ұзын, қысқа сияқты бірнеше түрге бөлген. Денсаулық пен өмірді дамыту үшін кем дегенде спорттың 33 түрінен жаттығу жасау керектігін айтқан.
Елбасы Н. Ә. Назарбаев өзінің “Қазақстан - 2030” стратегиялық бағдарламасында халықты салауатты өмір салтына ынталандыруды басым бағыттың бірі ретінде атап көрсетті. Сондай - ақ Президентіміздің қолдауымен 2003 жыл – денсаулық жылы болып жарияланған. Расында да, бүгінгі таңда еліміздің ақсақалдарынан кішкентай баласына дейін дене тәрбиесіне ерекше мән беруде.

Осындай игі істер Қылмыстық - атқару жүйесі комитетінің Жамбыл облысы бойынша басқармасында да атқарылып келеді. Басқарма бастығы әділет полковнигі Т. Б. Ахметовтің ұйымдастыруымен Басқарма аумағында орналасқан спорттық алаңда Басқарма қызметкерлері арасында «Шынықсаң шымыр боласың», деген қағиданы ұстанып, аптасына екі рет дене шынықтыру сабақтары жүргізіледі. Күнделікті аласапыран жұмыстардан кейінгі бір - екі сағат уақыттың ішінде әріптестерім біраз бой жазып, сергіп қалады. Осы бір тамаша сәттерде балалық шағың да еріксіз еске түсетіндей! Футбол, волейболдан командалар құрылып, қызу ойындар өткізіледі. Сондай - ақ, кермеге тартылу, шахмат, шашка, ұзындыққа секіруден өткізілетін жаттығулар өз алдына бір бөлек.

Ондағы негізгі идея қызметкерлерді салауаттылыққа ынталандыру, дене тәрбиесі мен спортпен айналысуға үгіттеу. Себебі елді күні ертең ілгері апаратын – сауатты, білімді, дені сау жастар. Біздер осы елдің жас толқындарымыз. Сондықтан біздің мақсатымыз уақытты тиімді пайдаланып, сапалы қызмет етіп, өмірде өз орнымызды адаспай табуға барлық жағынан дайын болуымыз керек.
«Оқу - тәрбие процессінің гигиенасы»
Мектептегі оқу тәрбие жұмыс тарының басты міндеті – жастардың ой өрісін дамыту, сабақ үлгеріміне қажетті жағдай тудыру, денсаулығын сақтап, денесін шынықтыру. Ол үшін мектептегі барлық жұмыстар балалардың жасына лайық, организмдерінің ерекшеліктеріне сай жасалады. Оқу - тәрбие жұмыстарының ұзақтығы, ауырлығы оқушылардың жұмыс қабілетіне, жыл маусымдарының организмге әсеріне байланысты жоспарланады. Сондықтан бастауыш сыныптардағы оқу жылы жоғарғы сыныптарға қарағанда қысқа, жазғы демалыстары ұзақ болады.
Оқу бағдарламасы балалардың жасына қарай жылдан жылға күрделеніп отырады. Оқу жылы ішінде әрбір тоқсан сайын оқушыларға демалыс беріп тынықтырады.
Жазғы демалыстан соң балалар еңбекке біртіндеп үйрене бастайды. Бірінші тоқсанның басында оқушылардың сабаққа зейіні төмен болғандықтан оқу жылының алғашқы апталары өткен тақырыптарды қайталап, бекітуге арналады да, жаңа тақырыптарды өте бастайды. Оқу жылының барысында барлық пәндерден мектеп бағдарламасы біртіндеп қиындап, жыл аяғында балалар шаршаған кезде қайта жеңілденеді.

"коксерек" — серый волк, выпестованный в условиях. он приносит столько бед в ауле. курмаш своего любимца коксерек, что означает серый лютый. при людях он не притрагивался к еде, отворачивал от нее морду. но стоило человеку отойти, как он мгновенно проглатывал все, что ему положили, и тоскливо смотрел на пустую плошку, будто ничего не ел. стоило людям заглядеться, как он жадно хватал все, что было плохо положено и попадалось ему на зуб. утаскивал вареное хозяйское мясо, лакал простоквашу из казана, будто она поставлена для него, грыз свежие шкуры, подвешенные сушиться на остов юрты. аульные псы ходили поджарые, они были неприхотливы. у волчонка туго налились бока и грудь, заметно рос жирный загривок. а он был постоянно голоден и рыскал по юрте, поводя черным влажным носом. частенько он попадался, и его колотили безжалостно. он испытал и удары скалкой, от которых гудело в голове, и острую, жгучую боль от тонко свистящей плетки. ловко увертываясь, он молча скалил белые клыки. не было случая, чтобы он, побитый, подал голос. в ауле по ночам он проскальзывает, не замеченный собаками, в кошары и обнюхивает курдюки у ягнят, и овцы его боятся. но как ни старался мальчик, как ни учил своего серого, тот никак не мог понять, чем хуже еда, которую он крал, той, что давали ему хозяева. когда серый лютый подрос стал голенастый, как теленок, крутогорбый, как бык, он перерос их всех. хвоста он не поднимал по-собачьи и оттого казался еще рослей, а загривок и спина его напоминали натянутый лук. но в конце рассказа волк загрыз насмерть курмаша, вскормившего его.