1 - тапсырма
Сұрақтарға жауап беріңіздер
1.Абай Құнанбаев кім?
2.Абай Құнанбаев қайда жəне қашан туылған?
3.Абайды кім тəрбиеледі?
4.Абай Құнанбаев қайда оқыды?
5.Қазақ халқы Абайды қалай бағалайды?
6.Абай Құнанбаевтың қандай шығармаларын білесіз ?
7.Ахмет Байтұрсынұлы - кім?
8.Ахмет Байтұрсынұлы қай жылдары өмір сүрген?
9.Ахмет Байтұрсынұлы қай жерде дүниеге келген?
10.Ахмет Байтұрсынұлы мектеп бітірген соң, қай қалада оқиды? 11.Ахмет Байтұрсынұлы оқуды бітірген соң немен айналысады ? 12.Ахмет Байтұрсынұлы 1914 жылы басылып шыққан оқулығы қалай аталады?
13.Ыбырай Алтынсарин кім болған?
14.Ыбырай Алтынсарин қай жылы жəне қайда туылған? 15.Ыбырайды кім тəрбиеледі?
16. Ыбырай Алтынсарин мектеп бітірген соң, кім болып істейді? 17.Ыбырай Алтынсарин қазақ балалары үшін не ашты?
2-тапсырма
1. Ғашықтық жырға жататын жырды табыңыз.
А) Қозы Көрпеш – Баян сұлу. B) Менің өмірім.
C) Ер Тарғын.
D) Жиренше шешен.
2. Абайдың əжесінің аты кім?
А) Ұлпан
B) Зере
C) Айғаным
D) Əйгерім
3. Табиғат лирикасына жататын өлеңді көрсетіңіз. А) А.Құнанбаев «Əсемпаз болма əрнеге»
B) І.Жансүгіров «Əнші»
C) М.Жұмабаев «Толқын»
D) А.Байтұрсынов «Ақын ініме»
4. Əз Жəнібектің «Дүниее не өлмейді?» деген сұрағына Жиреншенің берген жауабынан үзінді. Жалғасын табыңыз.
Ағын судың өлгені,
...
А) Қар астында жатқаны.
B) Еңкейіп барып батқаны.
C) Басын бұлттың жапқаны.
D) Алты ай қыста қатқаны.
5. «Ей, Махамбет, жолдасым» өлеңінің авторы.
А) А.Құнанбаев
B) М.Əуезов
C) М.Өтемісұлы
D) Ж.Аймауытов
6. С.Сейфуллиннің шығармасын тап.
А) Қоштасу
B) Бандыны қуған Хамит
C) Көксерек
D) Ананың анасы
7. А.Байтұрсынов қай жылы дүниеге келді?
А) 1873 ж.
B) 1911 ж.
C) 1902 ж.
D) 1916 ж.
8. Ж.Аймауытұлының «Əнші» əңгімесінде оқиға қай қалада болады? А) Алматы
B) Жамбыл
C) Жетішатыр
D) Қостанай
9. Жамбыл Жабаев кімнің шəкірті болған?
А) Ақтамберді B) Бұхар жырау C) Сүйінбай
D) Шалкиіз
10. Хамит – ұзынша бойлы, жауырынды, тіп-тік, сұр жігіт. Қырша мұрынды, шүңіректеу қара кер тобылғы көзді, қырқып жүретін сақалы, мұрты бар. Қай əдіске жатады?
А) Суреттеу
B) Диалог
C) Баяндау
D) Пейзаж
11. Шығармаға қатысушының мінезін, дүниеге көзқарасын суреттеу не деп аталады?
А) Портрет
B) Мінездеме
C) Монолог
D) Пейзаж
12. «Құлагер» поэмасының авторы.
А) Ж.Аймауытұлы
B) І.Жансүгіров
C) С.Мұқанов
D) Ғ.Мүсірепов
13. А.Құнанбаевтың қазақ əдебиетіне əкелген бағыты. А) Дидактикалық сарын
B) Сыршыл реализм
C) Сыншыл реализм
D) Романтизм
14. Күлдей күңгірт шашы бар,
Тоқсан бесте жасы бар.
Өлең үзіндісінен теңеуді табыңыз.
А) Күңгірт шашы бар B) Шашы бар
C) Тоқсан бесте
D) Күлдей
15. Метафораны белгілеңіз.
А) Сіркесі су көтермейді
B) Мен – тауда ойнаған қарт марал
C) Қасиетті қабірге қасіретті Герат жас төкті
D) Үйі мəз боп қой сойды
16. «Үш бəйтерек» аталған қатарды белгілеңіз.
А) М.Əуезов, М.Жұмабаев, Қазтуған жырау
B) Сəкен, Ілияс, Бейімбет
C) Абай, Шəкəрім, Асан қайғы
D) Ғ.Мүсірепов, Ғ.Мұстафин, А.Байтұрсынұлы
17. Лиро-эпостық жырларға қайсысы жатпайды?
А) «Қыз Жібек»
B) «Айман-Шолпан»
C) «Қозы Көрпеш – Баян сұлу»
D) «Алпамыс батыр»
18. Біреудің дүние салғанын жақындарына хабарлауда айтылатын өлең түрі.
А) Бата беру
B) Естірту
C) Мақал
D) Ғашықтық жырлар
19. Махамбеттің «Тарланым» өлеңі кімге арналған? А) Исатайға
B) Жəңгір ханға
C) Баймағанбетке
D) Сұлтандарға
20. «Үйірімен үш тоғыз» тіркесінің мағынасы. (Абай)
А) Жорықта үстем болу
B) Келінге ақыл айту
C) Аңшылықта олжалы болу
D) Баланың тұсауын кесу
21. Сөздерді қарама – қарсы мағынада, кекесін мағынасында қолдануды не дейміз?
А) Əсірелеу B) Ирония C) Қайталау D) Пейзаж
22. Ж.Аймауытұлының дүниеге келген жылы.
А) 1931 ж. B) 1936 ж. C) 1889 ж. D) 1913 ж.
23. Үзінді кімнің өлеңінен алынған?
Атаңнан бата ал балам, Арғымақ атқа мін, балам! Ақ сақалым желбіреп, Артыңнан қарап мен қалам.
А) Ж.Жабаев «Аттандыру»
B) Ə.Тəжібаев «Сырдария»
C) М.Жұмабаев «Сүйемін»
D) І.Жансүгіров «Бөбек бөлеу»
24. «Бандыны қуған Хамит» əңгімесінің авторы.
А) Қ.Аманжолов B) Қ.Мырзалиев C) М.Қабанбаев D) С.Сейфуллин
25. Əдеби шығарманың оқиғасын желілі түрде көркемдеп əңгімелеуді не дейміз?
А) Баяндау B) Мінездеме C) Монолог D) Пейзаж
"Көксерек".
Қазақ әдебиетінің ХІХ ғасырдағы асқар белі – Абай, ХХ ғасырдағы асқар биігі – Мұхтар Әуезов. Дүниежүзілік әдеби классикаға асыл қазына болып қосылған қайталанбас көркем туындыларында М. Шолохов орыс өмірінің осы ғасырдағы елу жылдық болмысын бар бұралаңымен түгел шебер жинақтама, Мұхтар Әуезов қазақ қоғамының өткен ғасырдағы елу жылдық бітімін бүтін тамыр-тереңімен қопара зерттеп, аса білгірлікпен, асқан зергерлікпен жарқырата ашты.
М.Әуезов қаламынан небір асқақ туындылар шықты. Оның шығармалары әдебиетіміздің сүт бетіндегі қаймағы десе де болады. Ал "Көксеректі" оқымаған, фильмін қарамаған қазақ жоқ шығар.
М. Әуезов «Көксеректе» үстем күштің әсерінен елден де, жерден де, ғасырлар бойы бастан кешкен тұрмыс-тіршіліктен айрылу алдында тұрған қазақ халқының жалпы болмысын суреттеуді мұрат тұтқан. Повесть жайын профессор Б.Майтанов: "Көксеректі" әлем әдебиетінің антологиясына кіргізетін, қамырдан қыл тартқандай қалам құдіреті, шеберлік осындай-ақ болар!"-дейді. Автор шағын көлемге мол мағына сыйдырған. Әңгімеде қасқыр, табиғат, адам мәселесі сөз болады, жаратылыстағы адам мен табиғат теңдігінің қатынас дәрежесі көрсетіледі. Адамдар табиғаттың өз заңдылығына қарсы шығып, қасқырлар мекенін ойрандап, оның күшігін енесінен айырып, ауыл тұтқыны етті. Бірақ қасқыр есейген сайын бостандықты сағынады.
Шығармада тек табиғат пен адам қатынасын ғана емес, сонымен бірге отбасылық текетірестің де, қас пен дұшпан арасындағы жауыздық та көрсетілген. Бұл – үлкен адамзаттық мәселелер. Қасқырлардың өзі бір-бірін жеп жатқанда, қасқырдың адамға шабуы шүбәсіз. Құрмаш өзінің хас жауы қасқырды аяп, бауыр басқаны үшін ғана құрбан болып кетті.
Шығармадағы типтік образ, қазақтың қарапайым қойшы баласы – Құрмашты жасауы үлкен құбылыс десек болады. Ал көксерек десе кез келген қазақтың жүрегінің дір ететіні белгілі. Мұндай ірі образ жасаудың өзі – шеберлік. Автордың шеберлігі мен парасатына тағы бір мәрте көз жетеді. Мұндай шеберлікке бас имеске болмас...
Омбыдан әкелген карден шыныаяқты шығар сандықтан!- бұйрықты.
Бас қанттың қалғанын түгелімен қоярсың - сұраулы.
Мырзасын қарай гөр- деді біреу мысқылды үнмен. -хабарлы.
Қайран Базекем! Асыл ағаекем! Ардақты арысым!Қош келіпсің еліңе! Келісің құтты болсын! Қадамың құтты болсын, Базеке! - деседі.-хабарлау.
Бірінші сөйлемде кішіпейілділікті мақтап, бізге жеткізіп тұр. Екінші сөйлемде шыныаяқты шығаруды бұйырып тұр. Үшінші сөйлемде қантты түгел қоятынын сұрап тұр. Төртінші сөйлемде біреудің мысқылдағанын хабарлап тұр. Бесінші сөйлемде өзгелердің қуанышын хабарлап тұр.