1-тапсырма. Оқылым мәтінін түсініп оқы. Ғарыш туралы жаңа ақпараттарды дәптеріңе жазып ал. Ғарыштағы жаңа өмір қашан басталады?
Бүгінгі таңда жер бетінде 7 миллиардқа жуық адам өмір сүріп жатыр. Мұндай қарқынмен өсе беретін болса, адамзат жерге симайтыны хақ. Сондықтан дамыған елдер бірлесіп, қаржыны бір қазанға құйып, ғарыш кеңістігінен өмір сүруге жарамды қоныс іздестіруде.Жақында америкалық ғарыш орталығы NASA қызметкерлері жерге ұқсас жаңа ғаламшарды тауып, онда су бар екендігін анықтады. Ғалымдар «бұл ғаламшарда адамзаттың өмір сүруіне мүмкіндік бар» деп жорамалдауда. Өмір сүруге ыңғайлы 1 ғаламшар 2007 жылы табылған болатын. Одан бергі уақытта табылып жатқандардың саны 500-ден асты, бірақ адамзат айға әлі жете алмай жатыр.
Ғарыш әлемін кезіп жүрген «Хаббл» телескопы шындығында адамзатқа үлкен көмек көрсетуде.Ол іске қосылған уақыттан бері адамзаттың өмір сүруі мүмкін деген бес жүзден астам ғана «Хаббл» жіберген мәліметтерді сипаттай келіп, НАСА ғалымдары жер ғаламшарына өте ұқсас аспан денесін тапты. «Кеплер-22-В» деп ат қойылған жаңа ғаламшар адамның өмір сүруіне өте қолайлы көрінеді. Өйткені оның күнмен ара-қашықтығы ғаламшардың бір температураны ұстап тұруына жағдай жасайды. Зерттеушілердің мәлімдеуінше, жаңа ашылған ғаламшарда ылғал көп, бетіндегі температура +22 градусты құрайды екен. Егер а ң ол жақа аяғы жетіп, игеріліп жатса, оның өмір жасыда ұзаратын болады. Өйткені ондағы бір жыл жердегі сияқты 365 күн емес, 290 күнге тең.
«Аспан құпиялары» кітабынан.
2-тапсырма. Төл сөзді төлеу сөзге айналдырып жаз.
Қазақ халқында «Ұлық болсаң, кішік бол» деген нақыл бар, – дегенді жиі айтатын ол.
- Қиындықтан қалай шығудың жолын мен білмеймін, – деді анасы.
Қоршаған ортаның Мониторингі – адамдардың тіршілік ететін орта жағдайын бақылау арқылы, адамдарға табиғатта болып жататын қауіп-қатерлерді алдын ала ескерту үшін қажет. Сондай-ақ, Мониторингтік бақылаулар биосфералық қорықтарда да жүргізіледі. Мониторинг қызметі көптеген елдерде ұйымдастырылған. 1988 жылы қоршаған ортаның дүниежүзілік мониторингі ортасы құрылды.[2][3] Мониторинг үш деңгейге ажыратылады:
1. Санитарлық-токсикологиялық мониторинг -қоршаған ортаның күйін, табиғат нысандарының зиянды заттармен ластану деңгейін, осы ластаушылардың адамға, жануарлар мен өсімдіктерге әсерін зерттейді.
2. Экологиялық мониторинг -экожүйелердегі, табиғи кешендердегі өзгерістерді, олардың өнімділігін бақылау.
3.Биосфералық бақылау -табиғаттағы ғаламдық-фондық өзгерістерді: радиация деңгейін, атмосферадағы зиянды заттар, шаңның мөлшерін, жылудың тасымалдануын, планетадағы ауа райы мен климаттың т.б. өзгерістерді бақылау.
Объяснение:
*Қытай Ұлттық кітапханасы*
• Қытай Ұлттық кітапхарасындағы кітап қорының саны шамамен 26 миллион.
• Бұл кітапхананы Чин әулетінің соңғы императоры Пу И баяғыда 1909 жылы құрды.
• Әлем халықтарының нағыз 115 тілінде жазылған кітаптар кітапхананың 50%-ын құрайды.
*Конгресс*
• Конгреске кітаптар сатып алу үшін неғұрлым 5 мың доллар бөлінеді.
• Бастапқыда кітап қорында 740 кітап болса, баяғы 1801 жылы Томас Джеферсон Президент болған соң, кітаптар көбейді.
• Кітапхана туристер келіп, саяхат жасайтын керемет орынға айналды.
• 1930 жылы кітапхана аса ұлттық статусқа ие болды.
Бұл жерде үстеулер:
Шамамен-мөлшер ү.
Баяғыда-мезгіл ү.
Нағыз-күшейткіш ү.
Неғұрлым-мөлшер ү.
Баяғы-мезгіл ү.
Керемет-күшейткіш ү.
Аса-күшейткіш ү.