1-тапсырма Мәтіндерді мұқият оқыңыз.Төменде берілген сұрақтарға жауап жазыңыз. Оның басты идеясын (автордың айқысы келген ойын, көзқарасын) 5-6 сөйлеммен жазбаша түсіндіріңіз.( ) І нұсқа
1-мәтін
Қазақтың ішсе – асы, кисе – киімі, мінсе – көлігі, тұтынса – бұйымы, берсе – сыйы, дауласа – құны болған төрт түлік мал көшпенділер тіршілігінің негізін құраған, өмір салты мен дүниелік танымында зор маңызы болған.
Қазақтар жыл он екі ай мал қамын жасап, суыққа ұрындырмай, аптапқа қаталатпай, бабын таба білген. Ел аңызында жылқының – желден, түйенің – сордан, сиырдың – судан, қойдың – оттан, ешкінің – тастан жаралғаны айтылады. Ал ескілікті дүниетанымда «қой – бейіштің малы, қой – көктен түскен көк қошқар, қой атасы жантақтан өсіпті, қой Меккеден шығыпты» деген де сөз бар. Өз бетінше жайылып, тіршілік ете алу қабілетіне қарай оларды ақ мал,қара мал деп топтастырған: сыртта ақ қар, көк мұзда өз бетінше жайыла беретін жылқы ақ мал, қолдағы түйе, сиыр, қой, ешкі қара мал саналған.
Төрт түліктің тұрмыстық-әлеумет¬тік өмірде жұмсалатын орнына қарай қазақтар түйені салтанат санаса, жылқыны мақтан еткен, қойды байлыққа баласа, сиырды қанағат еткен, ал ұсақ мал ешкіні өлместің күніне санаған.
Көшпенділік тірші¬ліктің арқауы болған төрт түлікке қатысты қазақы таным
1) Сөз бен сөзді, сөйлем мен сөйлемді байланыстырып, сөзге үстеме мағына беретін, толық мағынасы жоқ, белгілі бір сұраққа жауап бере алмайтын, түрленбейтін көмекші сөз... деп аталады.
2) Шектік
Қана, ғана, -ай,-ақ, тек.
Нақтылау
Қой, ғой, -ды, -ді, -ты, -ті.
Қомсыну
Екеш, түгіл, тұрсын, тұрмақ.
Күшейткіш
-ақ, -ай, -ау, да, де, та, те.
Сұраулық
Ма, ме, ба, бе, па, ша, ше.
Болжалдық
-мыс, -міс, -ау.
3) 1-2, 2-3, 3-1.
4) жеріміз бен елімізге бізден кейін ие болатын адам
5) Елдің келешек ұрпағының тәрбиелі болуы қыз балаға тікелей қатысты.
6) Оның айтуынша, әкенің қабақ шытуының өзі – қызы үшін ойлантарлық жағдай болуы керек-мыс.
7) Тәрбие дұрыс болғанда ғана жарқын болашақ болады.
8) үшін, де, мен, -ау. ( по порядку! )
9) тежеу.
Объяснение:
Это ответы по Казахскому Языку. (OnlineMektep)
Ал енді ананың бесікте жатқанда айтқан әлдиі, әженің тымылжыта төккен тамаша ертегілері, туғандарыңның мейірбанды күлкілері, жеңгелердің тәтті әзілдері осының барлығы туған еліңнің керемет сипаттары. Туған елдің тілі барша жанға түсінікті. Туған ел, туған жер ол дүниенің тәтті ғана бір ортасы деп есептеймін.
Достар егер біз «Туған жер» деген ұғымды түсінетін болсақ, туған жерімізге аянбай еңбек сіңіруіміз керек.
Әуелгі Отан – ана алды, оттың басы,
Ауыл алды, аунаған шөптің қасы.
Сағынғанда тым ыстық көрінеді,
Жаста ойнаған үйшік қып сайдың тасы.