1-Тапсырма Мәтінді оқып, төмендеберілген сұрақтарға жауапберіңіз. Тарихи ескерткіштер Ақтөбе өңірі, Хромтау ауданында Ойсыл қара кесенесі бар. Этнографиялық-тарихи ескерткіш ретінде республикалық тізімге енген. Аспанастындағы құнды жәдігер. Бірақ мұны жергілікті халықтың бірі білсе, бірі білмейді. Ойсылқара-өркешті жануар пірі екенін Құмсай ауылының оқушылары тек кітаптан оқыған еді. Енді жазғы демалыстарын тарихи орында өткізіп, оның қорымын көзбен көрді. Аңыз астарында ақиқат бар. Есет осы уақытқа дейін Ойсыл қараны қиялдан туған кейіпкер деп ойлаған. Енді оның өзі туған өлкеге табаны тиген адам екенін білді. Танымынкеңейтіп, тарихиәңгімелердітаңданатыңдады. ЕсетЖақыбай, оқушы: –Көнедәуірдегіжазулардыоқығымкеліп, ынтамтудыжәнеазуақыттыңіші. Былайша айтқанда, тарихи жерге келуімніңарқасындатарихқадегенқызығушылығымоянды. VI ғасырдабұлжергеОйсылқараныңтүйесішөгіп, кейінтасқаайналған. Қорымыдаосыжерде. АңызғаарқауболғантасобалардыархеологСерікӘжіғалибастағантопзерттеп, тіркеугеалды. Хромтауөңіріндебұданөзгеоннанасаашықескерткішаспан
— Облети, бүкіл жер отведай тайком қан барлық тірі жаратылыстар, воротясь, мне доложи, кімнің қаны ең тәтті. Кімге укажешь, сол мен боламын губить.
Полетел комар. Орындап ағарудың, асығып қайтатын. Жолында кездестіріп, оның ласточка.
— Қайда летал?
— Мырзаның бұйрығы бойынша менің Айдахара облетел, бүкіл жер білу үшін, олардың қаны ең тәтті.
— Бұл сен білдім?
— Тәтті барлығы қан адам,— пропищал комар. Ласточка встревожилась.
— Не говори, комар, жыланды тамақтандыр шындықты. Адам мейірімді, губи.
— Жоқ, айтайын! Ласточка қайтадан:
тебя, вреди адамға: ол маған дос. Ал комар:
— Жоқ, айтайын!
Ұшып комар - Айдахару және ласточка сол вьется.
— Ну,— зашипел жылан,— әңгімеле барлық разведал! Бірақ страшись, жұм, айтуға болсын деген сөз өтірік!
— Ием, менің әмірші,— деп бастады комар,— деп айтамын мен саған шындықты, ештеңе утаю. Ең дәмді, ең тәтті қан...
Келеді ол айтуға "адам", иә үлгерген жоқ: қарлығаш стрелою кинулась оған отщипнула жіті клювом ұшы комариного тілі.
Заметался комар үстінен змеем:
— З-з-з... З-з-з... З-з-з...— бірақ ештеңе айта алмайды.
Ал қарлығаш ласково щебечет:
— Білемін, Айдахар, бұл айтқым комар: ең тәтті қан — жылан!
Рассвирепел змей на ласточку, ударив құйрығымен, тон, аспанға бастап ашылған пастью. Иә жоқ құс тез және поворотливее қарлығаштары. Метнулась ол жаққа мен кетіп, қайтыс болған. Жане Айдахар үшін ғана құйрығы оның ухватить. Қазақ хандығы мемлекетіміздің нышаны бірі ортасына құйрығының бірнеше перышек және — жерге құлады, ударился туралы тас және испустил рух.
Міне почему у ласточки құйрық рожками, және неге адамдар, сондықтан жақсы көреді, бұл құсты.
1.Баты-тілі көркем ізгі тілек түрінде айтылатын қысқа әрі мәні терең сөз
2.Батаның түрлері бар. Ас батасы асты үстелге әкелгенде немесе ас ішіп болған
соң берілетін бата. Ас батасы тамақ ішкен сайын беріледі. Рамазан батасы үш күнгі
ораза айтта айтылатын ізгі тілек, жақсы ниет. Жол батасы ұзақ жолға шыққанда
беріледі. Жолға шығарда үй иесі көршілерге, туыстарға тамақ беріп, үлкен ақсақалдан
бата алады. Тілек-бата үлкендер жастарға риза болғанда, реті келген жерде қолын
жайып беретін батаның түрі.
3.«Бата адамға күш береді, жолын аша-
ды, жаман күштерден сақтайды» деп сенген.
4.