1-тапсырма Мәтінді оқы. Тапсырмаларды орында.
Біз табиғаттың байлығын көп пайдаланамыз. Бірақ бізге табиғатты
қорғау да қажет. Біздің елімізде «Халықаралық табиғат қорғау қоғамы» бар.
Оның басту мақсаты: саны азайып, жойылып бара жатқан аң-құстарди,
өсімдіктерді қамқорлыққа алып, арнайы кітапқа жазу. Мұндай кітапты
«Қызыл кітап» деп атайды. Оның қызыл және сары парақтары бар. Қызыл
парағына жойылып бара жатқан жануарлар, ал сары парағына саны аз аң-
Құстар, өсімдіктер жазылады. Қазақстанның Қызыл кітабына қызыл қасқыр,
Тянь-Шань қоңыр аюы, барыс, қарақұйрық, Алтай арқары сияқты сирек
кездесетін жануарлар енгізілген. Бұл жануарлардың саны қорегінің
азаюынан, бағалы терісі мен мүйізі үшін аулаудың салдарынан сиреп
кеткен.
Адам табиғаттың бір бөлшегі. Адамдар табиғатсыз өмір сүре
алмайды. Табиғатты аялай білуіміз керек.
1) «Халықаралық табиғатты қорғау қоғамын» құрудың мақсаты не?
А) саны аз аң-құстарды, өсімдіктерді зерттеу
В) саны көп аң-құстарды арнайы кітапқа жазу
C) саны көп андар мен құстар туралы хабарлап отыру
D) саны аз аң-құстарды, өсімдіктерді қамқорлыққа алу
перевод текста
и задание ответ
1)Портреттің негізгі міндеті — адамның сыртқы ұқсастығын айнытпай берумен қатар, ішкі жан дүниесін, мінез-құлқын ашып көрсетіп, дәуірлік-тарихи ұлттық тұлғасын шынайылықпен бейнелеу. Портрет кейіпкерге қарап отырып салынады, кейде көмекші материалдарға (көркем, ауыз әдебиеті, түрлі тарихи деректерге, т.б.), естеліктерге сүйене отырып та ойдан туындайды.
2)Шартты рай
Етістіктің шартты райы қимылдың, іс-әрекеттің болу-болмау, іске асу-аспау мүмкіндігінің шартын білдіреді. Шартты рай етістіктің негізгі және туынды түбіріне, етіс және болымсыз етістік тұлғаларына -са, -се жұрнағы жалғану арқылы жасалады. Мысалы: бар-са, жүр-се, оқыт-са, айтпа-са.
3)жазсаң, оқысаң, келсең, салсаң, сөйлесең
Кісі елінде мақпал пішеді
.2. Иттің ұлығанын бөрі естімес.
3. Ит құтырса, иесін қабар,
Шымшық құтырса, бүркітке шабар.
4. Қадір білмейтінге қадіріңді кетірме
.5. Жаман сайға су түссе, өткел бермес кешуге.
6. Ашаршылықта түйенің сіңірі де тәтті,
Тоқшылықта қозының құйрығы да қатты.
7. Есек құлағының ұзындығына мақтанар,
Есалаң жүзінің қызылдығына мақтанар.
8. Жаман атқа жал бітсе, жанына торсық байлатпас,
Жаман адамға мал бітсе, жанына қоңсы қондырмас.
9. Тойсаң тоқтының еті топырақ татиды.1
0. Мақтаншақ бар ақылын мақтанға тауысады.
11. Жақсы мақтанса есебін табар,
Жаман мақтанса қатынын сабар.
12. Мылтығыңның күмісін айтпа, тиісін айт.
13. Өз үйінде ою оймаған,
Кісі үйінде сырмақ сырыпты.
14. Ер өнерімен мақтансын.
15. Жаман адамға мал бітсе, жақынын танымас.1
6. Асқанға аспан да аласа.
17. Өз көшесінде жаман ит те жолбарыс.
18. Өзім есек бола тұрып, түйені жетектедім.
19. Еңкейгенге еңкей, басың жерге жеткенше,
Шалқайғанға шалқай, төбең көкке жеткенше
.20. Семіздікті қой ғана көтереді.
21. Аспанға айды бір шығардым.
22. Арыстан асқынса айға шабар,
Ақымақ асқынса анасын сабар.
23. Саяз су сарқырап ағады.
24. Аяз би, әліңді біл, құмырсқа, жолыңды біл.
25. Тауық шақырғанға таң атпайды.
26. Көзінше мақтама, сыртынан даттама.
27. Білемін деп мақтанба, сенен де білгіш табылар
.28. Тігілмеген етігіңді мақтама.
29. Алтаумын деме, жетеуге жолығасың,
Жетеумін деме, сегізге жолығасың.
30. Тағасының күмісіне мақтанба,
Атыңның жүрісіне мақтан.3
1. Баймын деп мақтанба, жарлылық бар.
Көппін деп мақтанба, жалғыздық бар
.32. Қу сүйекті ит те қажамайды.3
3. Тентек өзін дәу санайды,
Жантақ өзін бау санайды.
34. Айдағаны бес ешкі ысқырығы жер жарады.
35. Бояушы, бояушы дегенге сақалын бояйды
.36. Есек семірсе, иесін тебер.
37. Бір аштықтың бір тоқтығы бар.
38. Атты жолдас болмайды арбалымен,
Жортақ жолдас болмайды жорғалымен.
39. Әлін білмеген әлемге таңданады.
40. Есек өзін атқа балайды да,
Әттең, деп құлағына қарайды.
41. Еңкейгенге еңкей, атаңның қара құлы емес,
Шалқайғанға шалқай, пайғамбардың ұлы емес.
42. Өзім білем деген, өрге ба
43. Көр көкірек жігіттен ер көкірек егде артық.
44. Айға бойымыз жетсе, күнге қолымыз жетеді.
45. Орынсыз мақтау орға жығады.
46. Адаспаймын деген адам тал түсте адасады.
47. Өзін-өзі мақтаған - өліммен тең.
48. Қолымен қосаяқ соққан, аузымен орақ орады.
49. Сүтсіз қой маңырауық
.50. Шөлдің қамысы болмайды,
Жаманның намысы болмайды
.51. Мақтаншақтық өтірік айтқызады,
Өтірік көңіл қайтқызады.
52. Қорқау қасқырға жем болғанша,
Арыстанға жем болған жақсы.
53. Мақтаншақты мақтасаң, басыңа секіреді.
54. Аш отырып, ас таңдайды,
Жаяу отырып, ат таңдайды.
55. Болған кісі болдым демес,
Болдым десе, болғаны емес
.56. Ердің атағы туырлықтай, өзі бұлдырықтай.
57. Бас болмақ оңай, бастамақ қиын.
58. Бидайдың кеудесін көтергені - дақылы жоқтығы,
Жігіттің кеудесін көтергені - ақылы жоқтығы
.59. Өзіңді-өзің мақтама, біреу мақтасын.
60. Жақсымын деп мақтанба, халық айтпай,
Батырмын деп баптанба, барып қайтпай.