1-тапсырма. Мәтінді оқыңдар. Тағы қандай ою түрлерін білесіңдер? Кітап, 148-бет. Ою-өрнек латынша «орнамент» деген ұғымды білдіреді. Мағынасы – сәндеу, әсемдеу деген сөз. Оның әрбір элементінде терең мағына, үлкен мән бар. Қазақ халқы ою-өрнек үлгілеріне өте бай. «Қошқармүйіз» өрнегі қошқардың иіріліп біткен қос мүйізіне ұқсайды. Бұл ою халықтың арман-тілегін білдіреді. «Қошқармүйіз» оюы текемет, сырмақтың ортасына, кебеже, сандықтың беттеріне салынады. «Қосмүйіз» оюы өмірде жұбы жазылмасын дегенді ұқтырады. Ал «сұңқармүйіз» оюы қонақжайлылықты білдіреді. Ғ.Аманов
Күлтегiн 7 жас кезiнде әкесi Құтлық ( 680-692 жж. билік құрған) қайтыс болады. Қаған тағына оның iнiсi Қапаған (692-716 жж.) отырады. Күлтегiн мен Бiлге, Қапағанның iнiсi Бөгүнi (716 ж.) тақтан тайдырып, қағандық билiктi Бiлге қолына (716-734 ж.) алады.[1]
Екінші Шығыс Түрік қағанаты әскерінің бас қолбасшысы, «көк түріктің көк семсері» атанған атақты батыры. Әкесінен жастай жетім қалып, ағасы Қапаған қағанның тәрбиесінде өскен Күлтегін тым ерте есейіп, қабырғасы қатып, бұғанасы бекімей жатып, жау жарағын асынып, түрік еліне тұс тұстан төнген басқыншы жауға қарсы үлкендер қатарында тұрып, ерлікпен күреседі. Бұл ретте түріктің атақты Білге қағаны Күлтегін батырдың басына қойылған ескерткіші тасқа ойып жаздырған ғұмырнамасында: «әкем қаған өлгенде інім Күлтегін жеті жаста қалды. Он жаста Ұмай текті шешемнің бағына інім Күлтегін ер атанды» деп жазды.
Altynomel - ұлттық парк, 1996 жылы Алматы облысының Керібұлақ ауданында ашылған. Ол Іле өзенінің солтүстігінде орналасқан. Жер көлемі - 460 мың га. Оған Үлкен Қалқан мен Кіші Қалқанның жанында орналасқан табиғи ескерткіштердің бірі - «Әнші құм» кіреді. Мұндай «Әнші құм» табиғатта сирек кездеседі.
Алтынномель саябағы археологиялық ескерткіштерге бай. Мұнда көптеген тастар мен үлкен үңгірлер бар, оларда ежелгі суреттер бар.
«Алтынномел» ұлттық табиғи паркінде 1800-ге жуық өсімдік түрлері, жануарлардың, балықтардың және құстардың 56-ға жуық түрі бар. Олардың көпшілігі «Қазақстанның Қызыл кітабына» енгізілген,
Биік ағаштар, өзендер мен көлдер бар. Оған әлемнің түкпір-түкпірінен келген туристер таңданады.
Паркте 17 аңшылық бекеті және 3 туристік маршрут бар. Мәтін бойынша сұрақтарға жауап береді.
1) Алтынтомел ұлттық паркі қашан құрылды?
2) Саябақ қай жерде орналасқан?
3) Саябақтың көлемі қандай?
4) Бұған қандай таулар кіреді?
5) Саябақ неге бай?
6) Саябақта өсімдіктердің неше түрі өседі?
7) Қазақстанның Қызыл кітабына не кіреді?
8) Қазіргі уақытта саябақта қанша аң аулау алаңдары мен туристік маршруттар жұмыс істейді?